معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

جامعه‌شناسی هنر که به عنوان یک مبحث بین رشته‌ای مطرح می‌باشد، به بررسی ارتباط متقابل بین جامعه و هنر می‌پردازد. هستۀ اصلی برنامۀ پژوهشی جامعه‌شناسی هنر این گزاره است که تاریخ هنر «تاریخ تحول درون‌ذاتی سبک‌های هنری نیست» بلکه داستان کشمکش گروه‌ها و گفتمان‌ها بر سر هویت‌بخشی به برخی آثار و دریغ‌داشتن این هویت/برچسب از برخی دیگر است. این کشمکش‌ها همواره در چارچوب یک «قلمرو» رخ می‌دهند و در واقع برسازنده و خمیرمایۀ شکل‌دهندۀ همان «جهان هنری» یا «میدانی» ‌اند که چیزی به اسم هنر و کسی به نام هنرمند در آنجا خلق می‌شود. آفرینش هنری و پویایی اجتماعی عمیقاً در هم‌تنیده‌اند و درک روشمند این درهم‌بافتگی مستلزم طرد و نفی اسطوره‌هایی چون «ذات/اصالت اثر هنری»، «منشأ بدوی هنر» و «رازآلودگی/تقدس هنر» است.

در این کتاب آشکارا به پرسش‌های کلیدی جامعه‌شناسی هنر پرداخته می‌شود؛ از جمله اینکه هنر چیست؟ چه‌چیزی هنر محسوب می شود و چه‌چیزی نه؟ چه‌کسی تعیین می‌کند که هنر چه چیزی است و چه چیزی نیست؟ هنر و جامعه به چه شیوه‌هایی به هم پیوند خورده‌اند؟ چگونه سرشت جامعه بر سرشت هنر تأثیر می‌گذارد؟ هنر چگونه روابط اجتماعی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد؟ اَشکال هنری و اَشکال قدرت اجتماعی به چه شیوه‌هایی به هم پیوند خورده‌اند؟ جوامع گوناگون چگونه با هنر برخورد می‌کنند؟ آثار هنری چگونه ساخته می‌شود؟ هنرمند چیست؟ آثار هنری چگونه در میان مخاطبان توزیع می‌شود؟ مخاطبان به چه شیوه‌هایی آثار هنری را معنا و درک می‌کنند؟ چرا بعضی از مردم برخی هنرها را دوست دارند و برخی دیگر را نه؟ با درک ذایقۀ افراد به چه چیزی در مورد آنها پی می‌بریم؟

این کتاب در دو بخش تنظیم شده و دو هدف را پی می‌گیرد. در بخش نخست اندیشه‌های نظری حائز اهمیت در حوزۀ جامعه‌شناسی هنر مورد بررسی قرار می‌گیرند و در بخش دوم نیز چگونگی به‌کارگیری این اندیشه‌های نظری برای تحلیل حوزه‌های هنری مختلف نشان داده می‌شوند. در واقع فصول این بخش عبارتند از مطالعات موردی تجربی دربارۀ اشکال معینی از فعالیت هنری.

مقالات گوناگون کتاب در واقع ارائه‌کننده انواع متفاوت پاسخ‌هایی است که جامعه‌شناسان و دیگران در تلاش‌هایشان برای فهم معنای اجتماعی هنر به این پرسش‌ها داده‌اند. در بخش نخست این کتاب، به بررسی تفکرات نظری که مبنای جامعه‌شناسی هنر را تشکیل می‌دهد، پرداخته شده و در بخش دوم تلاش شده تا نشان داده شود که چگونه این تفکرات نظری در جامعه‌شناسی هنر را می‌توان برای تحلیل حوزه‌های هنری مختلف به‌کار گرفت. هدف این کتاب، بررسی این مسئله است که مطالعه جامعه‌شناختی هنر امروزه در چه وضعیتی قرار دارد و در آینده به کدام سمت‌وسو خواهد رفت. رابطه جامعه‌شناسی و مطالعات فرهنگی، در این کتاب به انحای مختلف مورد بررسی قرار گرفته است. و همچنین این کتاب نشان می‌دهد که در میان موضوعات مختلف، موضوعاتی مثل جهانی شدن، بازاندیشی، تأثیر ماندگار (یا غیرماندگار) بوردیو و مباحثه دائمی با سایر رویکردهای رشته‌ای، موضوعاتی است که اهمیت بسیاری برای جامعه‌شناسی هنر دارند.

فهرست مطالب کتاب:

قدردانی

مقدمۀ مترجم

درآمد: «هنر» و جامعه‌شناسی

بخش اول: نظریه: گذشته، حال و آینده

فصل اول: تأمل جامعه‌شناختی دربارۀ هنر (دیوید انگلیس)

فصل دوم: چه وقت هنر، هنر می‌شود؟: ارزیابی نظریۀ میدان‌های هنری پیر بوردیو (جرمی اف. لین)

فصل سوم: بدن زنانه در فعالیت هنری زنان: طرح یک رویکرد جامعه‌شناختی فمنیستی (الگزاندرا هاوسون)

فصل چهارم: پارادایمی جدید برای جامعه‌شناسی زیبایی‌شناسی (رابرت دبلیو. ویتکین)

فصل پنجم: زیبایی‌شناسی نامرئی و اثر اجتماعی فرهنگ کالایی (پل ویلیس)

فصل ششم: مطالعات فرهنگی و جامعه‌شناسی فرهنگ (جنت ولف)

فصل هفتم: جامعه‌شناسی هنر: بدبینی و بازاندیشی (دیوید انگلیس)

بخش دوم: از نظریه تا عمل: مطالعات موردی در جامعه‌شناسی هنر

فصل هشتم: قاب‌بندی سالمندی: دیدگاه‌جامعه‌شناختی؛ دربارۀ سالمندی در نقاشی عصر ویکتوریا (مایکل هپ‌ورث)

فصل نهم: پیدایش و زوال فیلم هنری (آندرو تودور)

فصل دهم: اپرا، مدرنیته و میدان‌های فرهنگی (آلن سوینگ‌وود)

فصل یازدهم: «موسیقی جهانی» و جهانی‌سازی صدا (دیوید انگلیس و رولاند رابرتسون)

فصل دوازدهم: بازسازی مرکز: رویکردهای جامعه‌شناختی به بازسازی برلین (جنت استوارت)