معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

شمارۀ چهل‌وچهارم از فصلنامۀ «دریچه» ویژۀ تابستان 1396 به سردبیری مجید زهتاب منتشر شده است.

در این شماره 25 نوشتار و مقاله دربارۀ موضوعاتی چون نقد شعر، ادبیات فارسی، جامعه‌شناسی، تاریخ و .... آمده است. در ادامه مروری بر برخی از نوشتارهای این شماره خواهیم داشت.

نوشتار «توسعه یعنی گذار از آبروداری به رواداری» در واقع متن ویراستۀ سخنرانی دکتر محسن رنانی است که با عنوان «کالبدشکافی توسعه: گذار از آبروداری به رواداری» در مراسم رونمایی کتاب «مردمان روی زمین» نوشتۀ پیتر اسپیر در کتابخانۀ مرکزی شهرداری اصفهان ایراد شده است.

در یادداشت‌های تاریخ اصفهان این شماره نویسنده «حاکم اصفهان در روزگار کریم‌خان زند» را بررسی کرده است. به طور خلاصه می‌توان در این‌باره گفت حاج‌آقا محمد فرزند آقا محمدهادی رنانی ماربینی که مردم قصبۀ رنان بوده و رجال مشهور حکومت در عهد زندیان بوده است. وی در آغاز پیشۀ زرگری داشت و ظاهراً در روزگار نادرشاه از معاریف صنف خویش به شمار می‌رفته است. او که از تجار پرخواسته و با اعتبار اصفهان بود، به یاری کریم‌خان زند برخاست و در جنگ سرنوشت‌ساز او با آزادخان افغان به سال 1167 تمامی اموال خود را پیشکش شاه کرد و بدین گذشت جوانمردانه منظور نظر خان بزرگوار زند شد. پس از استقرار حکومت، کریم‌خان حاجی را از سر حق‌شناسی و مروت به حکومت اصفهان و کاشان گماشت و این ظاهراً به سال 1173 بوده است.

در نوشتار دقیقه‌ها که اختصاص به برخی ابیات تأمل‌برانگیز حافظ دارد، دکتر دادبه تصحیح این بیت از حافظ را بررسی کرده است:

ای دل شباب رفت و نچیدی گلی ز عیش                               پیرانه سر بکن (یا: مکن) هنری ننگ و نام را

نوشتار «در حاشیۀ شوق» که قسمت پنجم آن در این شماره آورده شده، بررسی کتاب ارجمند «شرح شوق (شرح دیوان حافظ از دکتر حمیدیان)» است.

دکتر مجدالدین کیوانی در نوشتار خود دربارۀ کاظم برگ‌نیسی به مناسبت هفتمین سالروز درگذشتش نوشته است. در این نوشتار می‌خوانیم: «او اهل تفکر و تحقیق و قدرت درکش بالاتر از حد معمول بود. نه‌تنها در عربی که زبان مادری‌اش بود، تبحر داشت و می‌توانست نسبت به بلاغت و سلامت نوشته‌های عربی دیگران نظر کارشناسانه بدهد، در شعر و ادب فارسی نیز دستی داشت و این ظاهراً از جوانی که در ریاضیات و فیزیک و این قبیل رشته‌ها درس خوانده بود، تا حدی بعید به نظر می‌رسید. او در تحقیق وسواس داشت و تا در موضوعی به حد رضایت‌بخش پژوهش نمی‌کرد، از آن دست‌بردار نبود». (ص 58)

قسمت سیزدهم از گفتگو با دکتر مهدی نوریان، نگاهی به زندگی غلامرضا طاهر و گذری بر تصحیح «قانون ادب» و .... دیگر نوشتارهای این شماره را به خود اختصاص داده‌اند.

فهرست مطالب این شماره:

برخی ملاحظات تاریخی در باب آمریکا و گزینه‌های روی میزکذایی آمریکا/ دکتر محمود امیدسالار

توسعه یعنی گذار از آبروداری به رواداری/ دکتر محسن رنانی

تکامل نهادهای اجتماعی در میان انسان‌های نخستین/ دکتر عبدالحسین ساسان

حاکم اصفهان در روزگار کریم‌خان زند/ دکتر جمشید سروشیار

دقیقه‌ها، برخی ابیات تأمل‌برانگیز حافظ (2)/ دکتر اصغر دادبه

در حاشیۀ شرق شوق (5)/ دکتر محمدرضا ضیاء

پایان غبار عمر پنجاه و چهار سالۀ برگ‌نیسی/ دکتر مجدالدین کیوان

پای صحبت استاد/ یک سال بعد «اندکی با استاد»/ خورشید پورمحمدی

ییلاق در ایران دیروز/ دکتر نغمه دادور

آن که پاکیزه رودگر بنشیند خاموش .../ دکتر گلپر نصری

بازگو از نجد و از یاران نجد/ مجید زهتاب

مدارا خرد را برادر بود/ دکتر محمدجعفر یاحقی

ملاحضاتی دربارۀ مصراع «بکفت اندر احسنتشان زهره‌ام»/ دکتر محمود امیدسالار

چهره‌ای تاریک در شاهنامه، سیمایی درخشان در اوستا/ مصطفی کاویانی

بچه‌ها هدایت نمی‌خوانند/ کیانا احمدی

گوشه‌ای در اصفهان: ویژۀ نقد و بررسی اشعار جواد زهتاب غزل اگر صادقانه باشد .../ خسرو احتشامی هونه‌‌‌‌گانی

ناگهان مثل عشق!/ دکتر مرتضی رشیدی

همۀ شاخص‌های جوان غزل نئوکلاسیک/ علیرضا بدیع

صدایی تازه از گوشه‌ای در اصفهان/ اسماعیل امینی

دربارۀ دفتر سروده‌های جواد زهتاب، گوشه‌ای در اصفهان/ ابراهیم اسماعیلی اراضی

در جست‌وجوی نیمۀ گمگشته .../ اکبر اکسیر

چهار راه سبک‌ها/ داریوش مفتخر حسینی

دربارۀ مجموعه شعر «گوشه‌ای در اصفهان»/ مریم جعفری آذرمانی

گل از گلت شکفت ولی در اجاق‌ها/ محمد رمضانی فرخانی

وقتی صدایت آفتابی شد/ جواد زهتاب