معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

تولیدکنندگان واقعی کتاب کودک حق است که بکوشند کتاب کودک، هر چه بیشتر و بیشتر پاسخگوی نیازهای گذرا و کوتاه‌مدت کودک باشد؛ با وجود اینکه مخزن فکری و روحی کودک را کم‌کم و بدون فشار پر کند تا کودک بتواند در آینده از این مخزن برای نجات خود و جهان خود بهره برگیرد. از کتاب کودک آنچه در ذهن می‌ماند اهمیت دارد نه آنچه در کتابخانه تمیز و مرتب می‌ماند. بنابراین هدف از آرایش و پیرایش کتاب کودک مطلقاً گران‌بها کردن، نفیس کردن، عتیقه کردن، اشرافی کردن، هنری کردن، زینتی کردن، رنگارنگ کردن و در نهایت غیرقابل مصرف کردن کتاب کودک نیست، بلکه جذاب، دلنشین، دوست‌داشتنی، شیرین و قابل استفاده کردن و مصرف کردن آن است.

کتاب در هشت فصل تنظیم شده است. فصل اول بحث مختصر واژگانی است. نویسنده در این فصل دربارۀ واژه‌های صفحه‌آرایی، صفحه‌پردازی، مصورسازی، شکل‌بندی، آماده‌سازی و فرم‌بندی مطالبی را بیان کرده است.

فصل دوم دربارۀ حروف‌بندی یا انتخاب حروف است. سطربندی و نحوه صحیح حروف‌بندی در کتاب‌های کودک در این فصل بررسی شده است.

قطع‌بندی یا انتخاب اندازۀ اثر عنوان فصل سوم کتاب است. نکاتی که در این فصل بیان شده عبارتند از: قابلیت حمل و استفاده و موضوع و تأثیر آن بر قطع (مانند حد سنی و حد قابلیت استفاده).

نوع ارتباطی که خود کودک دو تا پنج‌ساله با کتاب‌های ویژۀ خود برقرار می‌کند، از همه لحاظ و در جهات مختلف، متفاوت است با نوع ارتباطی که بزرگسالان می‌کوشند بین کودک و اینگونه کتاب‌ها برقرار کنند. یکی از مسائل مهم در کتاب‌های کودکان «سفیدخوانی» است که در فصل چهارم بررسی شده است. برای تعیین مقدار فضای باز یا حد سفیدخوانی، صفحه‌پرداز باید به این مسائل توجه داشته باشد: حد و ردیف سنی کودک، مقدار کشش اثر و مقدار کشش لازم، مقدار فشاری که اثر به ذهن مخاطب می‌آورد، مقدار نیازی که به توقف روی مطالب هر صفحه هست، مقداری نیازی که به تمرکز روی تصویرهای هر صفحه هست و ظرفیت کودک مخاطب اثر.

در فصل پنجم دربارۀ آرایش ویژه نکاتی بیان شده است. در این فصل این نکات دربارۀ کتاب کودک تبیین شده است: تذهیب و حاشیه‌بندی، قاب و قاب‌بندی، ریزنقش‌ها، تخته‌رنگ‌ها و تکه‌رنگ‌ها، فصل‌بندها، نشانه‌ها و علائم و شکل‌بندی با حروف.

پیرایش ویژه عنوان فصل ششم است. اساس ویرایش و پیرایش بر این اصول استوار است که جمیع اجزاء هر اثر و تک‌تک این اجزاء باید در خدمت عناصر اساسی اثر باشد. حذف زائدی یعنی هرآنچه که در خدمت عناصر اساسی اثر نیست. در کتاب ویژۀ کودکان نباید چیزی وجود داشته باشد که در خدمت یکی از عناصر اساسی آن کتاب نباشد و همچنین هیچ تصویری نباید وجود داشته باشد که هیچ معنایی نداشته باشد و در خدمت عنصری نباشد.

فصل هفتم چند یادداشت باقی‌مانده را شامل می‌شود و نویسنده در فصل پایانی نکاتی دربارۀ کتاب «مقدمه‌ای بر مصورسازی کتاب کودکان» که قبل از این کتاب منتشر کرده بود را بیان کرده است.

فهرست مطالب کتاب:

پیش‌گفتار

1. یک بحث مختصر واژگانی

2. حروف‌بندی یا انتخاب حروف

3. قطع‌بندی یا انتخاب اندازۀ اثر

4. حد سفیدخوانی

5. آرایش ویژه

6. پیرایش ویژه

7. چند یادداشت باقی‌مانده

8. چند یادداشت دربارۀ کتاب مصورسازی

تصویرها