جزیرۀ بیآفتاب؛ یادداشتهای یک سال زندگی در بریتانیا و سفر به برخی کشورهای اروپای غربی
خلاصه
این کتاب حاصل نخستین تجربۀ نویسنده از زیستن طولانیمدت در خارج از کشور است. اصل تجربه به سالهای 6ـ1985/ 5ـ1964 باز میگردد که به اتفاق خانواده برای استفاده از فرصت مطالعاتی از طرف دانشگاه فردوسی مشهد به انگلستان رفته است.معرفی کتاب
برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.
این کتاب حاصل نخستین تجربۀ نویسنده از زیستن طولانیمدت در خارج از کشور است. اصل تجربه به سالهای 6ـ1985/ 5ـ1964 باز میگردد که به اتفاق خانواده برای استفاده از فرصت مطالعاتی از طرف دانشگاه فردوسی مشهد به انگلستان رفته است. اطلاعات این کتاب به سالهای 6ـ1985 میلادی باز میگردد که مطالب در حین زندگی روزبهروز یادداشت میشد.
در مقدمۀ این کتاب میخوانیم: «برای تنظیم مطالب که چند سال بعد صورت گرفت، به مأخذ و کتاب چندانی رجوع نکردم و قرار هم نبود که بکنم؛ آن سالها در همان غرب هم چیزی به نام اینترنت و فضای مجازی وجود نداشت که در هر مورد با فشاردادن یک دکمه کلی اطلاعات روی دامنت بریزد. پس آنچه در این کتاب میخوانید دیدهها و شنیدههای صاحب این قلم است از فضای کاملاً حقیقی و غیرمجازی: دیدهها را خودم دیدهام و شنیدهها را یا از آگاهان گرفتهام در محل و یا جابهجا از بروشورها و کتابچههای توریستی که همزمان با اینگونه دیدارها بهویژه در دیار غرب به دست آوردنش آسان است، گلچین و ترجمه کردهام».
این کتاب نه یک سفرنامۀ درست و حسابی است و نه یک تکنگاری به معنی متعارف آن. نویسنده طی ایام اقامتش در کمبریج و روزهای دوندگیاش در دیگر نقاط جزیرۀ بیآفتاب (انگلستان)، یا کشورهای هلند، بلژیک، اسپانیا و فرانسه چیزهایی برای خودش یادداشت کرده و بر روی برگهای تقویم خودش نوشته؛ این دفتر مجموعۀ همان چیزهاست. پس این کتاب نوعی حسبِحال (اتوبیوگرافی) است.
در ادامه بخشهایی از این کتاب را مرور میکنیم.
یاحقی در این کتاب دربارۀ نظم انگلیسیها مینویسد: «اگر بتوان مرحلهای به نام افراط در نظم و ترتیب را به تصور درآورد، باید بگوییم انگلیسیها در این مسیر به افراط کشیده شدهاند. زندگی با تمام وجود آن نظم دارد، نظمی کور و دیوانهوار. سر ساعت و با آدابی خاص مثل همیشه از خواب بیدار میشوی، سر ساعت معین و با ترتیبی همیشگی به آندرگراند سوار شوی، هر روز در ساعتی معین و با همان ریتم روزهای قبل در یک جا سر از زیرزمین دربیاوری، همان آدمها را ببینی، کار معینت با نظم و آهنگ هر روز آغاز شود». (ص 82)
دربارۀ نسخههای خطی فارسی کتابخانۀ دانشگاه کمبریج در آن سالها در این کتاب آمده است: «در کتابخانۀ دانشگاه کمبریج جمعاً 1318 نسخۀ خطی فارسی موجود است که برخی از آنها از اهمیتی خاص برخوردار است. شاید قدیمترین نشانی که از نسخههای خطی فارسی در کتابخانۀ دانشگاه کمبریج میتوان یافت، ذکری است که در یکی از فهرستهای کتابخانه در سال 1574 میلادی از نسخهای عبری از اسفار پنجگانه با حواشی عربی و فارسی رفته است. ..... از آن زمان تا سال 1895 که ادوارد براون فهرست نسخههای خطی این کتابخانه را مجزا و برای نخستین بار تدوین کرد، چندین وهله کتابهای فارسی به کتابخانه رسیده که غالب آنها را سیاحان و بازرگانان یا مأمورین سیاسی انگلیس از خاورمیانه و بهویژه هند و ایران آورده و به کتابخانه فروخته یا بدان اهدا کردهاند. خود براون در اواخر عمر مجموعاً 323 نسخۀ خطی فارسی به این کتابخانه اهدا کرده که از آن میان 27 نسخۀ آن از متون و نصوص اولیۀ مربوط به فرقۀ بهائیت است که از نظر تاریخی اهمیت خاصی دارد». (ص 241)
نکتۀ خواندنی که دکتر یاحقی در این کتاب دربارۀ آن گوشزد میکند، پیرامون زبان فارسی در دانشگاه کمبریج است. در اینباره مینویسد: «برای زبان فارسی در در کمبریج پس از پیتر ایوری آینده بدی در پیش خواهد بود. هماکنون طلیعۀ آن آیندۀ ناگوار بهخوبی آشکار شده است. ارتباط با ایران بهکلی قطع شده، تنها بعضی از کتابهای فارسی از طریق دلالان و کتاببازان با دشواری به دست آنها میرسد، گوش کسی هم برای شنیدن حرفها و پیشنهادهای آنها بدهکار نیست. بیمار محتضر فارسی بر روی دستان دوسه تن افتاده و پایان دردناکی را انتظار میکشد. تبلیغات اعراب و اسرائیل در مرکز خاورمیانۀ دانشگاه کمبریج برای زبان و ادبیات ایران جایی باقی نگذاشته است». (ص 279)
دربارۀ هارولد بیلی و پژوهشهای او در زبانهای باستانی هم در این کتاب مطالبی آمده است. در این کتاب میخوانیم: «سر هارولد بیلی از معدود دانشمندان ایرانشناس و صاحبنظر در روزگار ماست. او در شانزدهم دسامبر 1899 در انگلستان متولد و به سال 1933 از دانشگاه آکسفورد در زمینۀ سانسکریت و اوستا و دستور تطبیقی زبانهای هند و اروپایی دکترا گرفت و از آن پس در دانشگاههای معتبر اروپا و آمریکا به تدریس و مطالعه و تحقیق پرداخت. بیلی در حدود 300 مقالۀ تحقیقی در زمینههای گوناگون خاورشناسی نوشته و در نشریات معتبر جهانی به چاپ رسانیده است..... بیلی سالها پیش از دانشگاهکمبریج بازنشسته شد و هماکنون با وجود آنکه قریب نود سال از عمر او میگذرد، با نشاط جوانان به تحقیق و مطالعه مشغول است». (ص 548) دیدار و گفتگو با وی بخشی مختصر از این کتاب را شامل میشود.
سهشنبه چهاردهم مرداد 1365 آخرین روز سفر و سیر و گشت و تحقیقات دکتر محمدجعفر یاحقی به همراه خانواده است که از پاریس به سمت تهران برمیگردند و این سفر یکساله پایان میپذیرد.
پربازدید ها بیشتر ...
گزارشهایی دربارۀ مختصر عملیاتی در جنوب ایران: رویارویی نظامی بریتانیا و ایل قشقایی در بهار و تابستان 1918 م/ 1336 هـ.ق
سر پرسی سایکس، کلنل ای.اف. اورتون و دیگرانآنچه در این کتاب آمده، مجموعهای از گزارشهای فرماندهان بریتانیایی رشتهعملیاتی است که در بهار و تاب
ماهنامۀ خبری، آموزشی و اطلاعرسانی «جهان کتاب»، سال بیستودوم، فروردین و اردیبهشت 1396، شماره 1و 2
جمعی از نویسندگان به مدیرمسئولی طلیعه خادمیانشمارۀ اول و دوم ماهنامۀ جهان کتاب (پیاپی 335 و 336) ویژۀ فروردین و اردیبهشت 1396 منتشر شده است.
منابع مشابه
اسنادی از بلوچستان در آرشیو بریتانیا
به اهتمام محسن شهرنازداراسناد بریتانیا دربارۀ بلوچستان که در این کتاب گردآوری شده، بهمثابۀ نوک کوه یخی در اقیانوس سندهای تا
دیگر آثار نویسنده بیشتر ...
روزشمار زبان و ادبیات فارسی (دو جلد)
محمدجعفر یاحقی با همکاری محبوبه علیحوریتاریخ زبان و ادب فارسی از نظر زمان و مکان میدان گستردهای را دربر میگیرد که رسیدن به گوشهها و ظرای
سخن های دانندگان: گفتگو با شاهنامهشناسان
به کوشش حامد مهراد و خواستاری و اشراف محمدجعفر یاحقیاین کتاب شامل پرسشهایی مشترک از شاهنامهشناسان برجستۀ ایران و جهان است؛ در راستای طرحی که همزمان ب
نظری یافت نشد.