معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

میراث ادبیات در زبان فرانسه از حیث زمان و مکان غنی، متنوع و گسترده است؛ میراثی که هم برای جامعۀ فرانسه و خوانندگان فرانسه جذابیت دارد و هم برای مخاطبین جهانی که به لطف ترجمه‌ها و اقتباس‌های سینمایی به آن دسترسی دارند. نخستین آثار بزرگ این مجموعه در قرن یازدهم در شمال فرانسه به نگارش درآمد، و اکنون در آغاز قرن بیست و یکم، ادبیات فرانسه نویسندگانی را دربرمی‌گیرد که در چهار گوشۀ جهان، از مناطق کارائیب گرفته تا غرب آفریقا قلم می‌زنند و آثارشان در کتابفروشی‌ها و کتابخانه‌های فرانسه و دیگر کشورهای فرانسه‌زبان در دسترس همگان است. برای قرن‌های متمادی زبان فرانسه در سراسر اروپا زبان نخبگان اشرافی و روشنفکر بود.

شناخت سبک‌های کلی در ادبیات فرانسه تقریبا به این معنا است که از متون اصلی سنتِ در حال تحول درکی داشته باشیم و بدانیم که چگونه این متون به هم پیوند می‌خورند و یه یکدیگر واکنش نشان می‌دهند. ورود به این سنت ممکن است در وهلۀ نخست موجب سردرگمی شود. می‌توان گفت وضعیت ارتباط با جامعه‌ای ناآشنا و تعیین جایگاه فرد در نسبت با دیگران، موضوع اصلی برخی از متون مهم سنت فرانسوی است. شخصیت‌های اصلی بسیاری از متون فرانسوی، چه به انتخاب خود و چه به زور شرایط، خود را در موقعیت تعارض با بیشتر اعضای جامعه می‌یابند یا از جامعه کناره می‌گیرند. این وضعیت اغلب با نویسندگانی که برای اهداف انتقادی، ستیزه‌جویانه یا آموزشی دست به قلم می‌بردند ابزاری ادبی به حساب می‌آمد و همچنین می‌توانست منبع کشمکش‌های احساسی باشد که به جای یک بینش عقلانی محض، به خواننده تجربه‌ای از همدلی ارائه می‌داد.

بسیاری بر این باورند که تاریخ یک‌هزارسالۀ «ادبیات فرانسه» از غنی‌ترین مجموعه‌های ادبیات جهان به شمار می‌آید و نویسندگان پرآوازه‌ای چون رابله، مولیر، ولتر، هوگو، فلوبر، پروست و بکت جملگی با توان مثال‌زدنی و آثار بی‌بدیل خود توانسته‌اند به آن جایگاهی ممتاز ببخشند. اما غنای این مجموعه به‌ویژه از آن‌رو است که گرچه بخش مهمی از آن در دورن مرزهای فرانسه به نگارش درآمده است، نویسندگان بزرگی را دربرمی‌گیرد که در چهار گوشۀ جهان قلم زده‌اند. از این منظر، این کتاب تلاشی است برای معرفی و نقد این سیر ممتاز ادبی که با نگاهی تاریخی ـ تحلیلی می‌کوشد مهم‌ترین آثار نویسندگان فرانسه‌زبان را بررسی کند و گستره و سیطره‌شان را در افقی جهانی به تصویر بکشد.

خواننده در صفحات این کتاب با شخصیت‌هایی مواجه می‌شود که وقتی داستان‌هایشان در دورۀ خودشان نقل می‌شد یا به چاپ می‌رسید، اغلب جنجال به پا می‌کردند؛ اما اکنون در کانون سنت ادبی فرانسه قرار دارند و در درک ما از دوران خودمان محوریت دارند. همچنین برای مقایسه، چهره‌های دیگری نیز بررسی شده‌اند که شخصیت‌های اول خود را از منظر تفاوت‌شان تعریف می‌کنند. هر یک از فصل‌هایی که در این کتاب آمده، عمدتاً منطبق بر دوره‌های تاریخی سنت ادبیات فرانسه هستند؛ فصل‌های سوم و چهارم متونی را عرضه می‌کنند که با جزئیات بیشتری بررسی می‌شوند، در حالی که فصل‌های دیگر با مقایسه‌ای مختصر مورد اشاره قرار می‌گیرند و به مطالعۀ بیشتر محول می‌شوند.

فهرست مطالب کتاب:

مقدمه: آشنایی با ادبیات فرانسه

فصل اول: قدیسان، گرگ‌نماها، شوالیه‌ها و شاعر نفرین شده: مسئولیت و شخصیت در قرون وسطا

فصل دوم: آخرین رومی، «آدم‌خواران»، غول‌ها و قهرمانان زن زندگی مدرن: دوران باستان و تجدد

فصل سوم: جامعه و مطالبات‌اش

فصل چهارم: طبیعت و امکان‌هایش

فصل پنجم: پیرامون انقلاب

فصل ششم: گوژپشت، زن خانه‌دار و ولگرد

فصل هفتم: از مارسل تا رزسلاوی

فصل هشتم: آگاهی خودمدارانه

فصل نهم: آیا قهرمانان فرانسه‌زبان بدون مرز هستند؟

برای مطالعۀ بیشتر