معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

برای «فلسفه اسلامی» نه می‌توان نقطه آغاز قطعی و مشخصی تعریف کرد و نه حدود و ثغور آن را به یقین شناخت. تاریخ فلسفه اسلامی را می‌توان تاریخ فیلسوفان مسلمان دانست و از این روایت، شناخت فیلسوفان مسلمان راهی است به شناخت آنچه فلسفه اسلامی خوانده می‌شود.

یوحنا قمیر نویسنده این مجموعه، از اندیشمندان معاصر دنیای عرب است که در یک خانواده سرشناس لبنانی به دنیا آمد. خانواده او مسیحی بودند و او نیز مسیحی ماند و کشیشی عالی‌رتبه شد و لقب پدر روحانی گرفت. اما هیچ‌گاه تعصب دینی نداشت و با رویی باز با ادیان دیگر مواجه می‌شد؛ به طوری که خواننده این مجموعه نه تنها هیچ شاهد و قرینه‌ای از مسیحی بودن مؤلف پیدا نمی‌کند بلکه برعکس شواهد زیادی هم می‌تواند بیابد که در آن، نویسنده از بزرگی و عظمت اسلام و شخص پیامبر سخن گفته است. او را پل ارتباطی تفکر شرق و غرب می‌دانند.

او در این مجموعه نه تن از متفکران مسلمان را ـ در کنار اخوان‌الصفا ـ انتخاب کرده، نوشته‌های آنها را خوانده و گزارشی کلی از زندگی و آثارشان ارائه کرده است. سپس به بازخوانی آموزه‌های فکری‌شان پرداخته و در آخر گزیده‌ای از متن اصلی نوشته‌های هر فیلسوف را هم آورده است.

«کندی» از فلاسفه قرون دوم و سوم هجری است. او به دلیل نزدیکی به دربار خلیفه عباسی و کتابخانه‌های آن و به دلیل استعدادش به عنوان اولین کسی که فلسفه آموخت، شناخته شده است. از او هیچ کتاب فلسفی مفصلی باقی نمانده  و حتی رسائل موسیقی او بسیار موجزتر از کتاب «موسیقی کبیر» فارابی و موسیبقی ابن سینا است. چند رسالۀ فلسفی باقی‌ماندۀ هم عمدتاً نامه‌های او به امرا یا دوستانش است. تاریخ تولد و وفات او معلوم نیست؛ بنابراین تاریخ‌نگاران در آن اختلاف دارند. نتایج پژوهش‌ها نشان می‌دهد که او حوالی سال 180 هجری متولد شده و حوالی 256 هجری وفات یافته است. کندی در بصره متولد شد و در همان جا رشد کرد و سپس به بغداد آمد و با مأمون عباسی و برادرش معتصم رابطه‌ای صمیمی داشت تا حدی که به تعلیم محمد فرزند معتصم مشغول شد و نزد این دو خلیفه ارج و قرب پیدا کرد. اما متوکل از او خشمگین شد؛ به او بدی رواشت و او را از خود راند. کندی فیلسوفی متأثر از مکتب اعتزال بود و از این‌رو مأمون و معتصم او را گرامی داشتند و متوکل برای انتقام از آنها بر او سخت گرفت.

قفطی می‌گوید که کندی به تبحر در فنون حکمت یونانی، فارسی و هندی مشهور بود. ابن ندیم هم گزارش کرده که کتابی دربارۀ ادیان هند به خط این فیلسوف دیده که در سال 246 هجری نگاشته شده است. پس می‌توان گفت کندی بر مهم‌ترین اندیشه‌های پیرامونش آگاه بود، هرچند اطلاعات او از لحاظ عمق و وسعت دارای مراتب گوناگونی است.

یوحنا قمیر در این کتاب نوزده رساله از رسائل او را ذکر کرده و زندگی و آرای او را شرح داده است.

کندی در فلسفه‌آموزی خویش به اندیشه یونانی تکیه داشت. از نظر او فلسفه می‌تواند در کنار دین و وحی و بدون ورود آرای درون‌دینی به فلسفه باقی باشد. تأثیر کندی بر فیلسوفان بعد از خویش چشم‌گیر نبود، به ویژه اینکه بسیاری از فیلسوفان بعدی از جمله ابن سینا ـ رئیس فلاسفۀ مشاء ـ خود را بیش از همه وامدار فارابی، معلم ثانی ـ بعد از ارسطو ـ دانسته‌اند.

فهرست مطالب کتاب:

مقدمۀ ویراستار

سخن مترجم

زندگی و منش کندی

تألیفات کندی

فلسفۀ کندی

نگاه فراگیر به کندی

گزیدۀ متون

کزیدۀ متون عربی