معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

این کتاب خودزندگی‌نامۀ فکری کارل پوپر فیلسوف بلندآوازۀ معاصر است که در آن پوپر ما را با سوانح زندگی و سیر و سلوک عقلانی خود آشنا می‌کند. پوپر این اثر را به خواهش آرتور شیلپ دبیر مجموعۀ فلاسفۀ زنده نوشته بوده و ابتدا با عنوان «فلسفۀ کارل پوپر» و همچنین در همین مجموعۀ فلاسفۀ زنده منتشر شد. سپس چند بار و به صورت مستقل و با عنوان عطش باقی تجدیدچاپ شد.

اگرچه پوپر در این اثر ما را با سوانح زندگانی خود آشنا می‌سازد؛ اما بیشار دربارۀ اندیشه‌ها و آرای خود سخن می‌گوید؛ در واقع این اثر مُجمل حدیث مفصل آرایی است که پوپر در طول عمر باند و پُربار خود در کتاب ها و مقالات متعددش مطرح ساخته است.

کارل پوپر یکی از بزرگ‌ترین و بانفوذترین متفکران این قرن به شمار می‌آید. آرای او متعدد و متنوع است و طیف گسترده‌ای از موضوعاتی همچون فلسفۀ علم، معرفت‌شناسی، فلسفۀ اولی، معرفت‌شناسی اجتماعی، علوم، ریاضیات، سیاست و .... را شامل می‌شود. به قول بریان مگی، کمتر حوزه‌ای یافت می‌شود که مورد روشنگری پوپر قرار نگرفته باشد. خوانندگان و دوستداران پوپر را نیز طیف متنوعی از صاحبان تخصص و علائق گوناگون همچون فلاسفه، دانشمندان، سیاستمداران، مورخان، هنرمندان و افراد عادی تشکیل می‌دهند؛ کسانی که معتقدند پوپر در کار و در زندگی چشمان آنها را به افق تازه‌ای گشوده است. برای مثال پروفسور گُمبریچ، مورخ شهیر هنر، در پیش‌گفتار کتاب مهم خود، «هنر و توهّم» می‌نویسد: «من مفتخر خواهم بود اگر تأثیر فکری پوپر در همه جای این اثر احساس گردد».

مترجم در برگرداندن این اثر ضمن کوشش برای به سخن درآوردن پوپر با پارسی‌زبانان، در برخی مواقع پانوشت‌هایی در توضیح برخی نکات فراهم آورده و دست آخر مقدمه‌ای فشرده در معرفی آرا و اندیشه‌های این فیلسوف بزرگ تهیه و بر این ترجمه افزوده است که امید دارد در معرفی اندیشه‌های پوپر و فهم بهتر مطالب این کتاب مفید و مؤثر واقع افتد.

در بخش از این کتاب دربارۀ موسیقی از زبان پوپر می‌خوانیم: «در تمام این قضایا، تأملاتم دربارۀ موسیقی، خاصه در ایام اشتغال به کارآموزی کابینت‌سازی، سهم زیادی داشتند. موسیقی درون‌مایۀ غالب زندگی من بوده است. مادرم سخت اهل موسیقی بود: بسیار خوب پیانو می‌نواخت. به نظر من موسیقی امری است خانوادگی، هرچند علتش نامعلوم و معماانگیز است. ظاهراً موسیقی اروپایی اختراعی است جدیدتر از آنی که بتواند علت موروثی داشته باشد و بسیاری از موسیقی دوستان از موسیقی ابتدایی همان قدر بیزارند که موسیقی جدید بعد از دانستبل، دوفی، ژهوسکی دی پری، پالسترینا، لاسوس و برد را دوست دارند». (ص 135)

همه‌چیزدانی و خطاپذیری، خاطرات کودکی، تأثیرات نخستین، جنگ جهانی اول، مطالعات اولیه، دو نوع موسیقی، آخرین سال‌های دانشگاه، نظریۀ معرفت به منطق پژوهش، چه کسی باعث مرگ تحصل‌گرایی شد، عیینیت و نقد، واقع‌گرایی و نظریۀ کوانتم و .... بخش‌های مختلف این کتاب را شکل می‌دهند.