معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

هشتمین شماره از فصلنامۀ تخصصی اسناد و نسخه‌های خطی «کشکول» با ویژه‌نامۀ استاد قادر فتاحی قاضی منتشر شده است.

این نشریه در این شماره در پنج بخش شرح احوال و آثار، دربارۀ آثار و خاطرات استاد، مقالات و آثار استاد، مقالات ویژه، نامه‌ها و سال‌شمار احوال و آثار استاد منتشر شده است.

بخش اول این شماره اختصاص به شرح احوال و کتاب‌شناسی توصیفی آثار استاد قادر فتاحی دارد. استاد قادر فتاحی در روز چهارم شهریور 1314 شمسی در روستایی کوچک واقع در اطراف مهاباد پای به عرصۀ وجود نهاد. به دنبال انتقال پدر به تبریز، قادر نوجوان در سال 1331 کلاس پنجم متوسطه را در دبیرستان لقمان و سال 1333 ششم طبیعی را در دبیرستان فردوسی تبریز به اتمام رسانید و سال بعد وارد دانشگاه تبریز شد و پس از یک سال تحصیل در دانشگاه داروسازی، از این رشته انصراف داد و به طور متفرقه به خواندن ششم ادبی پرداخت. سپس وارد دانشسرای عالی دانشگاه تبریز شد و در سال 1338 موفق به اخذ لیسانس آموزش در رشتۀ زبان و ادبیات فارسی گردید. پس از سال‌ها تدریس در مدارس و دانشگاه‌ها در سال 1375 با درجۀ استادیاری از دانشگاه تبریز به افتخار بازنشستگی نایل شد.

او حدود دوسوم عمر عزیز خود را صرف جمع‌آوری آثار ادبیات شفاهی زبان کردی نمود که بدون این تلاش، سرنوشتی جز نابودی نداشتند. او مام احمد پیر بی‌نام و نشان را عمر جاودانه داد و با نفس مسیحایی خود «سعید و میرسیف‌الدین بیگ»، «شیخ مند و شیخ رش» و «احمد شنگ» را حیات دوباره بخشید.

مقدمه‌ای بر منظومۀ سعید و میرسیف‌الدین بیگ از منوچهر مرتضوی و بیان خاطراتی از اخلاق و منش استاد بخش دوم کتاب را دربر می‌گیرد.

در بخش سوم سه مقاله از استاد قادر فتاحی قاضی آورده شده که اولی به زبان فارسی و دو تای دیگر به زبان کردی هستند. در مقالۀ فارسی دربارۀ بیت کردی مطالبی آورده شده است.

بخش چهارم این نشریه با عنوان «مقالات ویژه» دربرگیرندۀ پنج نوشتار دربارۀ ادبیات کردی است. یکی از نوشتارهای این بخش دربارۀ سیر تکاملی منظومه‌سرایی در فرهنگ و ادب کردی است. به طور کلی منظومه‌های کردی بیشتر به گونه‌ای حماسی، عاشقانه، تاریخی و یکی دو مورد هم عارفانه سروده شده‌اند که از مشهورترین و رایج‌ترین آنها بین کردان به خصوص منطقۀ گوران کرماشاهان می‌توان از منظومه‌های رستم و سهراب، هفت‌خان رستم و .... که در تداول عامۀ کردی کردان شاهنامۀ کردی نامیده می‌شوند نام برد.

بخش آخر این شماره هم اختصاص به نامه‌هایی دارد که بین استاد قادر فتاحی قاضی و دیگران ردوبدل شده است.

پایان‌بخش این شماره هم سال‌شمار زندگی و آثار استاد قادر فتاحی قاضی است.

فهرست مطالب این شماره:

سخن سردبیر

وته‌ی سه‌رنووسه‌ر

بخش 1: شرح احوال و آثار

کورته‌ی ژیان و چالاکییه‌کانی قادر فه تتاحی قازی به قه‌له‌می خوی

زادِ سفر: مروری بر زندگی پرتلاش قادر فتاحی قاضی/ عبدالله صمدی

کتابشناسی توصیفی آثار و تألیفات استاد قادر فتاحی قاض/ محمد عبدلی

بخش 2: دربارۀ آثار و خاطرات استاد

مقدمه بر منظومۀ سعید و میرسیف‌الدین بیگ/ منوچهر مرتضوی

گر به دولت برسی مست نگردی، مردی/ سیدمحمد صمدی

نادره‌کار بی‌ادعا: یادداشتی در وصف فروتنی و دانش گستری استاد فتاحی قاضی/ محمد طاهری خسروشاهی

دفاتر خطی میرزا احمد اسماعیل‌زاده از منابع تدوین امثال و حکم کردی/ قاسم اسماعیل‌زاده

شیعری «خاله‌مین» بوکاک قادر فه تاحی قازی

ره‌وره‌وه‌ی زه‌مان: چاوخشانیک به سه‌ر ژیان و شوینه‌واره‌کانی ماموستا فه‌تتاحی قازیدا/ نه‌حمه‌دئه حمه‌دی نه‌قده‌م

بخش 3: مقالات و آثار استاد

مقدمه‌ای بر بین کردی

به‌یتی ئه‌رکان

به‌یتی زه‌مبیل فروش

بخش 4: مقالات ویژه

کیفیت استفاده از منابع ادبی برای مسائل تاریخی/ دکتر منوچهر مرتضوی

چریکهُ کُردی: چریکه یعنی چه؟ مشهورترین چریکه‌های کُردی و چرگَرهای کُرد/ عبیدالله ایوبیان

چشم‌اندازی بر چگونگی منظومه‌سرایی در فرهنگ و ادب کُردی/ ایرج بهرامی

تأملی در مقدمه‌های استاد منوچهر مرتضوی بر منظومه‌های کردی/ معصومه معدن کن

فقیه طیران و منظومۀ کردی شیخ صنعان/ م.ب. رودنکو/ ترجمه: عزیز آصفی

بخش 5: نامه‌ها

نامه‌ای از استاد حسن قاضی طباطبائی

نامه‌ی ماموستا هه‌ژار به بونه‌ی ده‌رچوونی کتیبی «امثال و حکم کردی»

نامۀ ماموستا عه‌بدولحه‌مید حوسینی

سرنوشت نسخه‌ای خطی در مکاتبات استاد قادر فتاحی قاضی و زنده‌یاد سیدقادر جعفری