معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

باید بپذیریم دل‌مشغولی‌های بجا و به‌حق ما ایرانیان در مورد نفوذ و سلطه استعماری بی‌حد و حصر دولت‌های غربی و دست‌نشاندگان ایرانی آنها بر شؤون گوناگون حیات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی کشور ما در سده‌های اخیر، باعث شده تا متأسفانه در پاره‌ای موارد از خدمات چشمگیر گروهی از ایران‌شناسان غربی غفلت کنیم و حتی در مواردی خود را به تغافل بزنیم؛ غفلت و تغافلی که به‌یقین پیامدهای منفی آن گریبانگیر خود ما خواهد شد. طبیعی است این امر، منافع ملی درازمدت ما را به خطر خواهد افکند، به‌ویژه آنکه اکنون یک عامل نسبتاً جدیدتر نیز به این معادله وارد شده، و آن تحرکات رقبا و بدخواهان محلی و منطقه‌ای نوکیسۀ دوروبر کشور ماست. از سوی دیگر به نظر می‌رسد این غفلت و تغافل نه با آموزه‌های عدالت‌ورزی و تقواگرایی قرآنی مسلمانان قرابتی دارد و نه با سنّت‌های کهن ایرانی. از سوی دیگر، در ادبیات پربار فارسی نیز از ما خواسته‌اند تا در اینگونه موارد واقع‌بین باشیم و منصف: عیب می جمله بگفتی، هنرش نیز بگوی. پس بهتر است ما نیز حساب دولت‌های استعماری و نیز برخی اندیشمندان دشمن تمدن و فرهنگ ایران را از فرزانگان نیک‌اندیشی که به‌راستی حق بزرگی بر گردن ایرانیان دارند جدا کنیم، به‌ویژه آنکه باید اعتراف کرد خدمات برخی از این چهره‌های علمی ـ فرهنگی به تاریخ، فرهنگ و تمدن ما ایرانیان ـ به شهادت اظهارات بزرگان فرهنگ و ادب و تاریخ این سرزمین ـ بدون اغراق از خدمات صدها ایرانی که فقط شناسنامۀ ایرانی دارند بیشتر بوده است.

ضمناً، فراموش نکنیم که بازشناسی این شخصیت‌های خدوم در واقع از سویی، گونه‌ای ادای احترام به تلاش‌های آنهاست، و از سوی دیگر، بازشناسی نقاط درخشان و تابناک فرهنگ و تمدنی است که این افراد را واله و شیدای خود کرده است؛‌افرادی که برخی از آنان چند دهه عمر خود را وقف شناسایی و شناساندن رمز و رازهای فرهنگ و هنر ایران کرده‌اند. افزون بر این، این اقدام تلنگری است به نسل امروزین ایران زمین برای درک ضرورت بازشناسی ریشه‌های هویت تاریخی ـ ملی خود. این بررسی، همچنین هشداری است به مسئولین حکومتی که ببینند به‌طور مثال، چگونه پس از جنگ جهانی دوم تعداد کرسی‌ها و مؤسسات گروه‌های ایران‌شناسی آمریکا و ژاپن (از سه چهار دانشگاه قبلی) به پنج برابر می‌رسد؛ ولی امروزه در کلاس‌های فارسی‌آموزی آن کشور پهناور و پرجمعیت فقط 12000 نفر ثبت‌نام می‌کنند. دشواری‌های برقراری ارتباط با محققان و نهادها و مؤسسات تحقیقاتی ایران در سال‌های بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، باعث گردیده است بسیاری از اسلام‌شناسان آلمانی‌زبان، که پیش‌تر به تحقیق و مطالعه درباره ایران بی‌علاقه نبودند، توجه‌شان را بیشتر به جانب موضوعات و مسائل اعراب معطوف بدارند.

این کتاب همچنان‌که از عنوان آن پیداست، نگاهی است به کارنامۀ درخشان قلمی ـ قدمی گروهی از افراد غیر ایرانی که هر یک به گونه‌ای به فرهنگ و تمدن ایرانی یاری رسانده‌اند. منظور افرادی است که به گواهی اظهارات بزرگان فرهنگ، ادب و هنر ایران‌زمین، خدمات برخی از آنان به فرهنگ و تمدن ایران از صدها نفر که فقط شناسنامۀ ایرانی دارند بیشتر بوده است! در حقیقت، این وجیزه دفاعیه‌ای است از عملکرد این گونۀ اشخاص و در راستای ضرورت تکریم و نه تقدیس آنان.

نگارنده با رویکردی برخاسته از عشق به میهن و مواریث فرهنگی ـ تمدنی این مرزوبوم، با اعتقادی عمیق به پاسداشت خدمات و پژوهش‌های علمی برخی انیرانیان و با احساس ضرورت حیاتی توجه به بهره‌گیری از اینگونه افراد و آثار آنان، به دفاع مستند و مستدل از کارنامۀ این خادمان فرهنگ و تمدن ایرانی پرداخته است. در این راستا در بخش یک، خدمات انیرانیان در هفت رمینۀ متفاوت پژوهش‌های مرتبط با ایران دوران پیش از اسلام بازگو شده؛ در بخش دوم، خدمات این گروه، در نه حوزۀ گوناگون پژوهش‌های مرتبط با ایران دوران اسلامی برشمرده شده و در بخش سه، ویژگی مشترک هر دو گروه، با عنوان ایران‌شیفتگی، مدنظر قرار گرفته است. در این راستا کوشش شده تا برای نخستین بار در کشور، عکس‌ها و تصاویر پیشینۀ ممکن این خادمان فرهنگ، تمدن، ادب و هنر ایران یک‌جا و در یک مجموعه به دوست‌داران عرضه شوند.

فهرست مطالب کتاب:

پیش‌گفتار

مقدمه

بخش 1: پژوهش‌های انیرانی در زمینۀ فرهنگ و تمدن ایران پیش از اسلام

بخش 2: پژوهش‌های انیرانی در زمینۀ فرهنگ و تمدن ایران دوران اسلامی

بخش3: ویژگی مشترک: ایران شیفتگی

بخش 4: نمایۀ عکس‌ها و تصاویر

کارنامه