معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

شمارۀ صدوبیست‌ودوم از نشریۀ بخارا با یادنامۀ ادوارد براون منتشر شده است.

در این شماره پس از سخن نخست که ترجمۀ عهدنامۀ مولای متقیان امام علی (ع) است، در بخش نقد ادبی شعر حافظ در کاشغر چین آورده شده است. در این نوشتار استاد شفیعی کدکنی آمده است: «این شاعر برخاسته از ایالت سین‌کیانگ چین که در نسل مشروطیت ما به این زیبایی شعر سروده است و دیوان خویش را در هزار نسخه، سال 1317 قمری در همان ایالت سین‌کیانگ چاپ و منتشر کرده است، به جاذبۀ هنر حافظ و قبول خاطر شعر او، چنین دلبستگی و شوقی نسبت به زبان فارسی و فرهنگ ایرانی در خویش احساس کرده است ....».

در بخش زبان‌شناسی این شماره، قسمت دوم از نوشتار «جامعه‌شناسی زبان» آمده است. نویسنده با توجه به شرایط خاص، وضع برنامه‌ریزی زبانی را با این چهار دسته تقسیم نموده است: احیای یک زبان ملی، نوساطی ز بان به طوری که زبان ملی بتواند جوابگوی نیازهای علمی و فنی روز باشد، تصفیۀ زبان از عناصر بیگانه و خط و مساول مربوط به آن.

در بخش اندیشه نوشتاری از نصرالله پورجوادی آورده شده که معرفی و نقدی است بر کتاب «کوچک زیباست» نوشتۀ ا. ف. شوماخر.   

در بخش ادبیات فارسی این شماره دو نوشتار آمده است. اولین آنها بخش چهارم از نوشتار «تغییر جایگاه شاعران در تاریخ ادبیات» است که به شعر عصر رضاشاه اختصاص دارد. در دومین نوشتار هم خدای‌نامه بررسی شده است. خدای‌نامه مهم‌ترین کتابی است که در زمان ساسانیان دربارۀ تاریخ ایران با تحریرهای گوناگون مدون شده بود. این کتاب که روایات تاریخی و داستان‌های حماسی ایرانیان را از نظر آفرینش جهان و نخستین شهریار تا مرگ یزدگرد سوم ساسانی ثبت کرده بود، در نظر مردمان اواخر عهد باستان تاریخ رسمی ایران به حساب می‌آمد.

نشر هلند در سدۀ هفدهم میلادی در بخش نشر و تمدن این شماره بررسی شده است. نشر هلند در سدۀ هفدهم میلادی از ویژگی‌های نشری شاخص در اروپا بهره‌مند شد، نشری شکوفا و پرثمر که به عصر زرین خود دست یافت. رسیدن به چنین جایگاهی در آن سده چندین علت داشت که به کوتاهی به آنها در این نوشتار اشاره شده است.

یادنامۀ این شماره به ادوارد براون اختصاص دارد که در این یادنامه نوشتارهایی از ایرج افشار، سیدحسن تقی‌زاده، محمد قزوینی، رینولد نیکلسون، مجتبی مینوی، فتح‌الله مجتبایی و ایرج پارسی‌نژاد آورده شده است. در نوشتار محمد قزوینی آمده است: «یکی از تلفات بسیار عظیم جبران‌ناپذیر برای زبان و ادبیات فارسی، وفات مستشرق بزرگ مشهور استاد ادوارد براون معلم زبان فارسی و عربی در دارالفنون کمبریج از بلاد انگلستان است که در بیستم جمادی الاخرة سنۀ 1344 در سن 64 سالگی شمسی این جهان را بدرود نمود».

گزارش شب سهیلا شهشهانی، شب نیچه و جهان ایرانی، گزارش شب بخارا در بندر گناوه، معرفی کتاب، حافظ‌پژوهی، قلم‌رنجه و ..... دیگر بخش‌های این شماره را شکل می‌دهند.

فهرست مطالب این شماره:

* سخن نخست

 از عهدنامۀ مولای متقیان، علی (ع)/ سیدجعفر شهیدی

* نقد ادبی

شعر حافظ در کاشغر چین/ محمدرضا شفیعی کدکنی

* فلسفه

هدف‌شناسی در علم شریعت/ سیدمصطفی محقق داماد

* تاریخ اسلام

سی سال پس از پیامبر (ص) ـ بخش پنجم/ محمدعلی موحد

* زبان‌شناسی

جامعه‌شناسی زبان ـ بخش دوم/ محمدرضا باطنی

* اندیشه

کوچک زیباست/ نصرالله پورجوادی

* ادبیات فارسی

تغییر جایگاه شاعران در تاریخ ادبیات ـ بخش چهارم/ مسعود جعفری جزی

خدای‌نامه/ پژمان فیروزبخش

* پارسی دری

دَری و پارسی هرگز! پارسی دری آری (1)/ محمود فتوحی رودمعجنی

* نشر و تمدن

نشر و تمدن (8)/ عبدالحسین آذرنگ

* یادنامۀ ادوارد بروان

ادوارد براون/ ایرج افشار

به یاد ادوارد براون/ سیدحسن تقی‌زاده

وفات ادوارد براون/ محمد قزوینی

یادی از ادوارد براون/ رینولد نیکلسون

ادوارد براون و خدمات او به ایران/ مجتبی مینوی

صدمین سال ولادت ادوارد براون/ عیسی صدیق

تاریخ ادبی ایران/ فتح‌الله مجتبایی

ایران‌شناسی ایران‌دوست/ ایرج پارسی نژاد

* قلم‌رنجه

قلم‌رنجه (41)/ بهاء‌الدین خرمشاهی

* آویزه‌ها

آویزه‌ها (42)/ میلاد عظیمی

روایتی کاملتر از شعر اربعین سایه (313)/ دریچه‌ای به تماشای باغ (314)/ برگی از تاریخ آرایشگری در ایران (323)/ یادی از هما ناطق و مقاله «عدل مظفری» (325)/ روز کوروش (327)/ اندوه آر ما را (تصحیح یک بیت عطار) (328)/ از دل سلامت می‌کنم (329)/ استاد محمدعلی دهقانی (331)/ نامه‌ای منتشر نشده از ایرج افشار به فرزندانش (333)/ بخشندگی دلکش خواننده مشهور (336)/ پیش نماز بگذارد (درنگی در یک بیت سعدی) (338)/ زاد روز شاعر بخرد (340)/ سرهنگ (342)/ روز شعر و ادب فارسی و شهریار(344)/ خاطرات عمادالسلطنه، نشر اساطیر و داغی که بر دل ایرج افشار ماند (364)/ ریاست رسول جعفریان بر کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران (347)/ شعر نویافته نیما درباره بارفروش (349)/ درگذشت مجتبی عبدالله‌نژاد (351)

* شب نیچه و جهان ایرانی

گزارش شب نیچه و جهان ایرانی/ پریسا احدیان

تأملی چند دربارۀ نیچه خیام و بازگشت ازلی/ داریوش شایگان

فردریش کروتسر، سرچشمۀ ایرانمآبی نیچه/ حامد فولادوند

نیچه وحافظ/ غلامحسین ابراهیمی دینانی

نیچه و ایران/ داریوش آشوری

نیچه، اسلام و ایران/ سعید حنائی کاشانی

چهرۀ بندباز در پیشگفتار «چنین گفت زرتشت»/ جولیانو کامپیونی

علم اخلاق اسپینوزا، اخلاق نیچه/ مریم کریشی

پرسپکتیوها و نظرگاه‌های ناآگاهانه، نزد لایب‌نیتس و نیچه/ دوریان آستور

نیچه مولوی و جنون عقلاالمجانین/ مجید هوشنگی

* گزارش شب سهیلا شهشهانی

گزارش شب سهیلا شهشهانی/ پریسا احدیان

گردشی در این باغ مصفا/ ژاله آموزگار

* در حواشی کتاب در ایران

در حواشی کتاب در ایران (12)/ محمود آموزگار

* گزارش

مینو مشیری شوالیه شد/ علی دهباشی

* سایه‌سار

سایه‌سار (2)/ سایه اقتصادی‌نیا

بازیابی ظرفیت‌های نقد ادبی سنتی (465)/ اعادۀ حیثیت به روزنامه‌نویسی ادبی (467)/ ایموجی‌ها و قدرت احضار کلمات (469)/ سفر یگانۀ فرصت (471)/ نام تمام مردگان یحیی است (473)/ یاد خاطره‌ای از محمد قهرمان (475)/ بیتی شورانگیز در وصف زنی شورانگیز (477).

* حافظ‌پژوهی

نامه‌نگاری‌های حافظ و سلطان احمد جلایر (1)/ علی فردوسی

* کاریز

کاریز (1)/ مجید سلیمانی

* شاهنامه‌پژوهی

تاریخ بنیاد شاهنامۀ فردوسی/ انیس سجادی

* ایضاح

ایضاح چند ابهام در مقالات شمس/ مهدی سالاری‌نسب

رخسار صبح/ علی خواجه‌دهی

* گزارش شب بخارا در بندر گناوه

گزارش شب بخارا در بندر گناه/ الیاس احمد‌حسینی

شب متفاوت با بخارا در گناوه/ یعقوب فولادی

درس من از بخارای شریف/ عبدالله دشتی‌مکان

بخارا به مثابه یک نهاد/رضا معتمد

اینجا کسی دست‌خالی برنمی‌گردد حتّا .../ عباس عاشوری‌نژاد

مرد دوران/ راشد انصاری

* معرفی کتاب

مردی از تبار خرد و فضیلت/ زهرا پلمه

سرچشمه‌های همیشگی/ فرزانه قوجلو