معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

این کتاب به نوعی بازشناحت جریان‌ها، نحله‌ها و شیوه‌های داستان‌نویسی در ادبیات داستانی معاصر غرب است. در این کتاب به بهانه بررسی نحله‌های ادبی معاصر مغرب‌زمین، ضمن مروری بر اصلی‌ترین پشتوانه‌های فکری ادبیات داستانی در غرب به صورت مصداقی پنج تن از نویسندگان مطرح ادبیات غرب ـ ریموند کارور، ویرجینیا وولف، ولادیمیر ناباکوف، دن براون و پائولو کوئیلیو ـ انتخاب و از نزدیک با رویکردها، سیر تفکرات، پیشینه و جهان‌بینی آنها آشنا می‌شویم و به پاسخ این پرسش می‌رسیم که ادبیات داستانی در غرب از لحاظ ساختار، سوژه، چارچوب، و پردازش دارای چه مختصاتی است؟

متأسفانه در ایران با شعار «نوآوری و نواندیشی» از شیوه‌های نامتعارف داستان‌نویسی و نحله‌های ادبی غرب گرته‌بردارى و تقلید کورکورانه می‌شود. این گرایش هم طرح و اسکلت‌بندى داستان‌های ایرانی را دچار دگرگونى کرده است و هم عاملی شده تا بن‌مایه‌های گنگ و غیر قابل درک مطرح شوند. این افراد برای پنهان‌کردن ضعف‌های خویش معمولا عناصرى چون زمان، مکان، حادثه ... را به بازى می‌گیرند و خواننده را در لامکان‌ها و لازمان‌ها، سرگردان و حیران نگاه می‌دارند. بسیارى از صاحب‌نظران عرصه ادبیات بر این اصل تأکید دارند که ناتوانى در ارایه یک داستان قدرتمند با نظام بیرونى و درونى قوى، عامل اصلى این گرایش داستان‌نویسان به ظاهر نواندیش است؛ چراکه با برهم‌زدن طرح اصلى داستان، یعنى نادیده‌گرفتن عناصر اصلى داستان چون زمان، مکان، شخصیت و ... سعى در پنهان‌کردن ضعف‌هاى عمده خود دارند.

طرح داستان نوعی قاب‌بندی و نقش‌مایه‌ای است، دربرگیرنده وقایع و رویدادهای پیاپی که قانون علت و معلولی در آن مستقر است. طرح چارچوب داستان را شکل می‌دهد و ساختار کنش‌ها و حوادث داستانی را بر اساس نظم و به کمک شخصیت‌ها پی می‌ریزد. حذف طرح از ساختار داستان‌نویسی امروز و پیروی از بی‌قانونی در شیوه روایت موضوعی است که گریبان برخی از نویسندگان معاصر ایرانی را گرفته است. یک نویسنده پرتجربه شاید مجبور شود زمان داستان را جابجا کند و اسکلت‌بندی پیچیده‌ای را طراحی کند؛ اما نمی‌تواند چارچوب داستان خود را بی‌منطق و بدون هیچ برهانی درهم شکند. تحلیل و بازشناخت انواع داستان‌های مدرن، نحله‌ها و شگردهای داستان‌نویسی می‌تواند تأثیر عمیقی در شناخت اصول و مبانی برتر داستان‌نویسی و تفکیک آن از شیوه‌های نادرست و نابسامانی که مدتی است دامنگیر ادبیات داستانی ایرانی شده داشته باشد.

این کتاب کمک می‌کند تا نویسندگان و علاقمندان وادی ادبیات داستانی بتوانند ضمن شناخت اصولی از ماهیت و نظام ادبیات ارزشمند و ناب داستانی سره را از ناسره جدا کنند و از دام‌گستری‌های به ظاهر مدرن و معاصر فاصله بگیرند.

در این کتاب سعی شده تا نگاهی کاونده و تحلیلی به نحله‌ها، نویسندگان و شیوه‌های داستان نویسی معاصر و مطرح غربی بشود. بی‌شک مطالعه و پژوهش پیرامون ادبیات داستانی در غرب می‌تواند به نویسندگان و پژوهشگران ادبی کمک کند تا ضمن تجربه‌اندوزی و بازشناخت ادبیات داستانی در غرب، تحولی منطبق با فرهنگ و باورهای ایرانی در وادی ادبیات داستانی ایران ایجاد کنند.

فهرست مطالب کتاب:

پیش‌گفتار

مقدمه

فصل اول: بازشتاخت ادبیات داستانی و نحله‌های ادبی معاصر غرب

مقاله اول: فروید، لاکان، یونگ و نقد روان‌شناختی

مقاله دوم: ساخت‌شکنی در متن ادبی

مقاله سوم: داستان جنگ

مقاله چهارم: مکتب تأویل در نقد ادبی

مقاله پنجم: پارادوکس عاطفی در ادبیات داستانی

مقاله ششم: داستان عامه‌پسند، داستان بازاری

مقاله هفتم: رمان مگا

مقاله هشتم: فراداستان

مقاله نهم: رمان جریان سیال ذهن

فصل دوم: نویسندگانی که باید از نو شناخت

مقاله اول: مینی‌مالیسیم افراطی در آثار ریموند کارور

مقاله دوم: دنیای پنهان و هراس‌انگیز ویرجینیا وولف

مقاله سوم: ولادیمیر ناباکوف؛ بیگانه با خویشتن

مقاله چهارم: دن براون و رمز شیطانی

مقاله پنجم: پائلوکوئیلو؛ نسبى‌گرایى و مدارا با ظلم