معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

این کتاب پس از پیش‌گفتاری تحت عنوان درباره خردستیزی به‌مثابه پدیده‌ای بین‌المللی در دوران امپریالیسم، در هفت فصل به مباحثی چون خصوصیات تکامل تاریخی آلمان، پایه‌گذاری خردستیزی در دوران میان دو انقلاب و ... می‌پردازد. لوکاچ در این کتاب با رخنه در نسج مشخص اجتماعی نظرات مداحان مستقیم و غیرمستقیم سرمایه‌داری، از قبیل شوپنهاور، نیچه، دیلتای، هایدگر و امثالهم که آرای‌‌شان رویشگاهی برای رشد فاشیسم و به‌قدرت رسیدن هیتلر و اعوان و انصار او را فراهم ساخت، مورد واکاوی عمیق اجتماعی و فلسفی قرار می‌دهد. ویرانی عقل یا انهدام فرهنگی در میان آثار این فیلسوف مجار از اشتهار ویژه‌ای برخوردار است.

او در این اثر تصویر زنده‌ای از تاریخ اندیشۀ معاصر، ایدئولوژی بورژوایی به طور اعم و فلسفۀ آن به طور اخص را به دست می‌دهد. همان‌طور که می‌دانیم تاریخ «تا قبل از قرن هجدهم تنها با یک شکل ایدئولوژی، یعنی با مذهب و الهیات آشنا بود؛ ولی هنگامی که بورژوازی در قرن هجدهم به اندازه کافی نیرومند شد تا یک ایدئولوژی مطابق با وضع طبقاتی خویش برای خود ایجاد نماید، آنگاه انقلاب کبیر خود، یعنی انقلاب فرانسه را انجام داد که منحصراً از ایده‌های قضایی مدد می‌جست». لوکاچ با دنبال کردن تاریخ فلسفی بعد از این دوران عقاید فلاسفه و اندیشمندان غربی و به ویژه آلمانی که در صحرای اوهام و بادیۀ ضلالت گمراه و سرگردان گشتند و به عنوان کود در نظام‌های اهریمنی به کار برده شدند را مورد غور و بررسی قرار می‌دهد و از سیر تحول این عقاید و تأثیر آن بر جریانات سیاسی و سایه‌های غم‌انگیز دوران گذشته که به عصر کنونی کشیده شده است، سخن می‌گوید.

یکی از نکات مهمی که لوکاچ در این اثر به آن می‌پردازد، تحلیل روانشناختی روحیات مرتدان جنبش انقلابی است که به صفوف ارتجاع پیوسته‌اند. در پیش‌گفتار کتاب می‌خوانیم: «لوکاچ با افشای نظرات ضدبشری این مداحان، حربه نیرومندی را برای شناخت و مبارزه با آرای معیوب این قبیل چانه زنان مغلق‌گو، که امروزه در ایران نظرات منسوخ و نخ‌نماشده‌شان مریدانی یافته در اختیار خواننده دوستدار حقیقت و زیبایی قرار می‌دهد».

یکی دیگر از نکاتی که نویسنده در این کتاب به آن پرداخته، تحلیل روان‌شناخی روحیات مرتدان جنبش انقلابی است که به صفوف ارتجاع پیوسته‌اند و در کینه‌توزی خود و در دفاع از ارتجاع کاسۀ داغ‌تر از آش می‌شوند.

خواننده در این کتاب از شباهت‌ها و شعارهای آلمان نازی دربارۀ نظم نوین جهانی و ....، با سیاست‌های کنونی امپریالیسم گرگ‌صفت آمریکا که می‌کوشد با جمع‌آوری زباله و خاکروبه‌هایی برای خود رسالت تاریخی قائل شود، شگفت‌زده می‌شود. همان‌طور که لوکاچ نیز تصریح می‌کند، خشم توفان‌زای خلق‌های سراسر جهان علیه امپریالیسم آمریکا و سگ‌های زنجیری‌اش که جایگزین فاشیسم آلمان شده است و خلق‌ها و کشورهای مختلف را مورد اهانت قرار داده و به اسارت درمی‌آورد، به طور قطع سرانجام توسط خود خلق آمریکا و خلق‌های انقلابی و ملل ستم‌دیدۀ سراسر جهان درهم‌کوبیده خواهد شد.

فهرست مطالب کتاب:

پیش‌گفتار: دربارۀ خردستیزی به مثابۀ پدیده‌ای بین‌المللی در دوران امپریالیسم

فصل اول: دربارۀ برخی خصوصیات تکامل تاریخی آلمان

فصل دوم: پایه‌گذاری خردستیزی در دوران میان دو انقلاب (1789 ـ 1848)

فصل سوم: نیچه به مثابۀ بنیان‌گذار خردستیزی در دوران امرپیالیستی

فصل چهارم: فلسفۀ اصالت حیات (ویتالیسم) در آلمان امپریالیستی

فصل پنجم: هگلیسم جدید

فصل ششم: جامعه‌شناسی آلمان دوران امپریالیستی

فصل هفتم: سوسیال داروینیسم، تئوری نژادی و فاشیسم

سخن آخر