معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

شمارۀ چهارم و پنجم از فصلنامۀ تاریخ مردم «مردم‌نامه» ویژۀ تابستان و پاییز 1396 منتشر شده است.

این شماره از فصلنامه در دوازده بخش به چاپ رسیده است که عبارتند از: تاریخ اجتماعی، تاریخ فرهنگی مردم، تاریخ اقتصادی، تاریخ هنر و معماری مردم، نقد و نظر، مردم‌نامه‌نویسی: نظریه و روش، مورخان و مردم، تاریخ در ترازو، معرفی کتاب، تاریخ در فضای مجازی، کشکول و وقایع‌اتفاقیه.

در بخش نقد و نظر گفتگویی با کلودین گوتیه، مردم‌شناس فرانسوی انجام شده است. کلودین گوتیه دکترای مردم‌شناسی و جامعه‌شناسی تطبیقی از دانشگاه نیس، استاد تمام دانشکدۀ مردم‌شناسی اجتماعی و قوم‌شناسی دانشگاه بوردو و عضو شورای ملی دانشگاه‌ها و عضو مدرسۀ عالی مطالعات پاریس است. در بخشی از این گفتگو وی در پاسخ به سؤالی دربارۀ کمک قصه‌های عامیانه در مطالعات مردم‌شناسی پاسخ می‌دهد: «..... فولکلور یعنی قصه‌ها و روایات مردمی. خوب می‌دانیم که این متون را مردم ننوشته‌اند. این متونی که به دست ما رسیده است، حاصل دانشی عالمانه است؛ چون کسانی آنها را نوشته‌اند که به روحانیت زردشتی تعلق داشته‌اند. بنابراین دستیابی به عادات و رسوم مردم دشوار است. پس کسی که عادات و رسوم مردم را مطالعه می‌کند، باید به امثال هرودت رجوع کند که آداب و رسوم ایرانیان را نوشته‌اند». (ص 111)

در بخش «مورخان و مردم» دو نوشتار آمده که دومین آنها به مناسبت بیست‌وسومین سالگرد درگذشت عباس زریاب خویی نوشته شده است. این نوشتار در واقع بیان خاطرات نویسنده از دوران دانشجویی و تحصیل و آشنایی وی با استاد زریاب خویی است. در بخشی از این نوشتار می‌خوانیم: «از میان استادانی که داشتیم، دکتر رضوانی خیلی به دلم می‌نشست و در واقع همانی بود که در پی‌اش بودم و آنم آرزو بود. در سالن قسمت همکف دانشکده در انتظارش می‌ماندم و همین که ظاهر می‌شدند به بهانۀ سؤال و مطلبی تا گروه همراهش می‌شدم. یکی دو روز بعد که با هم بودیم، زنده‌یاد رضوانی را در تقلا دیدم و نوعی در شادی و خوشحالی زایدالوصفی که از تمامی وجناتش هویدا بود با شوق و شعف خاصی که در چنین حالاتی پیدا می‌کردند شادمانه گفتند استاد زریاب‌اند، تند کردند و تندتر خود را به ایشان رساندند و در واقع فارغ از مافیها چسبیده به زریاب رفتند انگار نه انگار که من هم بودم! منتظر ماندم که از اطاق مدیرگروه بیرون آیند و تا کلاس همراهش شوم. تا مرا دید، ذوق‌زده گفتند: زریاب با شما چند واحد درس دارند؟ گفتم: این ترم چهار واحد. گفتند: کاش چهل واحد داشتند. دانشمند به تمامی معنی و عالم جهان‌شمول و جامع‌الشرایطی است. از این گفته استاد خواب بودم، بیدار شدم؛ مرده بودم، زنده شدم. عجبا باید خود را آماده ساخت و کار کرد و زریاب را شناخت و دریافت .....». (ص 167)

در بخش معرفی کتاب این شماره، کتاب‌های «مردم‌نامۀ فقر در آمریکا» تألیف استیفن پیمبر، «مردم‌نامۀ آلمان» نوشتۀ آ. راموس اولیویرا، «کودتاهای ایران» اثر سهراب یزدانی و «سلامتی و سعادت برای دارندۀ آن؛ طلسمات نوشته‌دار در ایران دوران اسلامی» نوشتۀ سارا کیان راد معرفی شده‌اند.

فهرست مطالب این شماره:

* تاریخ اجتماعی:

جایگاه سنگ‌نبشته‌های ایران دوران اسلامی در پژوهش تاریخ مردمان فرودست/ مقصودعلی صادقی

تاریخ سرقت در ایران/ حسین بیاتلو

* تاریخ فرهنگی مردم:

با تمام خانواده (بازگویی روایاتی از یک عکس)/ افسانه نجم‌آبادی

یان آسمَن و «حافظۀ فرهنگی»/ سارا کیان راد

تصویر ایران در الجزیره الوثائقیه/ یاسر قزوینی حائری

* تاریخ اقتصادی: موقعیت تجار و صاحبان صنایع در ایران عصر پهلوی: تجربه کفش وین (1358ـ1342 ش)/ فریدون شیرین‌کام

* تاریخ هنر و معماری مردم:

رهاورد؛ بررسی فضای قهوه‌خانه در خانه‌های تاریخی شهر بروجرد/ مریم پوراسماعیل

بازیابی هویت زنانه در نقوش نمادین قالی ذهنی باف بختیاری/ الهام ملک‌زاده، شیوا باورصاد

* نقد و نظر: مردم‌شناسی تاریخی مورد غفلت قرار گرفته است؛ گفتگو با کلودین گوتیه، مردم‌شناس فرانسوی/ آرزو رسولی، آندیا عبایی

* مردم‌نامه‌نویسی: نظریه و روش: در جستجوی حاکمیت روایی: پست‌مدرنیسم و مردم بدون تاریخ/ کروین لی کلین/ ترجمه عبدالله امینی

* مورخان و مردم:

سوگنامه جورج رود (1910ـ1933م)/ نیکولاس راجرز/ ترجمه رامین صمیمی

زریاب خویی در بلندای تاریخ و فلسفه؛ بیست و سومین سالگرد درگذشت اسطوره تاریخ/ سیروس برادران شکوهی

* تاریخ در ترازو: تاریخ، علم مزاحم است، تاریخ‌نگاری اسلامی در ایران معاصر در گفتگو با غلامرضا ظریفیان/ محسن آزموده

* معرفی کتاب:

مردم نامۀ فقر در آمریکا/ گابریل لویکونو/ ترجمه رامین صمیمی

مردم‌نامۀ آلمان/ اریک راسل بنتلی/ ترجمه رامین صمیمی

کودتاهای ایران/ سهراب یزدانی/ فرهاد دشتکی‌نیا

طلسمات نوشته دار در ایران دوران اسلامی؛ سعادت و سلامت برای دارنده آن/ سارا کیان راد

* تاریخ در فضای مجازی: دنیای زنان در عصر قاجار (آرشیو دیجیتال و وبسایت)/ افسانه نجم‌آبادی/ ترجمه مریم مومنی

* کشکول:

حکایتی از یادگار ایام (3)/ روزبه زرین کوب

تلگرام نوشته‌ها

گزارش رونمایی مردم‌نامه

* وقایع اتفاقیه