معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

نقد زیبایی‌شناختی بررسی اثر از نظر عناصر شکل و صورت مثل وزن، تصویر، زبان و عناصر محتوا مثل لحن و درون‌مایه می‌باشد که در ارتباط متقابل با یکدیگر قرار دارند. در نقد زیبایی‌شناسی شعر کودک استفاده از تصاویر ساده و قابل فهم برای کودکان، موزون و آهنگین بودن، صریح و گویا بودن، اندیشه‌ساز و خیال‌پرداز بودن از عناصر اصلی است.

پروین دولت‌آبادی از جمله شاعرانی است که هم در حوزه ادبیات کودک و نوجوان و هم بزرگسال فعالیت داشته است. نقد زیبایی‌شناختی آثار او می‌تواند کمک شایانی به توسعه نقد در دو حوزه کودک و نوجوان بکند ضرورتی که هنوز انجام نگرفته است.

سابقه تحقیق در آثار پروین دولت‌آبادی محدود می‌شود به چند مقاله که پس از مرگ او در بزرگداشتش نوشته شد و منحصرا به زندگی‌نامه و ذکر آثار او پرداخته‌اند و هیچ‌گونه نقد و تحلیل منسجم از اشعار او صورت نگرفته است، تنها در دو کتاب با صبح دمان (میمنت میرصادقی) و بر کران بی‌کران (داریوش صبور)، به معرفی مختصری از شاعر و ذکر چند شعر از او پرداخته شده است. با توجه به اینکه دولت‌آبادی از شاعران موفق در زمینه ادبیات کودک است نقد زیبایی‌شناختی آثارش کمک شایانی به توسعه نقد در حوزه ادبیات کودک و نوجوان خواهد کرد. در این پژوهش سعی بر آن است تا نقاط قوت و ضعف شاعر و میزان خلاقت و نوآوری او در زمینه‌های موسیقی، زبان، خیال‌های شاعرانه و محتوا بررسی شده و میزان توانایی او در برقراری تناسب بین عناصر شکل و محتوا نشان داده شود. روشی که در تدوین این پژوهش به کار گرفته شده روش بلاغی و محتوایی است. ابتدا با مراجعه به کتابخانه و منابع تحقیق در مورد زیبایی‌شناسی فلسفی و زیبایی‌شناسی شعر کودک، بررسی تئوریک صورت گرفته و به عوامل مؤثر در زیبایی‌شناسی شعر کودک به طور مفصل پرداخته شده است. سپس با مطالعۀ مجموعه اشعار پروین دولت‌آبادی به نقد و تحلیل زیبایی‌شناسانۀ اشعار او پرداخته شده است.

این پژوهش در سه فصل نوشته شده که هر فصل بخش‌های مجزا دارد:

فصل اول، کلیات و مبانی تحقیق است، ابتدا به معرفی شاعر و مختصری از زندگی‌نامه او می‌پردازد و سپس واژه زیبایی‌شناسی و زیبایی‌شناسی فلسفی و تاریخچه آن مورد تحلیل و بررسی قرار می‌گیرد. قسمت بعد به زیبایی‌شناسی شعر اختصاص دارد و پس از معرفی عوامل مؤثر در زیبایی‌شناسی شعر به بررسی هر یک از این عوامل (زیبایی لفظی، معنوی، زیبایی صوری و زبان شعری) در بخش‌های مجزا می‌پردازد.

فصل دوم: این فصل به معرفی ادبیات کودک، شعر کودک و بررسی عوامل مؤثر در زیبایی شعر کودک در بخش‌های مجزا می‌پردازد.

فصل سوم: تحلیل زیبایی‌شناسانه اشعار کودک دولت‌آبادی است که در پنج بخش صور خیال، زبان، موسیقی، محتوا، پیوند شکل و محتوا ارائه می‌گردد. در پایان هر بخش جمع‌بندی با عنوان نگاه کلی به مبحث مطرح می‌شود.

فهرست مطالب کتاب:

فصل اول: مقدمه

فصل دوم: معرفی ادبیات کودک و عوامل مؤثر در زیبایی شعر دولت‌آبادی

فصل سوم: تحلیل صور خیال

فصل چهارم: تحلیل زبانی

فصل پنجم: تحلیل موسیقی

فصل ششم: تحلیل محتوایی

فصل هفتم: رابطۀ شکل و محتوا

فهرست منابع و ماخذ