معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

هیچ‌کس را نمی‌شود در یک کلمه خلاصه کرد؛ فرقی نمی‌کند هنرمندی جامع‌الاطراف باشد، کارمندی تک‌ساحتی یا کودکی پرشروشور؛ اما این قانون هم مثل هر قاعدۀ دیگری در این دنیای آشفته استثنا دارد؛ به‌ویژه وقتی با آدمی طرف باشیم که خودشان را مصداق تمام و کمال یک مفهوم تبدیل کرده باشد و ویژگی‌هایش در ذهن‌مان معطوف بشود به یک ترکیب خاص. در مورد عباس کیارستمی این ترکیب چیزی نیست جز «اصالت»؛ یک‌جور یگانگی در اندیشه و منش هنری و فردی که توانست از او شمایلی منحصربه‌فرد بسازد. کیارستمی به پشتوانۀ همین اصالت در گذر ایام و با وجود تجربۀ دوره‌های متفاوت سیاسی و اجتماعی همیشه به اصول خودش پایبند ماند و آرام‌آرام به آنها قوام و کمال بخشید. از کنار نقدهای تندوتیز گذشت، مرعوب تحسین‌ها نشد و بی‌توجه به جو زمانه کار خودش را کرد. شاید به همین دلیل همیشه می‌توانست با ایده‌های غیرمنتظره مخاطبش را شگفت‌زده کند و فیلم‌هایی بسازد که حتی اگر محبوب نمی‌شدند، بحث‌برانگیز از کار در می‌آمدند و شاید با کمک همین اصالت می‌توانست بی‌توجه به واکنش‌های منفی احتمالی سراغ تصمیم‌های رادیکال برود و جسارت را به بخش جدایی‌ناپذیر کارنامه‌اش بدل کند؛ چه آن زمان که پشت دوربین قرار می‌گرفت و در قالب فیلم‌ساز فرو می‌رفت، چه وقتی که با شعرهای خود و دیگران دم‌خور می‌شد، چه هنگامی که از دریچۀ دوربین عکاسی‌اش بخش‌هایی دلخواه از جهان را به نمایش می‌گذاشت و چه حتی وقتی در قالب مصاحبه‌شونده با آن صدای دلنشین و از پشت عینک تیره‌اش تعاریف غیرمنتظره‌ای از سینما، عشق، زندگی و هنر می‌داد و از حیرت‌زده کردن مخاطبش لذت می‌برد.

این کتاب که یکی از مهم‌ترین منابع نوشته‌‌شده به زبان انگلیسی دربارۀ‌ این هنرمند فقید است، کارنامۀ سینمایی کیارستمی را از اولین تجربه‌ها تا آخرین فیلم‌هایش بررسی می‌کند. نویسندگان در کنار مقالات مجزا و مفصل خود و مکالمه‌ با هم دربارۀ سینمای کیارستمی، گفتگویی بلند هم با او انجام داده‌اند که از بخش‌های خواندنی کتاب است.

نویسندگان و منتقدان زیادی تلاش کرده‌اند به بررسی شمایل کیارستمی بپردازند؛ اما این کتاب از این جهت دستاورد کامل و قابل اعتنایی است که افزون بر مرور ویژگی‌های شناخته‌شده‌ کیارستمی، موقعیت او را به عنوان یک هنرمند بین‌المللی بررسی می‌کند و به سراغ مسیری می‌رود که کیارستمی در آن از یک فیلم‌ساز حاشیه‌نشین و کارگردان فیلم‌های «کانونی» به جایگاهی رسید که بزرگان سینمای جهان تحسینش کردند و فیلم‌سازان زیادی از او تأثیر گرفتند؛ مسیری که در کتاب از جوانب مختلف به بحث گذاشته می‌شود تا خواننده درک دقیقی از اهمیت و جایگاه کیارستمی در سینمای دنیا به دست بیاورد.

رُزِنبام در مقام یکی از شاخص‌ترین و مشهورترین منتقدان سینمایی و سعیدوفا به عنوان کارشناس و مدرس سینما با خاستگاهی ایرانی در این کتاب تلاش می‌کنند به تحلیل مؤلفه‌های مسیر هنرمند اصیلی بپردازند که توانست با تکیه بر ریشه‌های بومی به زبانی جهانی برای ارتباط با مخاطب برسد و تحسین‌ و اعتبار زیادی را متوجه خود کند.

در نسخۀ ترجمه‌شده، با هماهنگی با نویسندگان مقالات جدیدی هم به کتاب اضافه شده‌ تا ساختار جذاب و متفاوت آن شکل کامل‌تر و به‌روزتری به خود بگیرد.

این کتاب به زبان اصلی زمانی منتشر شده که کیارستمی تازه از ساخت «ده» فارغ شده بود؛ اما بعد از تماس و هماهنگی با نویسندگان سه ضمیمه‌ای که بعد از انتشار کتاب دربارۀ فیلم‌های «کپی برابر اصل»، «شیرین» و «مثل یک عاشق» تدوین کرده‌اند برای چاپ در نسخۀ فارسی در اختیار مترجم قرار گرفته و در این کتاب آورده شده‌اند. نویسندگان در ابتدای کتاب هم متن کوتاهی را به مناسبت انتشار نسخۀ فارسی در اختیار مترجم قرار داده‌اند که مانند ساختار اصلی مباحث به صورت گفتگو نوشته شده است تا بازتاب‌دهندۀ ایدۀ مکالمۀ بین‌فرهنگی کتاب باشد.

فهرست مطالب کتاب:

پیش‌گفتار مترجم

یادداشت مؤلفان برای ترجمۀ فارسی

سپاس‌گزاری

جاناتان رزنبام

مهرناز سعیدوفا

مکالمه‌ای بین نویسندگان

گفتگو با عباس کیارستمی

ضمیمۀ 1: دربارۀ شیرین

ضمیمۀ 2: در حاشیۀ کپی برابر اصل

ضمیمۀ 3: تأملاتی دربارۀ مثل یک عاشق

فیلم‌شناسی

تصاویر