۹۹۰
۳۵۳
فرهنگ سازها به همراه نمونه‌هایی از نظم و نثر ادب فارسی

فرهنگ سازها به همراه نمونه‌هایی از نظم و نثر ادب فارسی

پدیدآور: طغرل طهماسبی مراغی ناشر: سوره مهرتاریخ چاپ: ۱۳۹۵مکان چاپ: تهرانتیراژ: ۲۵۰۰شابک: 8ـ447ـ03ـ600ـ978تعداد صفحات: ۳۰۶

خلاصه

این کتاب دانشنامه‌‎ای است از سازهای ایرانی که شامل سازهای بادی، زهی (رشته‌ای) و ضربی (کوبه‎‏ای) که به صورت الفبایی مرتّب شده است.

معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

 

تنوع جلوه‌های موسیقی در شعر فارسی، بیانگر پیوند چندجانبه و ناگسستنی آن با موسیقی است. از جهات دیگر نیز شعر فارسی با موسیقی ارتباط داشته است. همراهی انشاد یا روایت شعر با موسیقی از دیرباز به پیوند شعر و موسیقی استحکام می‌بخشیده است. بخشی از تأثیر شعر رودکی بر امیر نصر سامانی مرهون آهنگ چنگ رودکی بوده است. به دلیل آگاهی از همین نقش مکمل موسیقی در تأثیر و تشدید نیروی القایی شعر بوده است که شاعران را به یادگیری موسیقی و به‌کارگیری آن در هنگام انشاد شعر در بارگاه سلطان تشویق می‌کرده و اگر او خود از این هنر بی‌بهره می‌بوده، به کمک نوازنده‌ای پیکر عریان شعر را با حریر زربفت و دلنواز موسیقی می‌پوشانیده است.

آگاهی از قدرت القایی موسیقی، شاعران را به بهره‌مندی از آن تشویق می‌کرد. از آنجا که بنیاد شعر بر هماهنگی بین اصوات، اجزا و عناصر شعر بود، آشنایی با موسیقی برای شاعر امری بدیهی می‌نمود. اما برخورداری از امکانات متنوع موسیقی در شعر، مستلزم آشنایی‌های بیشتر و عمیق‌تر بود. بخش اعظمی از اشارات مربوط به اصطلاحات و متعلقات موسیقی در شعر فارسی، فقط برای آگاهی یا تفاخر به داشتن معلومات موسیقایی صورت گرفته است. البته قراین درونی و بیرونی در دست است که برخورداری از این آگاهی و اطلاع را در مورد شاعرانی چون رودکی، منوچهری، مولوی و حافظ اثبات می‌کند. گذشته از این گروه شاعران، دیگران غالباً متعلقات و مولد مربوط به موسیقی را به مثابۀ دستمایه‌ها و امکاناتی زیبایی‌شناختی برای تصویرسازی و تقویت جنبۀ تخیلی شعر به کار گرفته‌اند و تنها به شکل صوری و ابزاری با آن برخورد کرده‌اند. در سروده‌های این گروه، به آلات و سازهای موسیقی در ساختار تشبیه و استعاره و کنایه و مجاز به کار رفته و موجب تنوع شیوه‌های بیان شاعرانه شده‌اند. در شعر عرفانی به ویژه در غزل مولانا، ادوات موسیقی غالبا به طرز نمادین و با پیوندهای مختلف رمز جان، انسان کامل و عارف واصل به حق قرار گرفته‌اند، تا جایی که مولانا از خود نیز به «نی»، «رباب» و «دف» تعبیر می‌کند؛ چراکه مانند این سازها اراده و اختیاری از خود ندارد و هر صدایی که از او برمی‌خیزد، پژواک صدای نوازنده یا معشوق ناپیدایی است که در عمق جان او جا کرده است.

سازها و ادوات موسیقی به هر دلیلی که وارد شعر فارسی شده باشد، دریافت و فهم اشارات و تصریحات مربوط بدان مستلزم آگاهی از شکل، نوع و کارکرد و ویژگی‌ها و امکانات هر کدام از سازهاست. توضیحات مربوط به این سازها و شواهد شعری مربوط به هر کدام از آنها در یک جا در این کتاب صورت گرفته است.

این کتاب دانشنامه‌ای است از سازهای ایرانی که شامل سازهای بادی، زهی (رشته‌ای) و ضربی (کوبه‏ای) که به صورت الفبایی مرتّب شده است . دربرگیرندۀ 217 ساز است. شناختِ نوع ساز، ساختمان ساز، زمان‌ و ‌مکانِ ایجاد، نظریّۀ صاحب‌نظران، شاهدان نظمی‌ و ‌نثریِ گویندگان برترِ هزارسالة ادب‌ فارسی، شرح هر مطلبِ دور از ذهن ـ در قسمت تعلیقات ـ به همراهِ تصاویر، ‌مجموعۀ عملکردِ نویسنده در این کتاب است.

سازهای بادی که مبحث این کتاب را شامل است را در دو گروه ذکر کرده‌اند: سازهای بادی چوبی و سازهای بادی برنجی. سازهای بادی چوبی بر خانوادۀ فلوت (بی‌زبانه یا آنش ـ قمیش)، خانوادۀ قره‌نی (دارای دهانه‌های تک‌قمیشی) و خانوادۀ اُبوآ (دارای دهانۀ دوقمیشی) مشتمل است. از سازهای قدیم این دسته می‌توان سورنای، نی، بوق و .... را نام برد. سازهای بادی برنجی بر سازهای دهانۀ جامی مانند ترومبون و توبا و دهانه قیفی مانند کُر فرانسوی، نفیر، ارغنون دهنی و ... اطلاق می‌شود.

فهرست مطالب کتاب:

آوانگاری

پیش‌درآمد

سازهای بادی

درآمد

فرهنگ سازها

نظر شما ۰ نظر

نظری یافت نشد.

پربازدید ها بیشتر ...

شکونتلا

شکونتلا

کالی داسه

جهانیان کالی داسه را به نام شاعر «شکونتلا» می‌شناسند. هندیان همواره خود شیفتۀ این اثر بوده‌اند؛ چه د

منابع مشابه

سازهای موسیقی در نگاره‌های ایران

سازهای موسیقی در نگاره‌های ایران

مصطفی رستمی، مصطفی منصورآبادی

این کتاب این امکان را فراهم می‌سازد تا از طریق کشف و بررسی داده‌های موسیقایی موجود در نگاره‌های به ی