کلیات شمس تبریزی؛ مولانا جلال الدین محمد مولوی بلخی (دو جلد)؛ براساس تصحیح بدیع الزمان فروزانفز
خلاصه
این کتاب براساس نسخهای با تصحیح و حواشی مرحوم استاد بدیعالزمان فروزانفر تدوین شده که بین سالهای 1336ـ1346 در چایخانۀ دانشگاه تهران به چاپ رسیده و از 1355 به سرمایۀ انتشارات امیرکبیر همان چاپ در قطعی کوچکتر بارها افست شده است.معرفی کتاب
برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.
این کتاب براساس نسخهای با تصحیح و حواشی مرحوم استاد بدیعالزمان فروزانفر تدوین شده که بین سالهای 1336ـ1346 در چایخانۀ دانشگاه تهران به چاپ رسیده و از 1355 به سرمایۀ انتشارات امیرکبیر همان چاپ در قطعی کوچکتر بارها افست شده است. استاد این تصحیح را براساس 12 نسخه ـ که از نه نسخه آنها استفاده کرده ـ فراهم آورده است. نسخهها به ترتیب تاریخ کتابت از کتابخانۀ اسعد افندی در سلیمانیّه، موزۀ مولانا در قونیه، کتابخانه چستربیتی، باز نسخۀ دیگری در قونیه، نسخۀ کتابخانۀ بلدیّۀ استانبول، دو نسخه در کتابخانۀ گدیک احمد پاشا در افیون ترکیه، نسخۀ مرحوم حاج محمد آقا نخجوانی در تبریز، نسخۀ دو جلدی موزۀ مولانا در قونیه و در دو نسخه خطی متعلق به شخص آن مرحوم بوده است.
تغییراتی که در بازنویسی براساس تصحیح مرحوم فروزانفر برای ایجاد تسهیل در خواندن شعر، به عمل آمده عبارتند از: 1. سعی شده است که حد و استقلال هر کلمه حفظ شود. برای حفظ این استقلال ترتیب زیر به کار رفته است: الف) می، همی و هر پیشوند دیگر جدا از کلمه بعد نوشته شده است. ب) را حرف نشانه جدا آمده است. ج) یای نکره و وحدت با دو یا نوشته شده است: نامهیی، قبلهیی ... . د) یای ربطی به صورت: رفتهای، آمدهای، آمده است. هـ) تشدید بالای حروف مشدّد رعایت شده است. و) کلمات مختوم به های بیان حرکت در حال اضافه با یای کوتاه آمده است: نامۀ من، بادۀ ناب. ز) افعال نقلی به ضرورت شعر، گاه به صورت: کردهست، رفتهست، و گاهی: کردست و رفتست آمده است. ح) در کلمات مختوم به های بیان حرکت که به های جمه پیوسته «ها» جدا آمده است: ریشها، شعلها به صورت ریشهها، شعلهها آمده است.
2. با استفاده از فرهنگ نوادر لغات و تعبیرات و مصطلحات که مرحوم استاد بدیعالزمان در نیمۀ دوم جلد هفتم کلیات شمس افزودهاند که اگر نمیبود، بسیاری از لغات موجود در ابیات مولانا به سهولت مفهوم نمیشد و بهرهگیری از فرهنگهای دیگر و ترجمههای ترکی و انگلیسی، لغاتی که دشوار تشخیص داده شد، به ایجاز تمام معنی شده است.
3. ترجمۀ ابیات عربی قید شده است.
4. بسیاری از آیات و احادیث بهکاررفته در ابیات مولانا را مرحوم فروزانفر در پانوشتها مشخص کرده است. همۀ آن آیات و احادیث به اضافۀ آیات و احادیث دیگر که آن مرحوم نیاورده با معانی آنها در پانوشتها آمده است.
5. معانی ابیات یونانی را که مرحوم عبدالباقی گولپینارلی از یک یونانی به نام ولادیمیر میرمیراوغلی پرسیده و در کتاب مولانا جلالالدین خود نقل کرده بود (که رقم این سطور در 1363 ترجمه کرده) با استفاده از ترجمۀ آن مرحوم از کلیات شمس نقل شده است.
6. ابیات معدود ترکی هم معنی شدهاند.
7. اعلام تاریخی، جغرافیایی، نام نواحی و کتابها به اختصار توضیح داده شده است.
8. بهندرت محصول معنی مصراعها و ابیات در پانوشت آمده است.
9. خطاهای مطبعی و افزونی و کاستی عبارات در متن مرحوم فروزانفر اصلاح و در پانوشت به آنها اشاره شده است.
10. معانی آیات کلامالله مجید از ترجمه مرحوم استاد عبدالمحمد آیتی و ترجمۀ علیاصغر حلبی است و همۀ آیات در متن با حروف سیاه مشخص شده است.
11. مواردی که مرحوم فروزانفر، استنباط شخصی خود را با قید «ظ» (ظاهراً) در پانوشت آورده بود، با کلمۀ «ظاهراً» در پانوشت قید شدهاند.
12. برخی لغات و ترکیبات، به آن دلیل که اولاً همۀ متن یکجا در اختیار نبوده، ثانیاً یافتن آن در متن به آسانی مقدور نبوده مکرر توضیح داده شده است.
13. اغلاط مطبعی و سهوالقلمهایی که به چاپ اول راه یافته بود، در نامۀ انجمن، شماره 13، تحت عنوان «استدراکات کلیات شمس» جلد اول و بخشی از جلد دوم اصلاح شده است.
14. در این چاپ از برخی کتابها با نشانۀ اختصاری در پانوشتها و متن استفاده شده، مشخصات آنها این چنین بیان شده است: آ= آربری، آرتور: گزیدۀ غزلیات عرفانی مولانا، به اهتمام دکتر علی احمدی، نشر بوته با همکاری مرکز بینالمللی گفتگوی تمدنها، 1381. جانِ جان= منتخباتی از دیوان شمس، رینولد الن نیکلسون، ترجمه مرحوم حسن لاهوتی، نشر نامک، 1381. فرهنگ بزرگ سخن، به سرپرستی دکتر حسن انوری، 8 جلد، انتشارات سخن، 1381. کلیات شمس تبریزی، 2 جلد، امیرکبیر 1336. مناقبالعارفین شمسالدین احمد الافلاکی العارفی، با تصحیح و حواشی و تعلیقات مرحوم پروفسور تحسین یازیجی، چاپخانۀ انجمن تاریخ ترک، آنقره، 2 جلد، 1380ـ1376.
15. در فهرست الفبایی مطلع غزلها گاه سر مصراع و در چند مورد دومصراع شمارۀ ارجاع داده شده، مثلاً «انجیر فروش را چه بهتر» در 479، باز 479 و 536 در سر مورد قید شده و در واقع همین غزل سه بار در غزل شماره 1055 در 10 بیت، 1056 در 20 بیت و 1175 در 17 بیت آمده است موارد دیگر نیز بر همین منوال است.
فهرست مطالب کتاب:
عنوان
فهرست الفبایی مطلع غزلها
فهرست الفبایی قافیۀ غزلها
پیشگفتار
چند کلمه (عبدالباقی گولپینارلی)
مقدمه منثور نسخۀ قونیه
ترجمۀ مقدمۀ منثور نسخۀ قونیه
غزلیات
ترجیعات
مستدرکات
رباعیات
پربازدید ها بیشتر ...
ایل بختیاری در دورۀ قاجار
آرش خازنیموضوع این کتاب تأثیر متقابل حکومت و ایل در حاشیۀ ایران در دورۀ قاجار است. بررسی تاریخ اتحادیۀ ایلی ب
قفلهای دستساز آذربایجان
رحمان احمدی ملکیاز بین آثار فلزی، قفل به دلیل دارابودن نوعی رمز عملکرد و درونمایۀ رازگون، از اهمیت زیادی در حیطۀ تل
منابع مشابه بیشتر ...
صدای پای آب: نگاهی بر بلندترین شعر سهراب سپهری (خوشنویسی قطعات: غلامحسین امیرخانی): بر اساس درسگفتارهای شعر معاصر
سوگل مشایخیاین کتاب افزون بر مقدمۀ نویسنده، از دو بخش سامان یافته است؛ بخش نخست کتاب شرح شعر «صدای پای آب» سپهر
تحفۀ فاطمیه: جنگنامۀ سردار فاتح در یزد
میرزا مهدی جلالی یزدی«تحفۀ فاطمیه» اثر شادروان میرزا مهدی جلالی یزدی است که در ستایش و گزارش جنگ محمدرضا خان سردار فاتح ب
نظری یافت نشد.