معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

این کتاب شامل مصاحبه‌های مفصل با دوازده نویسنده و یک کارگردان نامدار است که سعید کمالی دهقان تعدادی از آنها را حضوری انجام داده (مثل مصاحبه با دکتروف در نیویورک و اشمیت در پاریس) و چندتایی را هم تلفنی. آثار بیشتر این نویسندگان به فارسی ترجمه شده و دو تن از ایشان هم از برندگان جایزۀ نوبل ادبیات‌اند. بخش پایانی کتاب هم گفتگویی است بسیار خواندنی با نویسندۀ نام‌آشنای ایرانی، اسماعیل فصیح، که به‌ندرت پای مصاحبه می‌نشست.

سعید کمالی دهقان در مقدمه این کتاب می‌نویسد: «چند سالی ‌است که از دنیای ادبیات فاصله گرفته‌ام و به‌واسطۀ کارم در روزنامه، گفتگوهایم بیشتر در حوزۀ سیاست و جامعه و گاهی فرهنگ است. اما وقتی برای انتشار این مجموعه بعد از سال‌ها، گفتگوها را مرور می‌کردم، به نکتۀ تازه‌ای برخوردم. نویسندگان و هنرمندان، با اینکه در آثارشان اغلب دربارۀ دنیایی خیالی صحبت می‌کنند، حرف‌های آموزنده‌تری برای گفتن دارند. دکتروف در گفتگویی که در این کتاب آمده، سخن درخشانی می‌گوید: "حقیقت را نمی‌توان تنها به‌واسطۀ مجموعه‌ای از واقعیت‌ها دید. این نظر رمان‌نویس است. اینکه حقایق بزرگ‌تری وجود دارد". دنیای ادبیات ممکن است دنیایی باشد دروغین و خیالی اما نویسنده با به‌هم‌پیوستن یک سلسله ماجرای خیالی، دنبال حقیقت بزرگ‌تری است، آن حقیقت بزرگ‌تر ارزشش را دارد».

افرادی که در این کتاب مصاحبه با آنها منتشر شده به ترتیب عبارتند از: ماریو بارگاس یوسا، پل استر، ای.ال. دکتروف، اریک امانوئل اشمیت، املی نوتومب، ویسواوا شیمبورسکا، جان بارت، آلن دو باتن، تی. سی. بویل، ایزابل آلنده، اری دلوکا، دیوید لینچ و اسماعیل فصیح.

برش‌هایی از کتاب:

ماریو بارگاس یوسا نویسندۀ ادبیات داستانی اهل پرو که بعد از شکست در انتخابات سال 1990 به اسپانیان مهاجرت کرد، دربارۀ مقایسۀ رمان «جنگ آخر زمان» با کتاب «جنگ و صلح» تولستوی می‌گوید: «عجب مقایسه‌ای! من واقعا از این مقایسه احساس غرور می‌کنم؛ چون به نظر من "جنگ و صلح" بهترین کتابی است که در کل تاریخ ادبیات نوشته شده. من بسیار شیفتۀ این کتابم و تولستوی برای من بزرگ‌ترین رمان‌نویس دنیاست». در ادامه نیز دربارۀ نوشتن این رمان خود می‌گوید: «من هیچ‌گاه هنگام نوشتن یک رمان به خواننده‌ام فکر نمی‌کنم. وقتی شیفتۀ نوشتن یک رمان می‌شوم به خواننده‌ام فکر نمی‌کنم و تمام حواسم را جمع می‌کنم تا رمان به بهترین نحو مرا راضی کند و خب من این موضوع را در «جنگ آخر زمان» ثابت کرده‌ام. اصلاً به اینکه مخاطب من چطور می‌شود یا اینکه رمانم با استقبال روبرو می‌شود یا نه فکر نمی‌کنم، تصورم این است که همۀ نویسندگان دیگر دنیا هم دقیقاً مثل من رفتار می‌کنند». (ص 29)

«اسماعیل فصیح سال 1343 با پریچهر عدالت ازدواج کرد.. «وقتی استخدام شدم، یک دوستی توی اهواز داشتم که عموی پریچهر بود. دقیقاً سال 1343. 14 مرداد 1343 با هم ازدواج کردیم. اول توی یک پانسیون زندگی کردیم.... همان موقع‌ها بود که شروع کردم به نوشتن. از سال دوم سوم شروع کردم به نوشتن. شراب خام را سال 1345 شروع کردم. از سال 1343 تا سال 1353 اهواز بودیم منتها توی این مدت یک سال رفتیم آمریکا. پس از سال 1353 رفتیم آبادان و تا جنگ در آبادان بودیم. بعد آمدیم اکباتان». (ص 233.

اریک امانوئل اشمیت نویسنده نمایش‌نامه‌های متعدد فرانسوی، در گفتگویش دربارۀ اینکه نمایش‌نامه‌هایش به فارسی ترجمه شده‌اند، می‌گوید: «این موضوع من را حسابی تحت تأثیر قرار می‌دهد. فارسی زبان فرهنگ است. یعنی بهتر است که بگویم پارسی. فارسی زبان یکی از کشورهای قدیمی بافرهنگ است، کشوری که فرهنگ در آنجا از خیلی وقت پیش وجود داشته. خیلی خودمانی باید بگویم که من از فرهنگ قدیمی شما بیشتر از فرهنگ امروز شناخت دارم و مثل خیلی از غربیب‌ها، وقتی آدم می‌فهمد که کارش به زبان چنین کشور قدیمی و بافرهنگی ترجمه شده، احساس افتخار می‌کند و انگار که عنوان اصیل و نجیبی به آدم داده باشند، واقعا احساس شگفت‌انگیزی است. از طرف دیگر، من ایرانی‌های زیادی را دیده‌ام و می‌دانم که نمایش‌نامه‌های من در ایران روی صحنه رفته و جوان‌ها هم از دیدنش استقبال کرده‌اند. خب، این موضوع واقعاً مرا تحت تأثیر قرار می‌دهد چون تئاتر من، تئاتری است که سؤال‌برانگیز است، یعنی در اغلی نمایش‌نامه‌های من سؤال‌هایی مطرح می‌شود که جوابی به آنها داده نمی‌شود». (ص 88)

فهرست مطالب کتاب:

فراتر از ترجمه

ماریو بارگاس یوسا ـ وقتی ادبیات قربانی سیاست می‌شود

پل استر ـ بدون کلمه ما انسان نبودیم

ای.ال. دکتروف ـ همۀ رمان‌ها دربارۀ گذشته‌اند

اریک امانوئل اشمیت ـ خرده جنایت‌ها‌ی مسیو اشمیت

املی نوتومب ـ نویسندگی نشانۀ ترس است

ویسواوا شیمبورسکا ـ کسی که مثل هیچکس نیست

جان بارت ـ آفرین به تو شهرزاد!

آلن دو باتن ـ به احساساتمان خیانت می‌کنیم

تی. سی. بویل ـ همانی‌ام که هستم

ایزابل آلنده ـ رازی برای پنهان کردن ندارم

اِری دلوکا ـ بومرنگ همیشه برمی‌گردد

دیوید لینچ ـ دنیا که تغییر می‌کند، سینما هم عوض می‌شود

اسماعیل فصیح ـ جشن بیکران