معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

این کتاب در دو بخش دربرگیرندۀ درس‌گفتارهایی است که در مؤسسۀ «خانۀ فرهنگ گیلان» دربارۀ داستان و داستان‌نویسی ایراد شده است.

کیهان خانجانی دربارۀ گردآوری این کتاب در پیش‌گفتار می‌نویسد: «گردآوری «کتابت روایت» از آنجا آغاز شد که به چالش کشیدن مباحث داستان‌نویسی نیاز به گفتمان تخصصی در این عرصه را برایمان رقم زد، پس میزبان شدیم و میهمان آوردیم به «کانون داستان چهارشنبه رشت» که از سال 1382 در مؤسسۀ مستقل «خانه فرهنگ گیلان» کارش را آغاز کرده و دعوت از میهمانان نویسنده داستان و مدرس داستان و منقّد داستان و مترجم داستان پایه این کتاب شد. در ادامه افزوده است: ضبط و پیاده‌سازی و تبدیل گفتار محاوره و حروف‌نگاری و تدوین و ویرایش صورت گرفت تا که متن حاضر شود؛ برخی مقالشان را از سر نوشتند و باقی، جای‌جای، دستی بر آن کشیدند و رسایش کردند.

در بخشی از نوشتار محمد شریفی با عنوان «گذری بر سیمای جنگ در کتاب‌های تاریخی فارسی» می‌نویسد: «تردیدی نیست که بخش عمده‌ای از تاریخ، شرح جنگ‌های فرمانروایان و اقوام گوناگون است. این جنگ‌ها را چگونه می‌توان داوری کرد؟ کدام جنگ‌ها به حق بوده‌اند و کدام نابه‌حق؟ لابد بستگی به این دارد که تاریخ این جنگ را از نگاه کدام تاریخ‌نویس بخوانیم. آن‌کس که در جبهه‌ای می‌جنگد، بر این باور است که برای هدفی والا، همچون نجات دین یا میهن یا قوم و خانوادۀ خود، جان بر کف نهاده است. اما مگر آن‌کس که در جبهۀ مقابل اوست و دشمن او به شمار می‌رود، جز این می‌اندیشد؟ ..... به هر حال موضوع این مقاله انعکاس تصویر جنگ در کتاب‌های تاریخی فارسی و معرفی این کتاب‌هاست. پس می‌کوشم تا در این مختصر مهم‌ترین و مشهورترین متون تاریخی ـ ادبی فارسی را که بخش قابل ملاحظه‌ای از آنها در مقولۀ ادبیات جنگ نمی‌گنجند، همراه با نمونه‌ای کوتاه معرفی کنم و همچنین منظومه‌های تاریخی مرتبط با موضوع جنگ را نیز فهرست‌وار ذکر نمایم». (ص 85)

«مرگ مدرن در داستان: تولد مرگ» عنوان یکی دیگر از نوشتارهای این کتاب است که در بخش دوم آورده شده است. در مقدمۀ این نوشتار می‌خوانیم: «نوشتن از مرگ لزوماً به منزلۀ نفی زندگی، تأیید تقدیر و بی‌اعتنایی به تغییر نیست و نیز نه ارائۀ راه‌حل برای فرهنگی که در بعضی مراحل تاریخی به مرگ و عزا بیش از زندگی عشق می‌ورزد. نوشتن از مرگ به مؤلف امکان می‌دهد که لایه‌های مختلف مرگ‌اندیشی را بر حسب سنت‌های فکری، گفتارهای مسلط و دریافت‌های فردی بکاود و پرسش‌اش را در برابر شرایطی قرار دهد که به وی تحمیل می‌شود..... سه داستان بلند بوف کور از صادق هدایت، ملکوت از بهرام صادقی و شازده احتجاب از هوشنگ گلشیری از سه منظر مختلف به مرگ می‌نگرند. مقالۀ حاضر بررسی اجمالی مفهوم مرگ در داستان‌های مزبور است». (ص 161)

فهرست مطالب کتاب:

پیش‌گفتار

بخش یکم: متون کهن و داستان کنون

در اهمیت متون مقدس و بینامتنیت/ امیر احمدی آریان

صخره‌های باستانی (شرحی در ستایش داستان قدیم)/ کورش اسدی

تأثیر متون کهن بر داستان امروز/ منیرالدین بیروتی

رابطۀ سبک و درون‌مایه در چهار مقاله و کلیله و دمنه/ آتفه چهارمحالیان

فرهنگ ستیز از شاهنامه تا کوچه (تبارشناسی فرهنگ شخصیت‌پردازی سیاه و سفید)/ محمد حسینی

داروی ایجاز به تجویز بیهقی/ محمود حسینی‌زاد

آسیب‌شناسی سیر تکوینی حکایت تا داستان امروز فارسی/ ابوتراب خسروی

گذری بر سیمای جنگ در کتاب‌های تاریخی فارسی/ محمد شریفی

بینامتنیت؛ گسترش افق‌ها و امکان‌ها/ علیرضا نیکویی

بخش دوم: پیرامون داستان

منتقد داستان (نویسندۀ حرفه‌ای کیست؟ یا نفت، دلار، خاله‌بازی)/ محمد تقوی

مکان داستان؛ بوطیقای شهر/ عدنان دانشیار

مرگ مدرن در داستان: تولد مرگ/ عنایت سمیعی

ما و جهانی نشدن داستان (آسیب‌شناسی داستان ایرانی در قیاس با ژاپن)/ مهدی غبرایی

مدرنیسم و پسامدرنیسم در داستان (اشتراک‌ها و افتراق‌های مؤلفه‌های آنها)/ سیاوش گلشیری

 شاعرانگی و داستان: داستان شاعرانه/ شمس لنگرودی