معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

ضرب‌المثل‌ها عصارۀ تجربۀ سالیان دراز زندگی نیاکان ماست. چه‌بسا شکل‌گیری آنچه اکنون به عنوان ضرب‌المثل‌ به دست ما رسیده، فرایندی بس طولانی را طی کرده است. ضرب‌المثل شعر نیست که خلق‌الساعه به ذهن پویای شاعری متبادر شده باشد یا داستان نیست که ترکیبی از تجربیات زندگی و خاطرات ما باشد؛ ضرب‌المثل، ضرب‌المثل است. هرچند ممکن است اول بار از زبان یک فرد جاری شود، اما این گفته‌های نغز تا در ذهن و زبان یک قوم جا نگیرد، ضرب‌المثل نمی‌شود. از این‌رو در مالکیت مادی و معنوی هیچ فردی قرار ندارد و از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود. این گنجینۀ عظیم را می‌توان در جای‌جای جهان از شرق تا غرب یافت و هیچ قومی نیست که امثال خاص خود را نداشته باشد.

ضرب‌المثل‌ها و اصطلاحات بخشی غنی از فرهنگ اقوام به شمار می‌آید. بی‌ تردید گویش گیلكی نیز سرشار از از مثل‌ها و اصطلاحاتی است كه امروزه شاید بسیاری از آنها به دست فراموشی سپرده شده باشد. ثبت و ضبط امثال، متل‌ها، اشعار و اصطلاحات بومی هر منطقه گامی ارزشمند به‌منظور پاسداشت و حفظ این گنجینه ارزشمند است.

در زبان گیلکی بر خلاف فقری که در زمینۀ ادبیات مکتوب مشهود است، در زمینۀ فرهنگ عامه به صورت سینه به سینه به شفاهی، گنجینۀ بزرگی بر جای مانده است که از مهم‌ترین آنها می‌توان به ضرب‌المثل‌ها، آواها و نواهای فولکلور، نقل‌ها، چیستان‌ها، دوبیتی‌های عامیانه و .... اشاره کرد.

این کتاب دربرگیرندۀ ضرب‌المثل‌ها و اصطلاحات گیلکی است که توسط زنده‌یاد ابراهیم فخرایی مورخ و پژوهشگر نامی گردآوری شده است. نویسنده به معادل و نظیر برخی از مثل‌ها و اصطلاحات در زبان فارسی اشاره نموده است. افزون بر واژه‌نامه‌ای که مؤلف تدوین نموده است، ویراستار نیز برای سهولت فهم مطلب واژه‌نامه‌ای تدوین کرده و در ادامۀ واژه‌نامۀ مؤلف آورده است تا عموم خوانندگان بتوانند بدون مراجعه به فرهنگ لغت با توجه به معنی تک‌تک واژه‌های یک مثل، راحت‌تر به مفهوم مثل دست یابند. در واژه‌نامه هر جا دو واژه با رسم‌الخط یکسان دارای دو معنای متفاوت هستند، آوانوشت واژه نیز آمده است.

این مجموعه برای تسهیل در مراجعه به ترتیب الفبا تنظیم شده است. هر ضرب‌المثل یا اصطلاحی ابتدا به خط فارسی با آوانویسی آمده و سپس معنی تحت‌اللفظی، توضیح، مراد و کاربرد آن به دست داده شده است. احیاناً به معادل و نظیر برخی از مثل‌ها و اصطلاحات در زبان فارسی اشاره شده است. کوشش شده شواهد و توضیحات از مفاهیم امثال و اصطلاحات دور نماند، شباهت و خویشاوندی خویش را تا حدودی حفظ کند.

فهرست مطالب کتاب:

یادداشت حوزه هنری گیلان

نشانه‌های آوانگاری

یادداشت ویراستار

مقدمۀ مؤلف

مثل‌ها و اصطلاحات گیلکی

واژه‌نامۀ مؤلف

واژه‌نامۀ ویراستار

کتاب‌نامه