دوماهنامه فرهنگی کاروان مهر، سال سوم، مهر و آبان 1396، شماره 15
خلاصه
پانزدهمین شماره از دوماهنامۀ فرهنگی و هنری «کاروان مهر» با ویژهنامهای برای هانس کریستین اندرسون منتشر شده است.معرفی کتاب
برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.
پانزدهمین شماره از دوماهنامۀ فرهنگی و هنری «کاروان مهر» با ویژهنامهای برای هانس کریستین اندرسون منتشر شده است.
قصههای پریان یا به بیانی عام، قصههای عامیانه دلمشغولی انسان است با جهان پیرامون که به واسطۀ زبان ظهور مییابد. این قصهها در طول قرنها آدمیان را مسحور کردهاند. قصههای عامیانه روایتهایی شفاهیاند که نویسندۀ خاصی ندارد، سینه به سینه نقل شده و به امروز رسیدهاند و طبعاً به آیندگان نیز راه میبرند و میتوان آنها را به اسطورهها و حکایات و متلها و افسانهها و قصههای پریان تقسیم کرد.
تردیدی نیست که این قصهها نقشی ستودنی در نزدیکی اقوام مختلف با یکدیگر داشتهاند و ملتها میتوانند به مدد این قصهها با هم ارتباط برقرار کنند و یکدیگر را بهتر بفهمند. این قصهها جایگاهی مهم در مطالعات اجتماعی دارند و عناصر موجود در آنها به کودکان میآموزد تا برای دیگر فرهنگها نیز ارزش قائل شوند. قصههای پریان به آدمی میآموزند که فرهنگ دیگر اقوام را حرمت نهد چرا که این قصهها میتوانند از هر کجای این جهان پهناور سربرآورند و در هر جایی نقل شوند، فارغ از هر نژاد و زبان و رنگی. این قصهها ما را از جهانی که میشناسیم و به آن خو کردهایم جدا میکند و به جهانهای دیگر می برد و شگفتیهای فراوان به ما میآموزد. این قصهها برای ما از حسرتها و آرزوهای آدمیان در هر کجای این کرۀ خاکی می گویند. این شکل کهن روایی که نقش آموزشی و سرگرمی را توامان بر دوش داشته است مه فقط پنجرهای روبه سوی دیگر فرهنگها بلکه آیندهای است طناز که ژرفای روح آدمی را مینمایاند. پس بیدلیل نیست که نویسندگان، هنرمندان و پژوهشگران به دنبال بازگویی این قصهها، تجسم بخشیدن به آنها و گردآوری آنها بودهاند تا بتوانند از سنتهای شفاهی و میراث فرهنگی که چنین نقشی بر عهده دارند پاسداری کنند.
و هنگامی که از نویسندگان و یاد گردآورندگان قصههای عامیانه یاد میکنیم، بیتردید نام هانس کریستین آندرسون، نویسندۀ دانمارکی در شمار نخستین نامهایی است که به ذهنمان میآید. در حقیقت، زندگی آندرسون از بسیاری جنبههای به قصههای پریان شبهت داشت. او با تنگدستی، سختکوشی و تنهایی توانست به یکی از مفاخر زمان خود بدل شود. بیش از صد و شصت قصه نوشت که «اردک زشت» و «پری دریایی» از جمله این قصهها بودند که در زمرۀ ادبیات کلاسیک درآمدند و بزرگ و کوچک از آنها لذت میبرند.
هانس کرستین آندرسون در اونسۀ دانمارک از پدری کفش دوز و مادری رختشوی به دنیا آمد. پدرش بود که تا یازده سالگی هانس را با قصههای دانمارک قدیم و هزار و یک شب سرگرم میکرد. اهالی اونسه هرگز نمیدانستند که قرار است آن پسر «دیلاق» و زشت چه نقشی در ادبیات دانمارک پیدا کند. وقتی متنهای طولانی را با صدای بلند میخواند یا ناشیانه میرقصید و اصرار داشت آواز بخواند، کمتر کسی میتوانست جلوی خندهاش را بگیرد. همه به او توصیه میکردند که کسب و کاری یاد بگیرد اما او گش شنوا نداشت و مدام تکرار میکرد که قرار است آدم مشهوری بشود.
در 1819 بود که به کوپنهاگ نقل مکان کرد، با این امید که بتواند در تئاتر رویال بازگیر شود. بسیاری از اهالی تئاتر و خانوادههای ثروتمند شهر کوشیدند به او کمک کنند اما توفیق چندانی حاصل نشد. معلمان رقص و آواز از آموحتن به او دست کشیدند و کارگردانان تئاتر رویال با تلاش او در قصهنویسی همدلی نشان دادند اما با این نتیجه رسیدند که باید آندرسون را به مدرسه بفرستند و یکی از کارگردانان هزینه تحصیل او را تقبل کرد. چند سال بعد تلخترین روزهای زندگی آندرسون جوان بود. معلم مدرسه همیشه در او، که از بقیۀ شاگردها بزرگتر بود، مایهای برای دست انداختنش پیدا میکرد. عاقبت وقتی وضع و حال آندرسون به گوش حامیانش رسید او را از مدرسه بیرون آوردند و معلمی خصوصی برایش گرفتند و بعدتر آندرسون از دانشگاه کوپنهاگ فارغالتحصیل شد و پس از آن سالهایی طولانی را صرف سفر و نوشتن شعر و داستان کرد که موفقیتهایی هم نصیبش شد. اما تا سی سالگی هیچ یک از قصههای پریانش را ننوشت. اولین کتاب کوچک پریان بلافاصله او را به شهرت رساند و این شهرت هر روز فزونی گرفت و از کشوری به کشور دیگر رفت. آندرسون تکههای فراوانی از زندگی خودش را در این قصههای گنجاند. هرگز از یاد نبرد که مادرش در جوانی مجبور به گدایی شد و همین ماجرا دستمایۀ داستان «دختر کبریتفروش» قرار گرفت.
تجربیات شخصی او را میتوانیم در قصۀ «اردک زشت» نیز بیابیم.
در 1867 در نهایت شهرت و افتخار به زادگاهش، اونسه برگشت. در ایوان تالاری که مراسم به افتخار او برگزار میشد ایستاد و به میدان زیرپایش نگاه کرد و خیل مردمی را دید که برای او کف میزند و تمام ساختمانهای اطراف میدان زیر نور هزاران شمع میدرخشید. آندرسون آخرین قصههای پریانش را در 1872 منتشر کرد و پس از تحمل یک دوره بیماری سخت در چهارم اوت 1874 در کوپنهاگ دیده از جهان فروبست اما قصههایی که او نوشت نهفقط در دلها و در کتابها باقی ماند بلکه به جهان سینما هم راه یافت و صدها نسخه از آثار او به روی پرده نقرهای رفت که مخاطبانش هرگز فقط کودکان نبودند.
زمانی آلبرت اینشیتن نوشت: «اگر میخواهید کودکانی باهوش داشته باشید، برایشان قصههای پریان بخوانید. و اگر میخواهید کودکانی باهوشتر داشته باشید، برایشان قصههای پریان بیشتری بخوانید».
این شماره کاروان هدیهای است به دوران کودکی ما و نیز رویاهایی که همچنان در ذهن ما زندهاند و بیگمان تا بشر باقی است خواهد پایید: رویای پیروزی زیبایی بر پلشتی، پیروزی خیر بر شر.
در بخش کاروان کتاب این شماره، کتاب «اردک وحشی» از هنریک ایبسن بررسی شده و به بهانۀ انتشار دو کتاب داستان کوتاه «ماهی کور» و «تا شباهتت را به مقتول کم کنی» که مجموعهای از داستانهای کوتاه را شکل میدهند، ابتدا نظری به داستانها و ترجمۀ این کتابها انداخته شده و سپس از هر کدام داستان کوتاهی در این شماره آورده شده است.
در بخش آخر این شماره ابتدا داستان کوتاه «اتوبوس شمیران» گلی ترقی آورده شده و سپس تفسیر این داستان از ترانه مسکوب آورده شده است. آخرین نوشتار این شماره هم دربارۀ رباعیات خیام در ایتالیا است.
فهرست مطالب این شماره:
* هانس کریستین اندرسون
سرمقاله/ قصههای پریان، تجلی روح طبیعت
هانس کریستین آندرسون در آینۀ زندگی/ ترجمه متین خاکپور
خاستگاه قصۀ پریان/ ینس آندرسون، ترجمه گلبرک برزین
استعداد جسورانه/ ینس آندرسون، ترجمه ساناز مصدق
در سرزمین پریان/ ینس آندرسون، ترجمه عاطفه وطنچی
داستان تولد «جوجه اردک زشت»/ ینس آندرسون، ترجمه آزاده فانی
آخرین سفر/ ینس آندرسون، ترجمه خجسته کیهان
گونترگراس تصویری نو از آندرسون به دست میدهد/ کای آرتینگر، ترجمه راحله تفریحی
* کاروان کتاب
اردک وحشی، نمادی از اهمیت اوهام در زندگی انسان/ فرزانه قوجلو
به بهانه انتشار دو کتاب؛ به بلندای داستان/ جواد ماهزاده
خوردگی منظره/ لوییجی مالربا، ترجمه علی بخشی
تکامل اولیور/ جان آپدایک، ترجمه علی بخشی
* کاروان هنر و ادبیات امروز
یک داستان، یک نقد
اتوبوس شمیران/ گلی ترقی
تفسیر داستان اتوبوس شمیران/ ترانه مسکوب
رباعیات خیام در ایتالیا/ مایرو کاساری ترجمۀ: مصطفی حسینی
پربازدید ها بیشتر ...
چکادنشین والا: واکاوی نمایشنامههای مدرن ایبسن
میرمجید عمرانیاین کتاب درنگی است در درون و پیرامون هنریک ایبسن، یکی از بزرگترین هنرمندان و اندیشمندان جهان. در وا
فرهنگ نامهای کهن و باستانی استان مازندران
مصطفی پاشنگ1160 نام کهن و باستانی در استان مازندران شناسایی و ریشهیابی شده که در این کتاب گزارش شده است، استوا
منابع مشابه
دوماهنامه فرهنگی کاروان، سال پنجم، شماره 19، بهار 1398
جمعی از نویسندگان به سردبیری فرزانه قوجلونوزدهمین شماره از دوماهنامۀ فرهنگی «کاروان مهر» با ویژهنامهای برای فدریکو گارسیا لورکا منتشر شده ا
دوماهنامۀ فرهنگی «کاروان مهر»، سال دوم، آذر و دی 1395، شمارۀ 11 و 12
جمعی از نویسندگان به سردبیری فرزانه قوجلوماهنامه «کاروان مهر» به سردبيري فرزانه قوجلو در تازهترين شماره خود سراغ «ملکه جنايت»، آگاتا کريستي
دیگر آثار نویسنده بیشتر ...
دوماهنامه فرهنگی کاروان، سال پنجم، شماره 19، بهار 1398
جمعی از نویسندگان به سردبیری فرزانه قوجلونوزدهمین شماره از دوماهنامۀ فرهنگی «کاروان مهر» با ویژهنامهای برای فدریکو گارسیا لورکا منتشر شده ا
دوماهنامۀ فرهنگی «کاروان مهر»، سال دوم، آذر و دی 1395، شمارۀ 11 و 12
جمعی از نویسندگان به سردبیری فرزانه قوجلوماهنامه «کاروان مهر» به سردبيري فرزانه قوجلو در تازهترين شماره خود سراغ «ملکه جنايت»، آگاتا کريستي
نظری یافت نشد.