سفرنامۀ بابوشکین؛ هیئت سیاسی یفیم آدریانوویچ بابوشکین در ایران (برگی ارزشمند و منتشرنشده از تاریخ دیپلماسی شوروی سابق)
خلاصه
سفرنامۀ بابوشکین یا هیئت سیاسی بابوشکین در ایران در زمرۀ آثاری است که میتواند به روشنشدن فضای مناسباتی و ارتباطی بین دو کشور روسیه نوپای شوروی و ایران (پارس) در سالهای 1918 تا آغاز 1920 کمک شایانی کند.معرفی کتاب
برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.
سفرنامۀ بابوشکین یا هیئت سیاسی بابوشکین در ایران در زمرۀ آثاری است که میتواند به روشنشدن فضای مناسباتی و ارتباطی بین دو کشور روسیه نوپای شوروی و ایران (پارس) در سالهای 1918 تا آغاز 1920 کمک شایانی کند. بیهوده نیست که فرهنگستان علوم شوروی سابق این کتاب را با عنوان «برگی ارزشمند و منتشرنشده از تاریخ دیپلماسی شوروی سابق» منتشر کرده است.
در سال 1918 میلادی جمهوری ترکستان هیئتی سیاسی ـ تجاری را به ریاست یفیم آدریانوویچ بابوشکین رهسپار ایران کرد. در یادداشتهای رسمی دولت شوروی که برای بریتانیای کبیر ارسال شده اسامی رییس و اعضای این هیئت اعزامیآمده، ولی تاریخ و سرگذشت این هیئت تاکنون مورد بررسی جدی قرار نگرفته و ناشناخته مانده است. این اثر به اولین هیئت سیاسی و دیپلماتیک روسیه شوروی اختصاص دارد که در گیرودار جنگهای میهنی از ترکستان شوروی به ایران اعزام شد. بابوشکین انقلابی کهنهکار ریاست این گروه را برعهده داشت. ارزشمندترین اطلاعات برای تشریح و تبیین مناسبات این دولت جوانِ سوسیالیستی در مجموعۀ چندجلدی «اسناد مناسبات خارجی روسیه شوروی» وجود دارد که توسط وزارت امور خارجه به رشتۀ تحریر درآمد. اطلاعات ارزشمندی که در این کتاب گرد آمده از منابع پراکنده و گوناگونی اخذ شده است: منابع بایگانی دولتی ازبکستان شوروی (سابق) که توسط مدیریت بایگانی در اختیار مؤسسه شرقشناسی فرهنگستان علوم شوروی (سابق) قرار گرفته؛ پژوهشهای ارزشمند میتروخین که مدت پنج سال در بایگانی ملی کشور هند کار کرده و مدارکی را در اینباره جمعآوری کرده و در اختیار نویسنده قرار داده است؛ این اطلاعات، عمدتاً گزارشهای محرمانه کارگزاران انگلیس در هند را شامل میشود. همچنین از تعدادی منابع انگلیسی و کتابهایی که درباره این مأموریت سخن گفتهاند نیز استفاده شده است.
پیش از این هم هیئتهایی از روسیه شوروی به ایران آمده بود؛ از جمله هیئت سیاسی کالامیتسف که اعضای آن کشته یا اعدام شدند. اما هیئت سیاسی بابوشکین تنها گروه سیاسی بود که با پای پیاده از مرزهای شمال شرق به ایران آمدند.
هیئت سیاسی بابوشکین اولین هیئت اعزامی از شوروی (ترکستان) به خارج از مرزهای آن کشور بود که توانست به ایران بیاید. این هیئت از مرزهای شمال شرق وارد شدند. هدف اصلی از اعزام این هیئت به خراسان برکناری کنسول تزاری (نیکولسکی) و خرید کالاهای مورد نیاز برای ارسال به ترکستان شوروی برشمرده شده است. متن اثر در واقع شرح مناسبات سیاسی ایران و شوروی در قالب ارسال نمایندگان سیاسی به ایران و سوءرفتارهای دولت ایران است: دولتی که در چنگال استعمارگران انگلیس گرفتار آمده و در نهایت مجبور است قرارداد 1919 میلادی را امضا کند و تسلیم شود.
قلمرو زمانی این حوادث اواخر سال 1917 تا سال 1919 را دربر دارد. نویسنده بر پایه اسناد و مدارک تلاش دارد تصویری از یکهتازی انگلیسها در سراسر ایران و آنچه منجر به اشغال تمام و کامل ایران و آمادهسازی زمینه برای تحمیل قرارداد 1919 شد، ارائه دهد. ایران در این ایام میدان عملیات سوقالجیشی انگلیسها و عرصه ترکتازی آنان از خراسان به قلب ترکستان بود. در داخل هم تلاشهای همهجانبه برای بهنتیجه رساندن و امضای قرارداد 1919 به سرسپردگی وثوقالدوله جریان داشت.
از دیگر نکتههای مهم تلاش همهجانبۀ انقلابیون روس یا بلشویکها در مجامع عمومی و صدور اعلامیهها با هدف زدودن خاطرات ناخوشایند سلطه تزارها از ذهن ملت ایران است که بنا بر دلایل مختلف از جمله نفوذ انگلیسیها در ایران مورد بیتوجهی قرار گرفت.
نحوۀ خروج ارتش تزاری از ایران به دلیل وقوع انقلاب 1917 م(اواخر 1917 و آغاز 1918) بنا به دستور دولت مرکزی و اشغال همزمان منطقه مرزی خراسان بهویژه شهر مقدس مشهد و تمام ناحیه مرزهای شرقی ایران از دریای پارس تا سواحل کاسپین توسط انگلیسیها، شرایط و زمینهها در این کتاب تصویر شده است.
فهرست مطالب کتاب:
مقدمه مترجم
پیشگفتار
فصل اول: سیاست دولتهای بزرگ در ایران پس از انقلاب اکتبر سوسیالیستی
فصل دوم: هیئت سیاسی بابوشکین در ایران
فصل سوم: شکست سیاست انگلیس در ایران
فصل چهارم: آزادی هیئت نمایندگی بابوشکین توسط دولت شوروی
پیوستها
پربازدید ها بیشتر ...
ایل بختیاری در دورۀ قاجار
آرش خازنیموضوع این کتاب تأثیر متقابل حکومت و ایل در حاشیۀ ایران در دورۀ قاجار است. بررسی تاریخ اتحادیۀ ایلی ب
قصۀ ما به خر رسید: خر و خرپژوهی در شعر فارسی
غلامعلی گرایی، زهراسادات حسینیخرپژوهی در شعر طنز فارسی یکی از زمینههای طنز بوده که باید بهجد مورد تحقیق و پژوهش قرار میگرفت. نو
منابع مشابه بیشتر ...
از پارس تا ایران: خاطرات برادران مولیتور، کارمندان بلژیکی دولت ایران
لامبرت مولیتور و برادرانشمولیتور در مقایسه با برخی از هموطنان خود موفق میشود در طول دوران اقامت خود در ایران از تلههای سیا
سیاست و تجارت در فارس: از برافتادن صفویان تا برآمدن زندیان
احمد بازماندگان خمیریدربارۀ خوانین، چگونگی برآمدن آنها و روابط آنها با ساخت تجاری فارس در دوره بین صفویه و قاجاریه پژوهش
نظری یافت نشد.