معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

صدوبیست‌وچهارمین شمارۀ آزما با میزگردی دربارۀ شعر زنان با عنوان «نگاه به درون یا روزنه‌ای به سوی جهان» منتشر شد.
یادداشت نخست این شماره آزما مطلبی است باعنوان «حال مطبوعات خوش نیست!…» به قلم سردبیر که دربارۀ وضعیت نابسامان نشریات از  آغاز تا امروز.

در دوسه سال اخیر شرایط اجتماعی به شدت تغییر کرده است؛ تغییری که از چند سال پیش‌تر آغاز شده بود و سرچشمه‌اش در آن سوی مرزها بود؛ اما خیلی‌ها نخواستند و این حقیقت را بپذیرند که تغییراتی اجتناب‌ناپذیر سیل‌گونه در راه است و هیچ سد و مانع و مقاومتی را برنمی‌تابد و هنوز هم برخی به این باور نرسیده‌اند. به همین بهانه در این شماره گفتگویی انجام شده با دکتر احمد مسجدجامعی وزیر ارشاد دولت اصلاحات که مردی فرهنگی و فرهیخته است.  

در این شماره آزما گفتگویی آمده با دکتر مهری بهفر نویسنده و پژوهشگر ادبی که سال‌هاست کار سترگ شرح ابیات شاهنامه را وجهۀ همت خود قرار داده است؛ کاری نیازمند سعی و ازخودگذشتگی و توان علمی بالا که به‌خوبی از پس آن برآمده تا حدی که تحسین و تأیید بزرگان و استادان ادبیات کشور را نیز برانگیخته است. در بخشی از این گفتگو وی دربارۀ کار خود می‌گوید: «بر داستان‌های شاهنامه و حتی کل آن شرح نوشته شده است؛ اما شرح یکایک ابیات نداشتیم. من در این شرح تلاش کردم اطلاعات ریشه‌شناختی و اساطیری و لغوی و متنی را به شکلی که برای عموم خوانندگان قابل استفاده باشد در اختیار قرار دهم. زبان شرح نباید چنان طوری تخصصی یا خاص باشد که حتی دانشجوی ادبیات هم برای فهمیدن این شرح به شرح دیگری نیاز داشته باشد. ..... شاهنامه در رابطه‌ای بینامتنی با ادبیات پیش از اسلام است همان‌طور که پیوسته است به شیوه‌های گردآوری و نقل این روایات در قرون پس از اسلام تا عصر فردوسی. شرح ابیات با نظر به روایات هم‌زمان و نا‌هم‌زمان مربوط به شخصیت‌ها، بن‌مایه‌ها و نقش‌مایۀ هر دو دوره و البته فراهم کردن شرایط فهم زبانی چنین اثری می‌تواند محقق شود و کوشش من هم این بوده». (ص 21)

شعر زنان یا شعر زنانه (مفهومی که هنوز بر سر وجود و ماهیتش اختلاف هست) با کمی تسامح طی نیم‌قرن اخیر فضای پرفراز و نشیب و متلاطمی را تجربه کرده است. آن‌قدر که گاهی مثل بقیۀ عرصه‌هایی که زنان در آن فعالیت دارند، اصلا دیده نشده است. اما هر چه هست تغییرات نگاه زنان در عرصۀ شعر و تعداد زنان شاعر در این پهنه انکارنشدنی است. این نکته و سایر موارد پیرامون این موضوع، دست‌مایه‌ای شده برای میزگردی با عنوان «شعر زنان، نگاه به درون یا روزنه‌ای به سوی جهان» که با حضور هوشنگ اعلم، کامیار عابدی، زینب صابر، حافظ موسوی، مهرنوش قربانعلی، آیدا عمیدی و بهرامی برگزار شده است.

فرهنگ کافه‌نشینی در فرانسه از قدیم‌الایام سبب ایجاد و رشد و مکاتب فکری ریز و درشت بسیاری شده است. در کافه‌ها گفتگو میان افراد بر سر موضوعات مختلفی که مجموعاً دغدغۀ ذهنی ملتی را می‌سازد مطرح می‌شود و از دل آن راه‌حل‌های بشری بر مشکلات عمومی به دست و قلم روشنفکران جامعه وارد جامعه می‌شود و حرکت می‌کند تا فراگیر شود. آدم‌ها وقت خود را پشت میز کافه‌ها می‌گذرانند و ساعت‌های متمادی به خواندن، یادداشت‌برداری و گفتگو می‌پردازند. در این شماره گفتگویی آورده شده میان لوک گدار، ژان ماری گوستاو لوکلزیو و دو مصاحبه‌کنندۀ مجلۀ اکسپرس که همان حال و هوای گفتگوهای کافه‌ای فرانسه را دارد که به شکلی سیال میان موضوعات مختلف حرکت می‌کند. از تفاوت زاویه دید هر یک می‌توان ذات حرفۀ هر یک و تفاوت میان آنها را نیز فهمید. تفاوت میان ادبیات، سینما و نقاشی، کلمات، تصاویر و رنگ‌ها و مفاهیمی چون اخلاق ـ قانون و وجدان نزد هر یک از آنها معنایی متفاوت دارد و آنچه میان آنها مشترک است باور به وجود مخاطب برای انگیزۀ ادامه و یک واقع‌بینی حرفه‌ای است، نه فقط برای ادامۀ مسیر که بیداری جامعه.

در بخش آزمااندیشه هم مطلبی با عنوان مفهوم نشانه از نگاه چارلز سندرز پرس چاپ شده است.

فهرست مطالب این شماره:

* یادداشت نخست: حال مطبوعات خوش نیست! باور کنید/ هوشنگ اعلم

* یادداشت: رسانه‌ها، «شر لازم» یا «خیر» مغفول؟/ علی‌اکبر قاضی‌زاده

* گفتگو: طرح اندیشه در تعامل اهل اندیشه با رسانه‌ها ممکن است/ هوشنگ اعلم

* نگاه: آقای شهردار! شهر از پشت میز اداره نمی‌شود/ آرش امین

* رویداد:

در فصل بی‌اناری باغ، اسماعیل رها هم رفت

آقای مترجم، تسلیت

لیلی انور دبیر نخستین جشنوارۀ هنر پارسی‌زبانان در اروپا شد

کتاب «برای این لحظه متشکرم» خاطرات بانوی اول فرانسه به چاپ چهارم رسید

شرح کتاب یاد تو، در رونمایی از آلبوم صوتی مطرح شد

* نگاه: جنگ بر سر پانصد تابلو نقاشی/ مریم خورسند

* گفتگو: ما به کلیشه‌ها عادت کرده‌ایم

* یادداشت: جستجو در اعماق یک حماسه/ ایرج پارسی‌نژاد

* میزگرد: شعر زنان، نگاه به درون یا روزنه‌ای به سوی جهان

* در حوالی صحنه: تئاتر شهر، درخت تشنه در مسیر خزان فصل گرم در سالن خنک/ شقایق عرفی‌نژاد

* گفتگو:

چرا نقاش‌ها دیوانه نمی‌شوند؟/ ترجمه سعید نوری

فضای فرهنگی ما بیمار و تهی است

نیما، آن‌چنان که نیما بود

* یادداشت: جنگ، در نی نی چشم‌های مهربان زن/ صادق وفایی

* داستان:

داستان ایرانی: سرطان خواب/ محسن حکیم معانی

داستان خارجی: المور لئونارد، سنگ‌خوار/ بن لوری؛ ترجمۀ اسدالله امرایی

* نیم‌نگاه:

نگاهی به پوسترهای نوسنت‌گرا در گرافیک معاصر ایران/ ساره اصغری

صدای تق تق عشق روی تکه‌های فلز/ عباس یاراحمدی

* شعر:

شعر خودمان: هوشنگ اعلم، مجید کوچکی، علیرضا بهرامی، شهرام پوررستم،  الهه شیرخدا، آرمان احمدی، داوود ملک‌زاده، پونه ندائی، محسن حامد، فرهاد قلی‌زاده

شعر دیگران: پل والری، ژاک پره‌ور

* آزما اندیشه:

مفهوم نشانه از نگاه چارلز سندرز پرس/ فلوید مرل