معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

این کتاب که دربارۀ شعر نو مازندرانی یا همان اساشعر است، در دو بخش سامان یافته است؛ بخش نخست شامل بیانیه و مانیفست اساشعر و مقالات و نقدهاست و در بخش دوم نمونه‌های اساشعر به همراه ترجمۀ فارسی آنها آورده شده است.

اساشعر نگاهی دیگر بر اتوماتیزه‌شدن قالب‌های کلاسیک شعر محلی مازندران است. نوعی نگاه نامتعارف به شکل، زبان و محتوا. «اسا» را در لغت اکنون و حالا معنی کرده‌اند و اساشعر یعنی «شعر اکنون» یا به عبارتی «شعر زمان» و آنچه در «لحظه» اتفاق می‌افتد. اساشعر شعری است تصویری، موجز و فشرده و گاه کوتاه و بلند. تصویر در اساشعر، اغلب تصویرهای درونی‌اند که هیچ‌گاه قابل تقلید نیستند و البته بیشتر تصویرها حسی‌اند. موجز بودن آن به ساخت خود اساشعر ارتباط دارد که بیشتر مؤید نظر ایجاز در ساخت شعر است و به ایجاز کیفی و ایجاز در نگاه نظر دارد و هیچ ربطی به کوتاهی و بلندی فرمیک ندارد و خالی از هر نوع پراکنده‌گویی و حذف زوائد است. بنابراین اساشعر شعری است تصویری، موجز و فشرده و گاه کوتاه که تنها با تصویرهای صرف و گزارش‌گونه پیوندی ندارد، بلکه تصویری ارجاع‌پذیر است و اغلب ارجاعاتی بیرونی می‌یابد که در متن تأویل‌های گوناگون می‌پذیرد و به همین دلیل اساشعر بیشتر شعری فعال است تا منفعل و بی‌شک اساشعر همۀ این ویژگی‌ها را از سلف خود به ارث می‌برد که ریشه در زبان پهلوی دارد و از لحاظ تبارشناسی به گات‌ها نزدیک است نه به هایکو که شعری است فلسفی ـ تصویری و منفعل.

چگونگی شکل‌یابی اساشعر به اوایل دهه شصت بازمی‌گردد. در این دوره که شعر محلی مازندران در رکود نسبی گرفتار آمده بود، با تلاش‌های ارزنده و پیگیر شاعر گرانقدر، جلیل قیصری به راه تازه‌ای قدم گذارد که در تاریخ شعر محلی مازندران بی‌سابقه بوده است. با تلاش و کوشش‌های سخت‌کوشانه این شاعر بود که بعدها اولین بیانیه و مانیفست اساشعر به چاپ رسید و بدین ترتیب اساشعر توانست به شکل رسمی به جامعۀ ادبی معرفی و شناسانده شود.

اساشعر هم مانند شعر نیمایی، تولدی همانند داشته است. همچنان‌که در شعر فارسی پیش از نیما هم شاعران بسیاری درصدد تحول شعر فارسی برآمده بودند، اما بدون شناخت ضرورت‌ها و امکانات، قادر به ایستادگی و مقاومت در برابر ادبیات کلاسیکی نبودند. شعر فارسی پیش از نیما، توسط شمس کسمایی، تقی رفعت، جعفر خامنه‌ای و چند شاعر دیگر به حوزه‌های تازه‌ای قدم نهاد؛ اما به دلیل شناخت ناقص داعیه‌داران آن بی‌نتیجه ماند؛ ولی نیما با پشتوانه‌ای محکم از ادبیات کلاسیک و شناخت کامل از ادبیات غرب و رنج‌مایه‌های بومی، هم‌زمان به سنت‌شکنی چه در قالب و چه در محتوا دست زد. کار نیما شکستن قالب نبود، او به تغییر ساختار نگاه شاعرانه معتقد بود که خود سرآغاز تحول شکلی در شعر است و به این ترتیب شعر نیمایی با تئوری‌ها و بیانیه‌های نیما به مرحلۀ تازه‌ای از رشد و بالندگی خود رسید. در شعر محلی مازندران هم حرکت‌هایی در این زمینه انجام شد، اما از آنجا که انجام اینگونه کارها بدون شناخت کامل و پشتوانه تئوریک بود یا به دلیل کم‌توجهی شاعران به آنها، در حاشیه ماند. اما اساشعر، تلاشی بود چند‌ساله که پیش از آنکه تولد رسمی بیابد، در حال تجربه‌اندوزی بود تا آنچه مورد نظر اصلی است، اراده کند و آنچه امروزه به عنوان اساشعر ـ شعر مدرن مازندرانی ـ مطرح است، با تبیین بیانیه‌ها، مقالات و نظرات گوناگون به حیات مانای خود در شعر محلی مازندران ادامه دارد.

فهرست مطالب کتاب:

پیش‌درآمد

مقدمه

* مقالات

بیانیۀ اساشعر/ جلیل قیصری

اساشعر فرابومی‌ترین شعر بومی/‌ جلیل قیصری

«اساشعر»: در فراروی از ریشه‌ها و پیشینه‌ها/ جلیل قیصری

ایجاز، یکی از شاخصه‌های بارز اساشعر/ جلیل قیصری

اساشعر و شیوه‌های امپرسیونیستی/ جلیل قیصری

اساشعر، نگرش‌های زیبایی‌شناسانه و قالب‌ها و قواره‌ها/ جلیل قیصری

اساشعر و پاسخ به یک پرسش/ جلیل قیصری

اساشعر، شعر زمان یا نوزادی خلق‌الساعه/ محمدصادق رئیسی

زبان مازندرانی و اساشعر/ محمدصادق رئیسی

نظریه‌ها و زیبایی‌شناسی آفرینش/ محمدصادق رئیسی

اساشعر، شعر نو مازندران/ احمد ابومحمود

اساشعر، شعر اکنون مازندران/ رجب بذرافشان

اساشعر، مرگ کلیشه‌ها/ رجب بذرافشان

اساشعر، شعر اکنون مازندران/ سعید جعفری کجوری

پدیدارشناسی «اساشعر»/ عباس حسن‌پور (شیون نوری)

اساشعر/ محمد داوودی

هست و نیست اساشعر/ روح‌الله مهدی‌پورعمرانی (ویشار مازنی)

اساشعر، شعری موجز، مملو از تصویر/ علی کفشگر

اساشعر و تلقی‌های تازخ از شعر بومی/ قنبر یوسفی

یادداشت‌هایی در مورد اساشعر/ قنبر یوسفی

* اساشعرها