گیلاننامه؛ مجموعه مقالات گیلانشناسی در زمینۀ تاریخ، فرهنگ، هنر، زبان، ادبیات و مردمشناسی (جلد نهم)
خلاصه
نهمین جلد گیلاننامه به شادوران فریدون نوزاد تقدیم شده است و در مقدمه این مجلد، نگاهی به زندگی و کارنامه مردی دارد که کوشش هایش برای ارتقای فرهنگ گیلان ستودنی بود.معرفی کتاب
برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.
نهمین جلد گیلاننامه به شادوران فریدون نوزاد تقدیم شده است و در مقدمه این مجلد، نگاهی به زندگی و کارنامه مردی دارد که کوشش هایش برای ارتقای فرهنگ گیلان ستودنی بود. فریدون نوزاد در ششم مهرماه 1331 در رشت زاده شد. در سال 1318 وارد مدرسه نظام گردید؛ اما سالی بعد از اشغال ایران در جنگ جهانی دوم، در سال 1321 به از این مدرسه بیرون آمد و وارد فعالیتهای سیاسی گردید. ضمن آنکه در حزب میهنپرستان و حزب ایران عضو شورای ایالتی بود و با این وجود به هنر نمایش روی آورد و به نوشتن نمایشنامه، بازیگری و کارگردانی پرداخت. در سال 1332 موفق به اخذ امتیاز روزنامۀ «انسان سوسیالیست» شد که فقط موفق به چاپ طلیعۀ آن گردید و روزنامه در جو متلاطم آن روز به انتشار شماره بعد نایل نشد. در همین ایام از تئاتر جدا شد و بیشتر به نوشتن نقد و مقاله و کارهای پژوهشی و روزنامهنگاری روی آورد. از وی این آثار به یادگار مانده است: سالنامه هنر، تاریخ نمایش در گیلان از آغاز تا 1332، نامههای خان احمدخان، تاریخ جراید و مجلات گیلان از آغاز تا انقلاب اسلامی و .... . این مرد گیلانشناس و گیلانپژوه بعد از فعالیتهای بسیاری که در این راه انجام داد، سرانجام در سال 1395 دار فانی را وداع گفت.
در این مجلد از «گیلاننامه» افزون بر یادی از فریدون نوزاد، هجده نوشتار و مقالۀ دیگر آمده است که در ادامه بر برخی از آنها نظری میافکنیم.
در یکی از نوشتارها واژۀ «دنیرستن (= نگریستن)» در دیوان شرفشاه بررسی شده است. در دیوان شرفشاه این واژه هشت بار به صورت مصدر، نه بار با ساختهای مختلف مضارع، چهار بار با ساختهای مختلف ماضی، دو بار به صورت متعدی، سه بار صفت فاعلی، 15 بار امر و تمنا و دو بار هم به صورت نهی به کار رفته که جمعه 43 بار بسامد این مصدر با ساختهای گوناگون است.
بررسی فعلهای پیشوندی و ترکیبی در گویش گیلکی گالشی از دیگر نوشتارهای این مجلد است. در گویش گیلکی گالشی همانند زبان فارسی و دیگر گویشهای زبان گیلکی، در بسیاری از افعال با افزودن پیشوندهایی شامل ها، وو، وا، فو، فی، دَ، در و .... افعال جدید پیشوندی با معانی متفاوتی ساخته میشود. معمولا در افعال مرکب در این گویش نیز جزء دوم فعل از فعلهای گودن، وائودن، دئن، زئن، ایتن، کشیئن، هئردن و ..... استفاده میگردد. از ترکیب دَ، ها، بَ، فی و .... به اضافۀ بن مضارع یک فعل و «وَ» یا «وا» و بن مضارع همان فعل نیز اصطلاحی ساخته میشود که به معنای تکرار، استمرار و فراوانی انجام یک عمل است مانند دبیج وابیج گودن: سرخکردن غذا به طور مداوم، بنویس وانویس گودن: نوشتن دربارۀ چیزی به طور مستمر، والیس دلیس گودن: لیسیدن. در این نوشتار فعلهای پیشوندی و ترکیبی در گویش گیلکی گالشی به ترتیب حروف الفبا ذکر شده است.
در گوشهای از آرامگاه سلیمانداراب رشت، گوری با ابعاد غیرمعمول قرار دارد که پوشش آن بتونی و بهشدت سفتکاری شده است. بر این گور بزرگ بیسنگ نوشته و بینام و نشان در ابتدا سنگنوشته بسیار کوچک در ابعاد حدود بیست سانتیمتر تنها منقش به نام «کیوان قزوینی» نصب شده بود. در نوشتاری از نوشتارهای این کتاب به معرفی این شخصیت و آثار وی پرداخته شده است.
در پایان این مجلد فهرست مقالات هشت جلد پیشین آورده شده است.
فهرست مطالب کتاب:
مقدمه
دربارۀ زندهیاد فریدون نوزاد/ م.پ. جکتاجی
صداهای گمشده آستارا/ اکبر اکسیر
نگاهی گذرا به روستای نرکی و اشکور رحیمآباد رودسر/ محمد بشرا
نذر شاخ در بقاع متبرکه/ محمدتقی پوراحمد جکتاجی
شواهدی از استقرارهای دوره عصر آهن در غارهای باستانی گیلان/ ولی جهانی
واژهشناسی شرفشاه/ عباس حاکمی
بیماریهای دام و درمان آن به روش سنتی و قدیم (نمونه موردی روستای اسکلک)/ ناصر رحماننیا
از ترنم پگاه تا آرامش شامگاه (آداب گذر در دهستان اشکور)/ کاظم سادات اشکوری
فعلهای پیشوندی و ترکیبی در گویش گیلکی گالشی/ بیژن عباسی
تزهایی درباره تاریخ گیلان/ ناصر عظیمی
درباره برخی نامواژههای دیلمی و تنکابنی و گیلی و مازنی در چاپ تازه مخزن الادویه/ بهروز عسکرزاده
خط الرأس طلایی (معرفی شاهراه کوچ عمودی گالشهای شرق گیلان)/ نیما فرید مجتهدی، میثم نوائیان، نائف وثوقی
تاریخچه تلفن گیلان/ کریم کوچصفهانی
کل، کله در زبان گیلکی/ کریم کوچکی
نامداری بینام و نشان در آرامگاه سلیمانداراب رشت/ سیدجعفر مهرداد
آیا مراغیان رودبار الموت همان پاتریکانیان هستند؟/ محمدتقی میرابوالقاسمی
مردی در غبار (مقدمهای بر آثار حسین سرخوش رشتی)/ فریدون نوزاد
شیخ موسی و شاعر آقاجان/ ایرج هدایتی شهیدانی
زندگی و آثار و فرزندان آیتالله العظمی میرزا حبیبالله رشتی/ هومن یوسفدهی
پربازدید ها بیشتر ...
ایل بختیاری در دورۀ قاجار
آرش خازنیموضوع این کتاب تأثیر متقابل حکومت و ایل در حاشیۀ ایران در دورۀ قاجار است. بررسی تاریخ اتحادیۀ ایلی ب
قفلهای دستساز آذربایجان
رحمان احمدی ملکیاز بین آثار فلزی، قفل به دلیل دارابودن نوعی رمز عملکرد و درونمایۀ رازگون، از اهمیت زیادی در حیطۀ تل
نظری یافت نشد.