معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

بسیاری از افرادی که در کشورمان با فلسفه سروکار دارند و همچنین در فضای مجازی رفت‌وآمد دارند، نام دانشنامه فلسفه استنفورد را شنیده‌اند. کتاب‌های این مجموعه که توسط نشر ققنوس منتشر شده‌اند، حاصل طرحی برای ترجمه و چاپ گزیده‌ای از مداخل این دانشنامه، با هدف گستردن دامنۀ تأثیر آن و آشناکردن مخاطبان ایرانی با مقالات این دانشنامه هستند. دانشنامۀ استنفورد برای علاقمندانی که می‌خواهند برای اولین بار با فلسفه روبرو شوند، گزینه مناسبی است. این نکته نیز قابل توجه است که مجموعه مذکور، با اجازه گردانندگان دانشنامه فلسفه استنفورد (SEP) در ایران چاپ می‌شود. این دانشنامه با سرپرستی دکتر ادوارد ن. زالتا منتشر می‌شود و دبیر ترجمه مجموعه گزیده آن در نشر ققنوس نیز مسعود علیا است.

هفتادودومین مدخل دانشنامۀ استنفورد با عنوان «داوری زیباشناختی» نوشته نیک زنگویل به ترجمه محمدرضا ابوالقاسمی منتشر شده است.

در مقدمۀ این کتاب می‌خوانیم: «زیبایی بخش مهمی از حیات ماست. زشتی نیز اینگونه است. پس تعجبی ندارد که فیلسوفان از عهد باستان تاکنون به تجربه‌های ما از زیبایی و زشتی و داوری‌ها ما درباره آنها توجه نشان داده‌اند. آنان کوشیده‌اند از ماهیت این تجربه‌ها و داوری‌ها سر دربیاورند و نیز سعی کرده‌اند اعتبار این تجربه‌ها و داوری‌ها را بسنجند. هر دوی این کوشش‌ها در قرت بیستم با شدت و حدت بیشتری دنبال شدند. قرنی که در آن تجربۀ زیبایی و داوری در باب زیبایی در زندگی انسان‌ها، آماج حملات بی‌امان حلقه‌های روشنفکری در اروپا و آمریکای شمالی قرار گرفت. بخش زیادی از گفتمان زیبایی‌ از قرن هجدهم بدین‌سو مفهوم خاصی از امر «زیباشناختی» را به کار بسته بود و بنابراین این مفهوم به طور خاص در معرض نقد قرار گرفت. ای بسا ریشه‌های این تحقیر امر زیباشناختی را بتوان در بستر وسیع‌تر پاک‌دینی فرهنگی جستجو کرد که از پیوند بین امر زیباشناختی و لذت هراس دارد. حتی اگر کسی امروزه به جای توجه به فواید و منافع معرفتی، اخلاقی یا سیاسی فلان اثر هنری بگوید که این اثر لذت‌بخش است و به همین دلیل می‌توان اثر خوبی باشد انگار مهمل گفته است. قرن بیستم اصلاً به مفاهیم زیبایی و امر زیباشناختی روی خوش نشان نداد. با وجود این همیشه بودند متفکرانی اعم از فیلسوفان و هنرپژوهان که پیوسته و به طور جدی به زیبایی و امر زیباشناختی می‌اندیشیدند».

در بخش نخست این کتاب تقریر پرمغز ایمانوئل کانت از داوری در باب زیبایی مرور می‌شود. مفهوم «داوری ذوقی» در تقریر کانت و نیز تقریبا نزد تمام کسانی که در حیطه زیبایی‌شناسی سنتی اندیشیده و قلم زده‌اند نقشی محوری دارد. نخست شرح کانت از خصوصیات داوری ذوقی بررسی شده است. در بخش دوم به مسائل و مباحثی پرداخته می‌شود که متفکران قرن بیستم پیش کشیدند و در نهایت به تقریر کانت از داوری ذوقی پرداخته شده تا بررسی شود که مفهوم امر زیبا‌شناختی قابل قبول هست یا نه؟

فهرست مطالب کتاب:

پیش‌گفتار دبیر مجموعه

درآمد

1. داوری ذوقی

2. سایر مؤلفه‌های داوری ذوقی

3. مفهوم امر زیباشناختی

کتاب‌نامه

واژه‌نامۀ انگلیسی به فارسی