معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

این کتاب دربرگیرندۀ ده گفتگو با اندیشه‌ورزان اروپایی در باب چیستی معنای زندگی است.

فهم جهان و درک معنای زندگی آرزویی است که هر انسانی در سر دارد؛ از دوران کودکی و جوانی تا ایام سالمندی و کهنسالی. اما این آرزو محدود و مقید به زمان است. از آنجا که زمان تک‌بعدی است و سیری خطی دارد، زندگی ما نیز محدود و متناهی است و از این‌رو امکان آگاهی ما از معنای زندگی هم محدود به زمان است. ما مایلیم به زندگی خود در طول زمانی محدود معمایی ببخشیم. پیداست که اگر زمانی نامحدود و حیاتی پایان‌ناپذیر در اختیار می‌داشتیم، نیازی نمی‌دیدیم که از همان آغاز برای زیستن و زندگی‌کردن خود معنایی بیابیم، بلکه جستجو برای یافتن معنای زندگی را همواره و بی‌آنکه به آن آگاه باشیم، به زمانی دیگر موکول می‌کردیم. در اصل حتی نیازی نمی‌بود که زمان و به تبع آن زندگی ما نامتناهی و بی‌حد و مرز باشد؛ تنها کافی می‌بود که طول زندگی ما به اندازه‌ای باشد که ما نیازی نداشته باشیم نگران چگونگی بهره‌بردن از زندگی زودگذر و دغدغۀ زمان ازدست‌رفته را داشته باشیم.

حال می‌توان این پرسش را پیش کشید که آیا چیستی معنای زندگی و بود و نبود ما در این جهان، مسئله‌ای حیاتی است که یافتن پاسخی برای آن به‌راستی به زندگی ما معنایی می‌بخشد؟ آیا حتی می‌توان تا آنجا پیش رفت و مدعی شد که آدمی زیستن راستین را آغاز نخواهد کرد، پیش از آنکه به معنای زندگی پی برده باشد؟ یا آنکه این پرسش‌ها تنها ذهن کسانی را به خود مشغول می‌دارد که زندگی‌شان خالی از معناست و با پیش‌کشیدن این پرسش‌ها می‌کوشند پاسخی برای بی‌معنایی و بیهودگی زندگی خود بیابند.

هدف از گفتگو، پی‌بردن به دیدگاه‌های دیگری است. در واقع آمادگی برای حضور در گفتگو و گوش‌سپردن به سخنان دیگری، تجربه‌ای مشترک است که نتیجۀ آرمانی آن فهم جهان و درک معنای زندگی است. آنان که به گفتگو می‌نشینند، در جستجوی معنای زندگی و در راه نزدیک‌شدن به آن چیزی‌اند که «حقیقت» نام گرفته است. آری ما همه جستجوگریم، در جستجوی معنای زندگی، و اندیشه‌ورزان و فیلسوفان در تلاش برای پاسخ‌گفتن به چیستی معنای زندگی.

در گزینش گفتگوی این کتاب چند اصل مبنای کار قرار گرفته است؛ یکی آنکه تنها گفتگوهایی برای ترجمه و انتشار در این کتاب برگزیده شده که به لحاظ موضوعی مهم‌اند و اندیشه‌های اساسی این ده متفکر معاصر را تا حدود بازتاب می‌دهند. از این‌رو از ترجمۀ مصاحبه‌های سطحی و باب روز که در آنها بیشتر به مسائل زودگذر پرداخته می‌شود، خودداری شده است. افزون بر این اندیشه‌ورزانی به گفتگو فراخوانده شده‌اند که گرچه همه آلمانی نیستند، اما همه آلمانی‌زبانند یا آلمانی‌دان.

مترجم در انتخاب گفتگوها تمام توان خود را به کار بسته است تا خوانندۀ این کتاب را به سوی اندیشه و دیدگاهی خاص نکشاند، بلکه او را به آرا و افکار اندیشه‌ورزانی با نظرگاه‌های متفاوت و گاه حتی مخالف با یکدیگر آشنا کند و از این طریق به گونه‌ای غیرمستقیم گفتگویی میان آنان برقرار کند. قصد وی تنها روشنگری بوده است، بی‌آنکه به ارزیابی و ارزش‌گذاری آرا و افکار این اندیشمندان بپردازد؛ تنها در یک مورد ـ یعنی در پایان متن گفتگو با مارتین هیدگر ـ آگاهی‌های تازه‌ای دربارۀ این گفتگو و دیگر افکار و نظرگاه‌های او آورده شده است.

فهرست مطالب کتاب:

در جست‌وجوی معنای زندگی/ خسرو ناقد

من فیلسوف نیستم؛ گفتگو با هانا آرنت

می‌دانم که هیچ نمی‌دانم ـ و این را هم به‌سختی می‌دانم؛ گفتگو با کرال ریموند پوپر

من کمونیست بدی بودم؛ گفتگو با آرتور کوستلر

انسان فقط با خرد زنده است؛ گفتگو با لِشِک کولاکوفسکی

ما همه جست‌وجوگریم؛ گفتگو با هانس گئورک گادامر

پرورش انسانی نوین امکان‌پذیر است؛ گفتگو با هربرت مارکوزه

انگیزه‌های همبستگی رنگ می‌بازند؛ گفتگو با یورگن هابرماس

آنچه ما «معنای زندگی» می‌نامیم از میان خواهد رفت؛ گفتگو با ماکس هورکهایمر

فلسفه دیگر به پایان کار خود رسیده است؛ گفتگو با مارتین هیدگر

پنجاه سال بعد؛ پی‌گفتاری بر گفتگوی مجلۀ اشپیگل با مارتین هیدگر

به بروز فاجعه نزدیک می‌شویم؛ گفتگو با هانس یوناس