معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

شمارۀ صدوپانزدهم از فصلنامۀ «نگاه نو» با ویژه‌نامه‌ای برای صدمین سال انقلاب اکتبر 1917 و با تصویر روی جلد از علی‌اشرف درویشیان منتشر شده است.

در ابتدای این شماره پس از یادداشت سردبیر و نامه‌های رسیده به مجله، متن سخنرانی کازوئو ایشی‌گورو برندۀ جایزۀ نوبل ادبیات 2017 آمده است. جایزۀ نوبل ادبیات 2017 به کازوئو ایشی‌گورو نویسندۀ انگلیسی ژاپنی‌تبار تعلق گرفت. پروفسور سارا داینوس دبیر دائمی آکادمی سوئد در بیانیه‌ای که روز پنجم اکتبر 2017 قرائت کرد، ایشی‌گورو را با این واژه‌ها شایستۀ جایزۀ نوبل اعلام کرد: جایزۀ نوبل ادبیات در 2017 به کازوئو ایشی‌گورو تقدیم شده است که در «در رمان‌هایی سرشار از بار عاطفی، از مغاکی در پس احساس پیوند کاذب‌مان با جهان پرده برداشته است». ایشی‌گورو در روز هفتم دسامبر 2017 مانند برندگان سال‌های پیشین جایزۀ نوبل ادبیات، در دانشگاه استکهلم خطابه‌ای ایراد کرد که ترجمۀ آن در این شماره آورده شده است.

بخش بعدی این شماره مقالات ادبی است. اولین نوشتار این بخش متن سخنرانی دکتر محمدعلی موحد است دربارۀ مثنوی معنوی و تاریخ مردم. در ابتدای این نوشتار آمده است: «قصه تاریخ نیست، اما می‌شود از قصه تاریخ آموخت. این بیانی متناقض‌نماست و عرایض امروز من در تشریح و تفسیر تناقض نهفته در آن است. ارجاعات من و مثال‌هایی که خواهم آورد بیشتر، ولی نه بالتمام، از مثنوی مولاناست. پس نخست می‌پردازم به بخش اول آن جمله که گفتم «قصه تاریخ نیست». اما کمی دقت کنیم که قصه و تاریخ هر دو نوعی وقایع‌نگاری است. تاریخ گزارش رویدادی است که برای آدمیان در چارچوب مکان و زمان اتفاق افتاده باشد؛ ولی قصه موضوعش عام و فراگیرتر است. همچنین رویدادهای تاریخ در بیرون از چارچوب مشخصی از زمان و مکان جریان نمی‌یابد؛ اما رویدادهای قصه در مکان لامکان و در زمان لازمان اتفاق می‌افتد».

محاکمۀ اسف‌انگیز و عبرت‌آموز باروخ بندیکت اسپینوزا، شریف‌ترین همۀ فیلسوفان، در سه‌شنبه 27 ژوئیه 1656 در کنیسۀ تلمود تورۀ آمستردام که به تکفیر و طرد این انسان بزرگ از جماعت یهودی آمستردام انجامید، به قلم دیوید آیور دست‌مایۀ نمایش‌نامه‌ای شده است که ترجمۀ فارسی آن به دست علی فردوسی منتشر شده است. نوشتار دوم این بخش به قلم مصطفی ملکیان نه گزارش این نمایش‌نامه (با عنوان محاکمۀ اسپینوزا) است، نه نقد آن و نه نگاه به چندوچون ترجمۀ آن، بل ادای دینی به نویسنده و مترجم آن و سهیم‌سازی خواننده است در لذت و فایده‌ای که نگارنده از خواندن این نمایش‌نامه برده و همچنین تشویق مخاطب به خواندن آن است.

گزارشی گزیده از شعر و زندگی قیصر امین‌پور سومین یادداشت این بخش است که به مناسبت دهمین سالروز درگذشت این شاعر منتشر شده است. در بخشی از این نوشتار می‌خوانیم: «از دید زبانی ویژگی‌های برجستۀ شعر او از این قرارند: زبان ساده و روان امروزی با رنگی از ادبیت، گرایش چشمگیر به بهره‌گیری از کنایات، بازی‌های واژگانی، نکته‌یابی زبانی، ایهام‌سازی (به ویژه ایهام تناسب) و آرایه‌پردازی در موسیقی درونی (سجع و جناس)، بهره‌گیری از برخی تصویرهای تازه در عین پایبندی به اصول سنتی در زمینۀ صور خیال (استعاره و تشبیه) و گام‌زدن در مرز میان سنت و نوآوری».

بخش ویژۀ این شماره به یکصدمین سال انقلاب اکتبر ا917 روسیه اختصاص داده شده است. این انقلاب و پیامدهایش اگر مهم‌ترین رویداد سدۀ بیستم نباشد، در کنار جنگ جهانی اول و دوم، یکی از سه رویداد بزرگ و اثرگذار آن سده است. انقلاب 1917 به 304 سال حکمرانی مستبدانۀ خاندان رومانوف در روسیه پایان داد. بخش ویژۀ این شماره با گاه‌شماری انقلاب اکتبر آغاز شده و در ادامه گفتگوها و نوشتارهایی در این‌باره آورده شده است.

در بخش داستان این شماره، داستان کوتاهی نوشتۀ «ویکتوریا توکاروا» با ترجمۀ پرویز دوائی آورده شده است.

در بخش گزارش‌ها و رویدادهای این شماره ابتدا پیامی از داریوش آشوری که برای مجلس گرامی‌داشت حسین حسین‌خانی (مدیر نشر آگه) فرستاده شده، آورده شده است.

به مناسبت درگذشت علی‌اشرف درویشیان یادداشتی از حسن کیاییان (مدیر نشر چشمه) آورده شده، گزارش اهدای جوایز یازدهمین دورۀ جایزۀ مهتاب میرزائی و جایزۀ گنکور 2017 برای اریک ووییار گزارش‌های دیگر این بخش را تشکیل می‌دهند.

نبض امروز و تازه‌های کتاب بخش پایانی این شماره را به خود اختصاص داده‌اند.

فهرست مطالب این شماره:

یادداشت سردبیر

نامه به نگاه نو

* خطابۀ برندۀ جایزۀ نوبل ادبیات 2017

شب قرن بیستم من ـ و پیشرفت‌های جزئی دیگر/ کازوئو ایشی گورو، رضا رضایی

* مقاله‌ها

مثنوی معنوی و تاریخ مردم/ محمدعلی موحد

محاکمۀ حقیقت‌جویی، عقلانیت‌ورزی و معنویت‌گرایی/ مصطفی ملکیان

جرمم این بود: من خودم بودم؛ گزارشی گزیده از شعر و زندگی قیصر/ مهدی فیروزیان

* بخش ویژه: صدمین سال انقلاب اکتبر 1917

دربارۀ بخش ویژۀ این شماره/ علی میرزائی

گاه‌شمار گزیدۀ انقلاب روسیه/ ترجمۀ بیوک بوداغی و مهدی امیرخانلو

انقلاب روسیه در غرب: گفت‌وگو با ای. ایچ. کار/ ترجمۀ مهدی امیرخانلو

تأملی نو بر انقلاب روسیه به انگیزۀ صدمین سالگرد آن/ تورج اتابکی

تراژدی اینتلیگنتسیا/ یوتا شِرر، بیوک بوداغی

انقلاب اکتبر و تاریخ‌نگاری در شوروی/ نادر انتخابی

بنیادهای سینمای اتحاد شوروی/ علی امینی نجفی

دانشگاه کمونیستی کارگران شرق 1921 ـ 1938/ محمدحسین خسروپناه

آخرین روزهای جان رید/ لوئیز برایانت، رضا رضایی

انقلاب اکتبر و ایران/ بهمن زبردست

جمهوری شوروی ایران: آوردگاه انقلاب و اصلاح/ آرمان نهچیری

* داستان و شعر

در میان زمین و آسمان/ ویکتوریا تو کاروا/ پرویز دوایی

* رویدادها و گزارش‌ها

حسین حسین‌خانی: یکی از آخرین سامورایی‌ها/ داریوش آشوری

علی‌اشرف درویشیان: توصیف‌گر سیاهی‌های فقر و بی‌عدالتی/ حسن کیاییان

جایزۀ مهتاب میرزائی؛ گزارش‌ اهدای جوایز یازدهمین دوره

جایزۀ گنکور 2017 برای اریک ووییار

* کاریکاتور، کتاب

نبض امروز/ حسن کریم‌زاده

تازه‌های کتاب/ بهنام تهرانی