معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

تحولات فرهنگی هر سرزمین نخست در شعر بازتاب می‌یابد و شعر هر کشور هم‌پای دگرگونی‌های تاریخی و اجتماعی رشد می‌کند و پیش می‌رود. قرن یازدهم نقطۀ آغاز شعر اسپانیاست. نخستین اشعار مکتوب به زبان اسپانیایی در این زمان تولد می‌یابند؛ یعنی تقریبا در اواسط دوران تسلط مسلمانان بر اسپانیا. در این دوران جدا از تأثیرات فرهنگ اسلامی که در هنر و معماری شهرهای مختلف اسپانیا مشهود است، ادبیات اسپانیا از غنای زبان عربی تأثیر می‌پذیرد و نوآوری‌هایی در شعر می‌یابد. در قرن پانزدهم بارقه‌های رنسانس به اسپانیا می‌رسد، آثار ادبی بسیاری از ایتالیایی ترجمه می‌شود و آفرینش آثار ادبی فزونی می‌گیرد. شعر اسپانیا در این زمان وارد درخشان‌ترین عصر خود می‌شود و در قرن شانزدهم که آغاز «عصر طلایی» شعر اسپانیاست، لوپه دِ بِگا کشورش را به اوج عظمت خود در شعر می‌رساند. شعر اسپانیا در میانۀ قرن هفدهم رفته‌رفته در سراشیب انحطاط می‌افتد و حالتی متکلف و مصنوع می‌یابد. در قرن هجدهم کاربرد عناصر خیال رنگ می‌بازد و بر جنبه‌های روایی و طنزآمیز و تعلیمی شعر تأکید می‌شود. اما ظهور نهضت رمانتیسم در قرن نوزدهم، شوری تازه به جان خستۀ شعر این سرزمین می‌دمد و نهایتاً با شروع جنبش‌های ادبی نوگرای قرن بیستم، شعر اسپانیا به عصر طلایی جدیدی قدم می‌گذارد.

به گفتۀ ادگار آلیسن پیرس ـ اسپانیایی‌شناس بریتانیایی ـ شعر اسپانیا سه ویژگی شاخص دارد: پویایی، آرمان‌گرایی و جامعیت. پویایی‌اش در قدرت، صراحت کلام و خلاقیت همیشگی‌اش نمایان است، حتی در دوره‌هایی چون قرن هجدهم که فضای چندان مساعدی برای شعر و شاعری وجود نداشت. این ویژگی هم در اشعار بلندی چون «مسیح بلاسکس» اثر میگل دِ اونامونو و هم در اشعار کوتاهی چون کوپلاها نمود می‌یابد. شعر اسپانیا همواره پویاست، چه در بالادهای بی‌نام و نشان و چه در آثار شاعران شگفت‌انگیز بزرگی که اندیشه‌هایشان چون پیکانی از چله رها شده اوج می‌گیرد.

این کتاب اثری کلاسیک در حوزۀ تاریخ شعر اسپانیاست. نویسنده و گردآورندۀ کتاب، پروفسور ائوخِنیو فِلوریت که خود منتقدی مطرح و شاعری صاحب‌سبک در ادبیات اسپانیایی‌زبان بوده، با انتخاب سنجیدۀ 37 شعر از بزرگ‌ترین شاعران دیروز و امروز اسپانیا، هم سیر حیات شعری اسپانیا را ترسیم کرده و هم نمایی نسبتاً جامع از صور خیال و بینش و فرزانگی این شاعران پیش روی خواننده قرار داده است. او افزون بر متن شعرها، گنجینه‌ای از زندگی‌نامه‌ها نیز فراهم آورده که اهمیت شاعر و آثارش در طول عمر دراز شعر اسپانیا در آنها بازتاب یافته است. از طرف دیگر دوستی نزدیک فلوریت با برخی شاعران مطرح قرن بیستم (کسانی چون خوآن رامون خیمنس، خورخه گین، لوئیس سرنودا و پدرو سالیناس) در ارائۀ تصویری واقع‌گرایانه‌تر از این شاعران و شعر زمان‌شان بی‌تأثیر نیست.

این اثر می‌تواند بیانگر سیر شعر اسپانیا و ویژگی‌های آن در دوره‌های مختلف باشد. یکی از ویژگی‌های ارزشمند این اثر، مقدمه مفصلی است که نویسنده آن تدوین کرده است. فلوریت در مقدمه به ویژگی‌های شعر اسپانیا و جریان‌های تأثیرگذار بر آن اشاره کرده و ویژگی‌های اشعار در دوره‌های مختلف را مورد بررسی قرار داده است.

اصل این کتاب دوزبانه انگلیسی ـ اسپانیایی بوده که فلوریت در کنار اصل اسپانیایی هر شعر، ترجمۀ انگلیسی دقیق خودش را ارائه کرده بود. در ترجمه نیز کوشش شده ضمن حفظ امانت به لحاظ مضمون و محتوا، از استخوان‌بندی شعر نیز فاصله گرفته نشود. در انتهای کتاب نیز «نام‌نامه»ای توصیفی و دوزبانه آورده شده و نیز «اصطلاح‌نامه»ای برای توضیح اصطلاحات کتاب.

شاعران اسپانیایی که در این کتاب از آنها نام برده شده، به ترتیب عبارتند از: دیگو اورتادو دِ مندوسا، خوآن روئیس کشیش اعظم ایتا، مارکس دِ سانتیانا، خورخه مانریکه، بالاد، گارسیلا سو دِ لا بگا، گوتیره دِ ستینا، فرای لوئیس دِ لئون، سان خوآن دِ لاکروس، لوئیس دِ گونگورا ای آرگوته، لوپه دِ بگا، فرانسیسکو دکودو ای بیگاس، خوسه دِ اسپرونسدا، گوستاوو آدولفو بکر، روسالیا کاسترو، میگل دِ اونامونو، آنتونیو ماچادو، خوآن رامون خیمنس، لئون فیلیپه، پدرو سالیناس، خورخه گین، فدریکو گارسیا لورکا، داماسو آلونسو، امیلیو پرادوس، بیسنته آلکساندره، رافائل آلبرتی، لوئیس سرنودا و میگل ارناندس.