روزنامۀ خاطرات ناصرالدین شاه قاجار؛ ربیع الثانی 1309 الی صفر المظفر 1310 قمری به انضمام شرح کامل سفر عراق عجم
خلاصه
این کتاب حاصل بازنویسی یکی از چند آلبوم موجود در مرکز اسناد تاریخی کاخ گلستان است که در آن ناصرالدین شاه به شرح خاطرات روزانۀ خود در دورۀ زمانی 1309 الی 1310 قمری میپردازد.معرفی کتاب
برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.
بخش مهمی از تاریخ ایران، به دورۀ قاجاریه اختصاص دارد که طی دو دهۀ اخیر بیش از پیش مورد توجه پژوهشگران تاریخ قرار گرفته است؛ ولی همواره مطالبی که توسط شخص پادشاه ـ به عنوان شخص اول مملکت ـ نگاشته شده است، از اهمیت خاص و ویژهای برخوردار است؛ چراکه آشنایی با افکار، روحیات، عادات و روندهای تصمیمگیری وی، به درک بهتر از حوادث آن دورۀ تاریخی کمک مینماید و شاید یکی از دلایل علاقمندی پژوهشگران حوزۀ تاریخ به روزنامههای خاطرات ناصرالدین شاه نیز از همین منظر باشد.
این واقعیت که ناصرالدین شاه قاجار، در زمینۀ خاطره و خاطرهنویسی، یکی از پیشگامان این عرصه بوده و با بهرهمندی از قلمی توانا و ذهنی پویا و با دقتنظر عالی، آثار بسیار ارزشمندی را که تماماً حاصل تجربیات و مشاهدات زندگی خویش است، برای ماندگاری در تاریخ ساخته و پرداخته است، از دید صاحبنظران عرصۀ تاریخ دور نمانده و همگی به این واقعیت اذعان نمودهاند. با استناد به شواهد تاریخی، ناصرالدین شاه قاجار از اوایل دوران سلطنت خود شروع به نگارش و ثبت روزنامۀ خاطرات خود نموده و تا واپسین روزهای حیات خود، به این امر مبادرت ورزیده است. اهمیت این یادداشتها، به دلیل درک و آشنایی با مسائل جامعهشناختی و مناسبات فرهنگی و اجتماعی از جایگاه ممتازی برخوردار است.
این کتاب حاصل بازنویسی یکی از چند آلبوم موجود در مرکز اسناد تاریخی کاخ گلستان است که در آن ناصرالدین شاه به شرح خاطرات روزانۀ خود در دورۀ زمانی 1309 الی 1310 قمری میپردازد. وقایع این کتاب از اواسط ربیعالثانی 1309 قمری آغاز میشود و در اواخر صفرالمظفر 1310 پایان میپذیرد. کتابت این آلبوم توسط شخص شاه و برخی از نزدیکانش همچون حاجی ابوالحسنخان فخرالملک، میرزا مهدیخان غفاری آجودان مخصوص، میرزا احمدخان مشیر حضور داشته است.
اطلاعات فراوان و دست اولی دربارۀ وضعیت و ویژگیهای جغرافیایی و اجتماعی تهران و دیگر شهرهای ایران، رویدادهای تاریخی، آداب و رسوم مردم، مراسم عزاداری و تعزیه و برگزاری جشنها و آیینهای ملی و مذهبی همچون عید نوروز و برگزاری انواع و اقسام مراسم روضهخوانی و شبیهخوانی، آشنایی با بسیاری از شخصیتها و رجال سیاسی و نظامی، ارائۀ اطلاعاتی دربارۀ بافت قدیمی شهر تهران و ابنیۀ شهری، وضعیت قشون و ادارۀ ولایات و مناسبات اجتماعی و فرهنگی، از جمله مسائلی هستند که در این خاطرات بهوفور یافت میشوند و مهمترین مآخذ دربارۀ تاریخ قاجار محسوب میشود.
رسمالخط نسخه با رسمالخط امروزی متفاوت بوده و همچنین متن اصلی فاقد علایم سجاوندی و عدم رعایت قواعد پاراگرافبندی بوده که در بازنویسی کلیۀ این موارد رعایت شده است. کلماتی همچون برخواستم، خاندم، نهار و از این دست، به رسمالخط متعارف کنونی تغییر یافته است.
در پایان نیز فهرستهای کاملی همچون اسامی اشخاص، اسامی جغرافیایی، واژههای خاص و اصطلاحات، طوایف، ایلات، خاندانها و مذاهب، مأکولات و مشروبات، گل و گیاه، میوهجات و درختان، حیوانات و جانداران و کتب و روزنامجات تهیه شده است.
فهرست مطالب کتاب:
پیشگفتار
مقدمه
خاطرات ربیعالثانی 1309 ق.
خاطرات جمادیالاوی 1309 ق.
خاطرات جمادیالثانی 1309 ق.
خاطرات رجب المرجب 1309 ق.
خاطرات شعبان المعظم 1309 ق.
خاطرات رمضان المبارک 1309 ق.
خاطرات ذیقعده 1309 ق.
خاطرات ذیحجه 1309 ق.
خاطرات محرم الحرام 1310 ق.
خاطرات صفرالمظفر 1310 ق.
فهرست نامهای اشخاص
فهرست اسامی جغرافیایی
واژههای خاص و اصطلاحات
طوایف، ایلات، خاندانها و مذاهب
مأکولات و مشروبات
گل و گیاه، میوهجات و درختان
حیوانات و جانداران
کتب و روزنامجات
نمونهها و دستخطها
بخش تصاویر
پربازدید ها بیشتر ...
ایل بختیاری در دورۀ قاجار
آرش خازنیموضوع این کتاب تأثیر متقابل حکومت و ایل در حاشیۀ ایران در دورۀ قاجار است. بررسی تاریخ اتحادیۀ ایلی ب
قصۀ ما به خر رسید: خر و خرپژوهی در شعر فارسی
غلامعلی گرایی، زهراسادات حسینیخرپژوهی در شعر طنز فارسی یکی از زمینههای طنز بوده که باید بهجد مورد تحقیق و پژوهش قرار میگرفت. نو
منابع مشابه بیشتر ...
زمجی نامه: بخش دوم (داستان علی بن احمد زمجی)
راوی ناشناسنخستین حلقه از مجموعه روایتهایی که در حکم داستانهای پیرامون «ابومسلمنامه» در سنت دنبالهنویسی پدی
فیروزشاهنامه: دنبالۀ دارابنامه بر اساس روایت محمد بیغمی (ویراست جدید)
ناشناساین متن در شرح جهانگیری و جنگهای فیروزشاه پسر داراب و برادر دارای دارایان است. در این مجلد بخشی بسی
دیگر آثار نویسنده بیشتر ...
خاطرات تاجالسلطنه
زهرا خانم (تاجالسلطنه) دختر ناصرالدین شاه قاجارخاطرات تاجالسلطنه یگانه و سندی ماندگار از دربار و وضعیت ایران در دوران ناصرالدینشاه قاجار است؛ پاد
خاطرات ناصرالدین شاه از سفر و شکار در دوشانتپه (1299 ـ 1307 ق)
ناصرالدین شاه قاجاردوشانتپه به دلیل وجود حیوانات و پلنگهای متعدد، تفریحگاهی برای شاهان قاجاری بود که ضمن استراحت به
نظری یافت نشد.