اساطیر قوم اینویی (آلاسکا)
خلاصه
سرزمین اینوییها منطقۀ یخبندانی از زمین و دریاست که تا امتداد آلاسکا گسترده شده است. به عبارتی از غرب آلاسکا تا شرق گرینلند را دربر میگیرد. در این منطقۀ خالی از گیاه، مردم تنها میتوانند با خوردن حیوانات و با جانسختی در برابر سرما زنده بمانند.معرفی کتاب
برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.
سرزمین اینوییها منطقۀ یخبندانی از زمین و دریاست که تا امتداد آلاسکا گسترده شده است. به عبارتی از غرب آلاسکا تا شرق گرینلند را دربر میگیرد. در این منطقۀ خالی از گیاه، مردم تنها میتوانند با خوردن حیوانات و با جانسختی در برابر سرما زنده بمانند. امروزه به ساکنان قطب در شمال آمریکا اینویی گفته میشود. واژۀ اینویی به عنوان جایگزین واژۀ اسکیمو قرار داده شده است. اکنون تعداد کمی از اینوییهای امروزی در زادگاه خود ـ جایی که پیش از آنها پدران و پدربزرگانشان میزیستند ـ زندگی میکنند.
بر خلاف اسطورههای سرخپوستان آمریکا، در تمامی داستانهای قطب شمال، به دگرگونی شخصیتها یا تبدیل شخصیتهای قدرتیافته به فرمهای مردمی کمتر توجه میشود. تنها کلاغ در آلاسکاست که قهرمان فرهنگ است و همزمان حیلهگر و تزویرکار نیز هست. اینوییها باور دارند تمام موجودات زنده روح دارند و روح آنها در قدرت و شخصیت آنها بهخوبی تعریف شده و نمود پیدا میکند. آنها باور دارند پس از مرگ، روان انسانها به ستارهها پیوسته و به روح مبدل میشود. روح حیوانات نیز پس از مرگ، در نسل جدیدی از گونۀ خود دوباره به زندگی باز میگردد.
اینوییها تا دهۀ 1960 زبان نوشتار نداشتند. هنگامی که مجموعهای استاندارد از علائم نوشتاری برای آموزش و پرورش به اینوییهای گرینلند، کانادا و آلاسکا ارائه شد، بسیاری از مردم همچنان به زبانهای مادری خود صحبت میکردند. تمام این زبانها زیرگروه و از خانوادۀ زبان اسکیمویی ـ آلوت هستند.
اولین و کاملترین مجموعه داستانهای اینویی در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم توسط کنور راسموسن، هنری رینک و فرانس بواس گردآوری شد. آنها تصمیم داشتند تا پیش از آنکه روایان و داستانسرایان چشم از دنیا فرو نبستند، داستانهای آنان را منتشر کنند. راسموسن و رینک بسیاری از اسطورهها را در طی سفرهایی به گرینلند و کانادا به ثبت رساندند. داستانهای شرق کانادا را نیز بواس بر عهده گرفت. امروزه آثار منتشرشدۀ این سه تن، منبع اصلی داستانهای اینویی است.
اما داستانهایی که در این کتاب روایت میشوند، تا حد ممکن نزدیک به زبان اصلی آن است و قضاوت دربارۀ معنای آن بسیار مشکل است؛ زیرا این داستانها در چارچوبی از فرهنگ بسیار متفاوتی خلق شده است. با این حال مانند دیگر افسانهها در سراسر جهان، در این داستانها نیز سحر و جادو نقش مهمی داشته و در آن ماجراجویان به قهرمانان بزرگ تبدیل میشوند. افسانههای آوردهشده در این کتاب به طور تقریبی، منتخبی از منابع جغرافیایی اینوییهای گرینلند، کانادا و آلاسکا است.
داستان «زنی که خرسی ...» از روایتهای کهن منطقۀ غرب گرینلند است. این داستان روایتی از عشق، خشم و انتقام است و در آن تولۀ خرس قطبی کوچکی خصوصیات برتر انسانی را دارا میشود.
داستان منتخب از غرب گرینلند با عنوان «ازدواج دختری با جن کوتوله» دربارۀ ازدواج کوتولهای با یک دختر محلی است. کوتولهها شخصیتهای اساطیری با ظاهری انسانمانند در داستانهای اینویی هستند. آنها تمام ویژگیهای انسانها به جز قد را دارا هستند. آنها بهندرت دیده میشوند اما شَمَنها میتوانند همیشه آنها را ببینند.
«افسانۀ کیووک» حکاسۀ بلندی دربارۀ رویارویی قهرمان جوان با جادوگران، قاتلان و حیواناتی در پوشش و قالب انسان است که روح خود را با کمک کبوتر برفی نجات میدهد.
«سدنا» ایزدبانوی اساطیری آب که بر دریا حکومت میکرد، مدتها پیش زن زیبای جوانی بود که پدرش برای آنکه خود را از خشم خدای دریا در امان بدارد، انگشتان زیبای او را برید. اغلب اوقات آنگاتوک یا همان شَمَن به دیدار او در اعماق دریا میرود تا موهای بلندش را شانه کند، زیرا انگشتان او بریده شده و نمیتواند گیسوانش را شانه کند.
«افسانۀ اوگون: در آلاسکا مشابه حماسۀ کیووک در بفینلند است و تنها فرق آن این است که اوگون در محیطی زندگی میکند که اینوییها هرگز او را در کلبه برفی یا هنگام شکار حیوانات دریایی نمیبینند. در افسانه اووگون او در رود کوبوک زندگی میکند و توسط یاریدهنده راسوی قطبی نجات مییابد.
داستانهای بسیاری توسط گروه اینویی در امتداد سواحل آلاسکا به ثبت رسیده است. یکی از محبوبترین آنها، داستانی دربارۀ «کیناک در تپههای غولپیکر» است. تپههای عظیمی که سراسر تندارهای نواحی قطبی آلاسکا را در شرایط آب و هوایی نامناسب شکل دادهاند. کیناک دوست زنی ژنده و بیچاره است و طی ماجرایی پسر نالایق او را به قتل میرساند. داستان نیز حول تبعید این مرد جوان شکل میگیرد.
«اولانوک پسر یتیم» داستانی از زبان آلوت دربارۀ پسر یتیمی است که پس از ناپدیدشدن پدر و مادرش بهتنهایی روزگارش را سپری میکند. او در جزیرۀ آلوشن که همواره در مسیر باد است، زندگی میکند. این داستان دربارۀ مفاهیمی مانند فقدان، تنهایی، رقابت و عشق روایت شده است.
قبل از آغاز هر داستان، شرحی از محیط مخصوص آنجا و شیوۀ زندگی مردم در زمانی که داستان روایت شده آورده شده است. در این کتاب واژۀ اسکیمویی به واژۀ اینویی تغییر یافته است.
فهرست مطالب کتاب:
* دیباچه
آیینها و اساطیر
خوراک، پوشاک، سرپناه و حمل و نقل
منابع داستان
ارتباط و تغییر
* داستانهای این کتاب
* زندگی امروزه اینوییها
* زنی که خرسی را به فرزندی میپذیرد: از سرزمین گرینلند شمالی
زنی که خرسی را به فرزندی میپذیرد
شرح کارشناس
* ازدواج دختری با جن کوتوله: از سرزمین گرینلند غربی و شرقی
ازدواج دختری با جن کوتوله
شرح کارشناس
* افسانۀ کیووک: از سرزمینهای کانادا، نانووات و نتسیلیک
افسانۀ کیووک
شرح کارشناس
* سدنا ایزد بانوی دریا: از سرزمین کانادا، نوناووت و منطقۀ اینوییهای بفیلد
سدنا ایزدبانوی دریا
شرح کارشناس
* افسانۀ اوگون در رود کوبوک: از سرزمینهای کوتزبیو ساند، آلاسکا
افسانۀ اوگون در رود کوبوک
شرح کارشناس
* تپۀ غولپیکر: از سرزمین تنگۀ برینگ در آلاسکا
تپۀ غولپیکر
شرح کارشناس
* اولانوک پسر یتیم: از اقوام آلوت یا آنانگن در آلاسکا
اولانوک پسر یتیم
شرح کارشناس
منابع
تصاویر
پربازدید ها بیشتر ...
ایل بختیاری در دورۀ قاجار
آرش خازنیموضوع این کتاب تأثیر متقابل حکومت و ایل در حاشیۀ ایران در دورۀ قاجار است. بررسی تاریخ اتحادیۀ ایلی ب
قفلهای دستساز آذربایجان
رحمان احمدی ملکیاز بین آثار فلزی، قفل به دلیل دارابودن نوعی رمز عملکرد و درونمایۀ رازگون، از اهمیت زیادی در حیطۀ تل
منابع مشابه بیشتر ...
فیروزشاهنامه: دنبالۀ دارابنامه بر اساس روایت محمد بیغمی (ویراست جدید)
ناشناساین متن در شرح جهانگیری و جنگهای فیروزشاه پسر داراب و برادر دارای دارایان است. در این مجلد بخشی بسی
شاهنامه و هنر نقالی: داستان سیاوش در سه روایت
علی تقویاین کتاب به تحلیل و بررسی تعامل شاهنامه با یکی از مردمیترین هنرهای ایرانی، یعنی هنر نقالی میپردازد
نظری یافت نشد.