معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

بیستمین شماره از ماهنامۀ «فرهنگ امروز» با تصویری از بابک احمدی در شش فصل منتشر شده است.

پرداختن به تاریخ معاصر روشنفکری ایران آن هم با نگاه نقادانه کار آسانی نیست؛ اما ماهنامۀ فرهنگ امروز با وجود همۀ خطرات همواره تلاش داشته به آن اهتمام ورزد. نشریه فرهنگ امروز در این شمارۀ خود این روند را در پیش گرفته و به نقد و بررسی آثار بابک احمدی و پروژه فکری وی پرداخته است. سردبیر این نشریه در مقاله‌ای با عنوان «ابرقهرمان نسل سوخته» ضمن توضیح در باب رویه‌ای که فرهنگ امروز در پیش گرفته، با دیدی انتقادی به اهمیت پرداختن به تألیف‌ها و ترجمه‌های بابک احمدی و تأثیری که آثار او در تکوین اندیشه معاصر ایران داشته است، پرداخته است. در واقع به همراه آثار و اندیشه‌های بابک احمدی موجی از پست‌مدرنیسم در ایران پدید آمد که نیاز فراوان به بازنگری دارد. این پرونده که با عنوان «موج مرده» به چاپ رسیده است، زمینه‌های ورود پست‌مدرنیسم در ایران، علت اوج و فرود گرایش به آثار بابک احمدی، نقدی بر اصول نقادی مدرنیته در آثار و همچنین ضعف‌های محتوایی کتاب‌های بابک احمدی را مورد مداقه قرار داده است.

«کجای این تاریخ عقب ماندیم یا توسعه نیافتیم و چرا؟» چگونگی پاسخ به این پرسش توسط پژوهشگران تاریخ معاصر دغدغه اصلی «پرونده تاریخ» شمارۀ بیستم است «گردونۀ تجدد در خامۀ مورخان» عنوان پروندۀ تاریخ این شماره است که تاریخ‌نگاری توسعه‌نیافتگی را در بوته نقد گذاشته است. به همین دلیل پژوهش‌های افرادی چون احمد اشرف، محمدعلی همایون‌کاتوزیان، سیدجواد طباطبایی، کاظم علمداری، صادق زیباکلام، موسی غنی‌نژاد و محمود سریع‌القلم که در این زمینه دارای آثار پرمخاطبی بوده‌اند، به بحث گذاشته شده است. همچنین در این پرونده در مصاحبه‌ای با حسین راغفر اصلی‌ترین مانع تاریخی توسعه در ایران مورد بررسی قرار گرفته است.

اهمیت روزافزون ابژه‌ای به نام «غذا» در جهان امروز در کنار شکل‌گیری مجموعه‌ای از کنش‌های مرتبط با آن پرونده‌ای است که در بخش «مطالعات فرهنگی» به این موضوع اختصاص داده شده است. در این پرونده در فضای شناختی ـ مطالعاتی ایجاد شده حول محور غذا امر غذا و غذاخوردن از یک ابژه و رفتار عادی و بدیهی روزانه فاصله گرفته و در جایگاه موضوعی برای مطالعه فرهنگی پروبلماتیزه شده است. به طور خلاصه این پرونده با عنوان «از غذای روزگار» تأملاتی است دربارۀ غذا به مثابه امر فرهنگی. کندوکاو در معرفی و تشریح ابعاد مطالعاتی متن غذا در بستر و زمینه مطالعات فرهنگی موضوع دو گفتگوی ویژه این پرونده با عباس کاظمی و محمود شهابی است.

سلاخی بودا عنوان پروندۀ «الهیات» این شماره است که به چرایی و چگونگی گرایش بودیسم به خشونت پرداخته است. بودیسم همواره در دنیا نماد صلح و آرامش تلقی می‌شد؛ کشتار اخیر مسلمانان میانمار بهانه‌ای بود که به این مسئله پرداخته شود که چرا نماد صلح به خشونت گرایید؟ در این پرونده ابتدا این مسئله به چالش کشیده شده که آیا این گزاره از اساس درست است یا خیر و به جهت سیاسی و فرهنگی و تاریخی چه عواملی موجب این واقعه شد؟ در این پرونده مصاحبه‌ای با پروفسور بهیکشو ساتیاپالا که خود راهبی است بودایی، انجام شده تا این اندیشه از درون مورد نقد قرار گیرد.

در بخش گزارش این شماره فرهنگ امروز ضمن تحلیل چند رویداد فرهنگی، گزارشی از مصاحبه علی میرسپاسی با حسین بشیریه آمده است. خاطرات ضیاء موحد از سال‌های تحصیل در انگلستان و همچنین مطلب موسیقی «باخ و الهیات لوتری» از مطالب خواندنی این بخش هستند.

در بخش پیشخوان ضمن نقد و بررسی چند کتاب داخلی و خارجی، متن سخنرانی احسان نراقی در انجمن ایرانی علوم اجتماعی که در سال 1353 ایراد کرده است مورد بازبینی قرار گرفته است.

فهرست مطالب این شماره:

* فصل اول: گزارش

ابرقهرمان نسل سوخته/ بهزاد جامه‌بزرگ

هنرمندی از جهان هزارتو/ الناز اسکندری

تئوری‌پردازی در انزوا/ گزارشی از گفت‌وگوی علی میرسپاسی با حسین  بشیریه

تاریخ در سوگ

فلسفه و زلزله/ ادگار شفیلد برایتمن

کمبریجی‌ها نازپرورده بودند!/ خاطرات ضیاء موحد از تحصیل در انگلستان

مقاومت در برابر مسموم‌سازی جهان/ قربان عباسی

مسیری که طی شد، اهدافی که محقق شد/ سیدفضل‌الله موسوی

از برای خداوند سرودی تازه بسرایید!/ یحیی شعبانی

* فصل دوم: اندیشه

زمینه‌های ورود پست‌مدرنیسم به ایران/ احمد بستانی

کوچه‌های پیش‌مدرن، تهوع پست‌مدرن/ صادق پیوسته

دربارۀ آن سوءتفاهم دهل 70/ گفت‌وگو با علیرضا سیداحمدیان

ضدمدرنیته و اندیشۀ شبه‌انتقادی/ فرهاد سلیمان‌نژاد

نقد مدرنیتۀ تنها در محدودۀ عقل مدرن/ میزگردی با حضور شاهرخ حقیقی، رضا صمیم و ناصر تقویان

بابک احمدی: «تا»یی از حافظه/ نیکو سرخوش و افشین جهاندیده

دولت مستعجل پست‌مدرنیسم در ایران/ گفت‌وگو با احمد نقیب‌زاده

نسیان؛ ضدروش/ محمد نصیری

* فصل سوم: تاریخ

گذشته، راه دشوار توسعه و وضعیت برزخی/ سیاوش شوهانی

تاریخ تکه‌تکه زیر تیغ توسعۀ ایران/ زهیر صیامیان گرجی

قالب‌های نگرش به ریشه‌های عقب‌ماندگی/ مختار نوری

موانع توسعه‌یافتگی در قامت نظریۀ شیوۀ تولید آسیایی/ سهیلا ترابی فارسانی

مسئلۀ «عقب‌ماندگی» و «فقدان» تغییر در تاریخ ایران/ ناصر صدقی

تاریخ‌نگاری توسعه در محاق جامعه‌شناسی امتناع/ علی جنادله

تقابل با اصحاب ایدئولوژی/ قباد منصوربخت

روایت‌های ازلی و ابدی از عقب‌ماندگی/ فریدون شیرین کام

همچنان استراتژی توسعه صنعتی نداریم/ گفت‌وگو با حسین راغفر

از اینجا رانده و از آنجا مانده/ شروین مقیمی

توسعه به روایت لیبرالیسم/ حمید سجادی

* فصل چهارم: مطالعات فرهنگی

غذا و امر فرهنگی/ سیدحمید میرهادی

از ناپدیدشدن آشپزخانه تا معنای محافظه‌کارانۀ غذا در حوزۀ عمومی/ گفت‌وگو با عباس کاظمی

سی‌تیر؛ مواجهه با شکست یک فانتزی/ هاله میرمیری

بسط منوی مفهومی مطالعات فرهنگی در ایران: دعوتی به مطالعۀ غذا و فرهنگ/ گفت‌وگو با محمود شهابی

استعاره‌های نمایشی غذا خوردن/ باب اشلی

مائده‌های سینمایی/ بهارک محمودی

مصائب هیولا سرمیز شام!/ هادی آقاجان‌زاده

لقمۀ لقمانی/ محسن دیابیگی

* فصل پنجم: الهیات

از بودا تا بودیسم/ فاطمه شمسی

بودیسم؛ خشونت و دولت در برمه (میانمار) و سریلانکا/ جولیانس شوبر

پتانسیل خشونت در آیین بودا وجود دارد/ گفت‌وگو با ابوالقاسم جعفری

سوچی مقصر خشونت در روهینگیا/ بهناز حسینی

مصائب مسلمانان میانمار/ علیرضا شجاعی

مسلمان‌های شرق:  نقدی بر آگاهی پاره پارۀ ایرانیان از جهان پیرامون/ جبار رحمانی

آن‌ها در مسیر اشتباهی رفته‌اند/ گفت‌وگو با پروفسور بهیکشو ساتیاپالا

* فصل ششم: پیشخوان

قرن یکه‌تازی ایدئولوژی‌ها/ مهدی تدینی

از مارکس تا آلتوسر/ فریدون طاهری

زیر سایۀ نیما/ یحیی شعبانی

حرکت بر لبۀ تیغ قضاوت/ بهاره داداشی

شناخت زیدیان، از طبرستان تا یمن/ فاطمه شمسی

از ارزش مصرف تا مصرف ارزشی/ بهزاد رون

هویت در نگاه پدرخواندۀ چند فرهنگ‌گرایی/ معصومه آقاجانپور

آیا مکانیک کوانتوم نظریۀ کاملی است؟/ نرگس فتحعلیان

تقصیر چه کسی است؟ جیمز رایرسوم

دگرگونی‌های غرب و وضع‌ کنونی علوم اجتماعی/ متن سخنرانی احسان نراقی در انجمن ایرانی علوم اجتماعی (1353 ش)