معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

امیرمهدی بدیع، تاریخ‌نگار فراموش‌شدۀ ایران‌دوست، در خاندانی سرشناس و البته خوش‌نام و متمول در همدان زاده شد. به تشویق پدرش، دكتر بدیع‌الحكماء، از همان عنفوان جوانی برای ادامۀ تحصیل، راهی فرانسه شد. او توانست با ممارست و تیزهوشی، رشته‌های ریاضیات و فیزیك، زبان و ادبیات لاتین و فلسفۀ علوم را با درجات عالیه پشت سر گذارد و نیز بسیاری از زبان‌های اروپایی، لاتینی، یونانی قدیم، عربی و عبری را فرا گیرد و در تحقیقات پربار خویش به کار بندد.

بدیع با اینکه در تمامی عمر تنها یك‌ بار، پیش از درگذشت پدر، به ایران سفر کرد؛ اما در تمامی زندگی، قلب و قلمش برای ایران می‌تپید و می‌نوشت. وی در این مدت با دقت و وسواس، منابع دست اولِ در زبان‌های‌ اصلی را خواند و بدون تعصب و شعارزدگی، تاریخِ تاریخ‌نویسان ـ ‌به‌خصوص یونانیان که ایرانیان را بربر می‌نامیدند ـ را به چالش کشید و تناقض موجود در میان آثار آنان را نشان داد و به تفصیل در سیزده مجلد با عنوان یونانیان و بربرها به رشتۀ تحریر کشید.

این مجموعه به طور جامع به دکتر امیرمهدی بدیع اختصاص یافته است؛ افزون بر آن در بخش‌های پایانی، به صورت گذرا به دكتر بدیع‌الحكماء اشاره شده که در این بخش ابتدا به شرح‌ حال و یادداشت‌هایی در مورد او، سپس اوراقی از جُنگی را که وی در همدان گردآوری کرده بود، به صورت نسخۀ عكسی آورده‌ شده است.

در مورد این جُنگ، استاد ایرج افشار در یادداشتی نوشته‌اند: «بدیع‌الحكماء‌ دفتری داشت كه معمولاً به ‌واردشوندگان به ‌همدان می‌داد تا در آن یادگار بنویسند‌. این دفتر خزانه‌ای‌ست ادبی و تاریخی كه بر‌جای مانده است‌ و در آن یادداشت‌های افرادی چون ظهیرالدوله‌، عباس‌میرزا سالار‌لشكر (فرزند فرمانفرما)، امیر‌افخم قراگزلو، نظام‌السلطان، ركن‌الدوله، ثقة‌الملك، معزالدوله، یمین‌الدوله دولتشاهی، سید عبدالله خراسانی، حكیم‌الدوله، امام‌جمعۀ بروجرد، سلیمان محسن اسكندری، معین‌السلطنه، مدیر عصر انقلاب (آقاخان فریار)‌، آصف‌اعظم، شیخ‌الملك اورنگ، سیف‌الاطبا‌‌ء، اعلم‌الدوله، شریف‌الدوله‌ی بنی‌آدم، معتمد دیوان‌، ساعدالسلطنه‌ (سردار اكرم)، سردار انتصار (مظفر اعظم) و اغلب حكام و امرای لشكر همدان و رؤسای دوایر ماند‌گار شده است».

در پیوست نیز موضوع خانه‌باغ بدیع که در طی این سال‌ها دچار تغییراتی شده، بخشی به آن اختصاص داده شده است.

فهرست مطالب کتاب:

پیش‌گفتار/ مهدی بی‌خیال

* شرح حال و یادها:

تاریخ‌نگار اندیشمند معاصر/ پرویز اذکائی (سپیتمان)

پژوهشگر معاصر/ هوشنگ اتحاد

دربارۀ امیرمهدی بدیع/ سیدمحمدعلی جمالزاده

بدیع بزرگ‌مردی جاودانه/ عبدالحمید روح‌بخشان

نیم‌نگاهی به زندگی و آثار امیرمهدی بدیع/ آرزو رسولی (و) گفتگو با مرتضی ثاقب‌فر

* گزارش جشن رونمایی یونانیان و بربرها:

امیرمهدی بدیع و خدمت او به تاریخ‌نگاری/ ایرج افشار

یونانیان و بربرها، دنیای دوگانه/ تورج دریایی

یونانیان و بربرها/ ژاله آموزگار

روش شناخت فلسفۀ تاریخ از دید بدیع/ کامران فانی

سپاس و قدردانی/ فرهاد بدیع

* سخن ناشرین آثار بدیع:

 پایو، ناشر زبان اصلی یونانیان و بربرها/ انتشارات پایو؛ ترجمۀ قاسم صنعوی

توس، ناشر فارسی‌زبان یونانیان و بربرها/ محسن باقرزاده

* نقد و بررسی:

نگاهی تحلیلی به کتاب یونانیان و بربرها/ مرتضی ثاقب‌فر

بهشت برای کیست؟/ مصطفی رحیمی

قضاوت تاریخی/ بزرگ علوی

زرتشت، دنیا و گفتار زرتشت/ سیدمحمدعلی جمالزاده

این بربرهای تهمت‌کشیده/ ادموند پونیون؛ ترجمۀ احمد آرام

یونانیان و بربرها/ محمدعلی اسلامی ندوشن

روی دیگر تاریخ/ حسن نعیمی

نقد و نظری در باب کتاب یونانیان و بربرها/ مصطفی دهقان

امیرمهدی بدیع و اشاره‌اش به حقیقت/ مهدی استعدادی شاد

نسخه‌های خطی امیرمهدی بدیع/ احسان یارشاطر، ایرج افشار

روایتی ایرانی از منابع یونانی/ حسین سخنور

دروغ‌نامه‌ها چگونه می‌میرند/ نادر ابراهیمی

حکمت و تاریخ/ مسعود رضوی

انتقادی به عنوان کتاب امیرمهدی بدیع/ حسن معاصر

یونانیان و بربرها/ انتشارات پایو؛ ترجمۀ قاسم صنعوی

نگاهی به کتاب یونانیان و بربرها/ ف. سکرتان؛ ترجمۀ بزرگ نادرزاده

* گفتگوها:

آتن را فراموش نکن/ گفتگوی علی‌اصغر سیدآبادی با مرتضی ثاقب‌فر

حروف یونانی/ گفتگوی پیروز سیار با احمد آرام

* نامه‌ها:

مرگ بدیع/ ایرج افشار

مکاتبات/ سیدمحمدعلی جمالزاده و امیرمهدی بدیع

مکاتبات امیرمهدی بدیع و محمدعلی جمالزاده/ جعفر شجاع کیهانی

* مقالات تقدیمی:

ایرانیان از طوفان شکست خوردند نه از یونان/ احمد اقتداری

قهستان در عهد باستان/ هما رضوانی

تحول هویت ایرانی در مسیر حاکمیت/ ناصر تکمیل‌همایون

سیر دریا = سیحون/ منوچهر ستوده

* نمونه آثار امیرمهدی بدیع:

سال‌نمای تمدن؛ ترجمۀ سیدمحمدعلی جمالزاده

عظمت و ذلت داریوش سوم؛ ترجمۀ قدرت‌الله مهتدی

ایرانیان و یونانیان؛ ترجمۀ احمد آرام

* درگذشت امیرمهدی بدیع:

کاروان بدیع نیز عزیمت کرد/ محمدعلی اسلامی ندوشن

ناشناخته‌تر از آنچه بود/ علی‌اصغر محمدخانی

* یادی از میرزا مهدی‌خان بدیع‌الحکماء:

بدیع‌الحکماء پزشکی انسان‌دوست و مردمی‌آیین/ مهدی به‌خیال

خاطراتی از بدیع‌الحکماء و باغ باصفایش/ عباس زند

بخشی از نامۀ علی بیرنگ به دکتر بدیع‌الحکماء/ علی بیرنگ

جُنگ یادداشت‌ها/ معین السلطنه، فانگ، هلمس، ظهیرالدوله و عارف قزوینی

خوشا جانی کازو جانی بیاسود/ علی آذری

منتخبی از وصیت‌نامۀ منظوم/ میرزا مهدی‌خان بدیع‌الحکماء

* پیوست‌ها:

ـ باغ و عمارت بدیع‌الحکماء:

معرفی معماری عمارت بدیع/ بابک یاریاب

خشت خشت این خانه، خام نیست/ فرزاد سپهر

باغ‌هایی که خشکیدند/ امیرشهاب رضویان

ـ جُنگ یادداشت‌ها: نسخۀ عکسی

* تصاویر