معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

شمارۀ 122 از ماهنامۀ آزما با پروندۀ ویژۀ «نقش ادبیات در بازخوانی تاریخ» ویژۀ خرداد 1396 منتشر شده است.

در بخش گزارش این شماره، دربارۀ کافه‌داری و کافه‌نشینی مطلبی آمده است. مطلب بعدی این شماره گفتگویی است با آمن خادمی احیاکنندۀ عروسک لیلی. نوشتار بعدی دربارۀ تأثیرپذیری سه نفر از دختران نویسنده‌های مشهور معاصر هستند. در این نوشتار نقش پدر در شکل‌گیری علاقۀ دخترانشان به حوزۀ فرهنگ و هنر و ادبیات بررسی شده است. این دختران و پدران که در این نوشتار بررسی شده‌اند، به ترتیب عبارتند از: لیلی گلستان فرزند ابراهیم گلستان، چهرزاد بهار دختر ملک‌الشعراء بهار و فرزانه بهزادی دختر علی بهزادی مدیر مجلۀ سیاه و سپید.

ادبیات راوی صادق تاریخ است، این را اکثر متفکران در طول سال‌ها گفته‌اند. اینکه آنچه در تاریخ‌های رسمی یک قوم یا کشور نمی‌آید را از لابلای سطرهای داستان، رمان یا ابیات شعرهای آن ملت و کشور می‌توان خواند و از آن مطلع شد. پروندۀ ویژۀ این شمارۀ «آزما» شناخت روند، نشست و نفوذ تاریخ در ادبیات است. در این پرونده ابتدا گفتگویی با عبدالله کوثری انجام شده است. در بخشی از این گفتگو می‌خوانیم: «در واقع آثار ادبی روایت تاریخ روح بشر است نه حوادث و وقایع عینی! آنچه اسفناک است، وضعیتی است که این تمدن امروز در سایۀ جنگ و خونخواهی‌های بیجا پیدا کرده. اینجاست که می‌رسیم به این حرف که دانش یک پدیدۀ مدرن است و برای برخی از جوامع هنوز پذیرفتنی نیست. تاریخ سیستان را که می‌خوانید، می‌بینید در زمان حملۀ اعراب، حاکم بخارا یک زن است که به یکی از سرداران عرب به نام سعید دو عدد خرما می‌دهد و می‌گوید پدران ما گفته‌اند این میوه شفای هر دردی است و سعید می‌گوید دو بار خرما برای این خانم بیاورند..... اینها هم با جنگ آمدند و حتما در جنگ کشت و کشتار هم بوده، اما دیگر کسی جلوی دوربین سر کسی را نمی‌برید! اینها پدیده‌های مدرن است که خاورمیانه را با آن تمدن غنی از بین می‌برد». (ص 31)

گفتگو با ابوتراب خسروی و نوشتاری از مارک فرّو دیگر نوشته‌های پروندۀ ویژۀ این شماره را شکل می‌دهند.

گفتگو با دانلد بارتلمی دربارۀ هنر نوشتن مطلب بعدی این شماره است. بارتلمی در این گفتگو دربارۀ افراد تأثیرگذار بر روی خودش می‌گوید: «من این افراد را به دو دسته تقسیم می‌کنم. پرل‌من و همینگوی، کی‌یرکگور و ساباتینی، کافکا و کلایست. کلایست به طور حتم یکی از پدران کافکا بود. رابله و زین‌گری. یادداشت‌های زیرزمینیِ داستایفسکی، چندین انگلیسی، سوررئالیست‌ها، هم شاعر و هم نقاش. بسیاری از فیلم‌سازان به ویژه بونوئل. همیشه چندین نفر هست، مگر نه؟ ارون فلین هم جایی را در این دسته‌بندی دارد و باید سید کت‌لت نوازندۀ بزرگ درام هم در اینجا باشد». (ص 37)

دکتر جمشید لطفی را همۀ اهل هنر و فرهنگ می‌شناسند. او پزشک است اما بیشتر اهل اندیشه و هنر او را می‌شناسند. او پزشک و دوست بسیاری از نویسندگان و هنرمندان بوده و هست و افزون بر اینها عاشق کتاب است و یک کتاب‌باز حرفه‌ای و صاحب کتابخانه‌ای ارزشمند با 35 هزار جلد کتاب و به همین دلایل استفاده از محضر او شیرین است و بسیار لذتبخش. از نوشتارهای خواندنی این شماره گفتگو با این عاشق کتاب است که در آن نکات خواندنی بسیاری یافت می‌شود.

شعر داخلی و خارجی، گزارشی دربارۀ تئاتر و سالن‌های خصوصی تئاتر، داستان کوتاه ایرانی و خارجی، نگاهی به مجموعه شعر «تو بسیار می‌میری» سرودۀ معصومه باغبان، آزما اندیشه و .... دیگر نوشته‌ها و مطالب این شماره را به خود اختصاص می‌دهند.

فهرست مطالب این شماره:

* یادداشت نخست:

تهران سجل ندارد، تهران سایه ندارد، تهران صاحاب! ندارد/ هوشنگ اعلم

* یادداشت:

آقای رئیس جمهور بسم‌الله ..../ ندا عابد

* بیرون از قاب

* از دفتر دیروز

* اندر احوالات

* گزارش:

کافه‌داری و کافه‌نشینی، از دیروز تا امروز/ هـ. الف

* گفتگو:

بگذار لیلایی کند این لیلی باز آمده؛ گفتگو با آمن خادمی، احیاکنندۀ عروسک لیلی

* نگاه:

این دختران خلف!؛ بررسی نقش پدر در شکل‌گیری علاقه دخترانشان به حوزۀ فرهنگ و هنر و ادبیات/ فرزاد گمار

* پرونده: نقش ادبیات در بازخوانی تاریخ:

ادبیات و آنچه تاریخ نمی‌گوید؛ گفتگو با عبدالله کوثری دربارۀ ردپای تاریخ در ادبیات/ هوشنگ اعلم

ادبیات، نقاب‌زدایی از صورت حاکمان؛ گفتگو با ابوتراب خسروی

روایت تاریخ روی پرده سفید/ مارک فرو؛ ترجمۀ سعید نوری

* گفتگو: پسری، در میان پسران سفید رنگ‌پریده؛ دربارۀ هنر نوشتن با دانلد بارتلمی/ زروان بختیار

* یادداشت: پزشک واقعی متعلق به خودش نیست/ احمد مسجدجامعی

* گفتگو: کاش سرمشق می‌شدی دکتر!؛ گپ و گفتی با دکتر جمشید لطفی دربارۀ کتاب و کتاب‌بازی

* در حوالی صحنه: اردیبهشت خوب تئاتر/ شقایق عرفی‌نژاد

* گزارش: سالن‌های خصوصی تئاتر یا کاسبی؛ نگاهی به خوب و بد سالن‌های خصوصی تئاتر/ شقایق عرفی‌نژاد

* گزارش: مردم، کتاب و کتابخانه/ شیما حیدری

* گفتگو: راه میان‌بری وجود ندارد؛ گفتگو با منیر همایونی مدیر کانون توسعه فرهنگی کودکان/ حوریه سپاسگزار

* گفتگو: ما شاهدان تاریخ را از یاد نبرده‌ایم؛ گفتگو با حسین تقوی

* شعر:

شعر خودمان

شعر دیگران

* داستان: صلح: کوتاه‌ترین داستان کوتاه محمود دولت‌آبادی

* شعر، جهان روایت و تصویر؛ نگاهی به مجموعه شعر «تو بسیار می‌میری» سرودۀ معصومه باغبان/ محمود معتقدی

* گفتگو: بخندیم تا گند جهان را تحمل کنیم؛ گفتگو با جاشوا فریس/ ترجمه اسدالله امرایی

داستان خارجی:

تکه‌تکه/ جاشوا فریس؛ ترجمۀ اسدالله امرایی

کشتار بی‌گناهان/ موریس ماترلینگ؛ ترجمۀ بهاره اعرابی

* پیشخوان کتاب

* آزما اندیشه:

مرا یاد و تو را دیگر فراموش ....؛ بررسی رابطۀ نوشتار با تصویر در عکس‌های یادگاری و خانوادگی/ افسانه کامران

آستانه‌های اخلاقی در تردید و عدم قطعیت؛ مطالعۀ موقعیت‌های آستانه‌ای اخلاقی در فیلم «چهارشنبه‌سوری» ساختۀ اصغر فرهادی/ رامتین شهبازی، محمد هاشمی

مقاومت متن آغاز نشانه‌شناسی؛ گفتگو با ژاک فونتانیل/ ترجمۀ مرتضی بابک معین