معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

آرتور شوپنهاور در 1788 به دنیا آمد و تا 1860 در قید حیات بود. اندیشه‌اش در ریعان زندگی، یعنی دهۀ 1810 تا 1820 شکل گرفت؛ ولی خودش تا دهۀ 1850 عملاً ناشناخت هبود و دوره‌ای که در آن به متفکری بسیار تأثیرگذار بدل شد، در نیمۀ دوم قرن نوزده آغاز شد. روسینی و بلینی را تحسین می‌کرد؛ اما الهام‌بخش واگنر بود و گوته را می‌شناخت و هگل را ملاقات کرده بود، ولی بعد از مرگ بر توماس مان و نیچه و ویتگنشتاین تأثیر گذاشت.

او از مهم‌ترین فلاسفه آلمانی نیمه قرن نوزده است. او را واسطه کانت و نیچه می‌دانند و ظهور اندیشه‌های نیچه را وامدار تفکر شوپنهاور. او یکی از متفکران مهم غرب محسوب می‌شود که در دنیا اندیشه‌های او همواره در کنار فیلسوفان مطرح دیگر به بحث و بررسی گذاشته می‌شود.

دید او به جهان از بعضی جهات یأس‌آمیزتر و بدبینانه‌تر از آن چیزی است که با حال و هوای آن دوره جور باشد و بیشتر شبیه دیدگاه اگزیستانسیالیسم یا حتی نگاه ساموئل بکت است. جهان شوپنهاور نه خوب نه عقلانی، چیز بی‌معنی متغیر گرسنه‌ای است که بی‌دلیل به خودش زخم می‌زند و در هر یک از اجزایش رنج می‌برد.

این راهنما به طور مبسوط و جامع به بررسی آرا و اندیشه‌های شوپنهاور می‌پردازد. دیدگاه و نگاه شوپنهاور به زندگی و انسان، دیدگاه خاص و متمایزی است. این تمایز به سبب دیدگاه شوپنهاور درباره اراده است. این راهنما به بررسی ابعاد گوناگون اراده از منظرهای معرفت‌شناختی، متافیزیک، فلسفه ذهن، زیبایی شناختی، اخلاق و فلسفه روانکاوی می‌پردازد.

اندیشۀ فلسفی شوپنهاور هم کاملا شخصی است و هم خیلی حول برداشت‌های محوری‌اش از اراده و تصور و ذهن و عین و عقل و تفرد و اصل دلیل کافی شکل گرفته است. برای همین بررسی نظراتش در یک حوزۀ فلسفی بدون بیان دوبارۀ بخش زیادی از کلیت اندیشه‌اش می‌تواند دشوار باشد و خوانندۀ این کتاب باید برای برخی هم‌پوشانی‌ها میان مقالات مختلف آمادگی داشته باشد. دو مقاله به همۀ چهار دفتر «جهان همچون اراده و تصور» می‌پردازند، مقالۀ گونتر زولو خود و مخصوصاً رابطۀ اراده و عقل را مورد بررسی قرار می‌دهد و مقالۀ دیوید همیلن به برداشت‌های متفاوتی که ظاهراً شوپنهاور در مراحل مختلف بحثش از شناخت می‌کند اختصاص دارد.

مقالۀ فرانک وایت بر نظریه‌های مهم «ریشه چهارگان» تمرکز می‌کند و ویراست‌های اول و دوم کتاب را مورد بررسی قرار می‌دهد. «در باب بنیان اخلاق» مضمون اصلی مقالۀ دیوید کارترایت دربارۀ اخلاق شوپنهاور است، هرچند او دربارۀ تعدادی از دیگر آثار شوپنهاور نیز بحث می‌کند. اولین مقاله از دو مقالۀ جانوی که به برداشت شوپنهاور از اراده در فعالیت انسانی و در طبیعت به طور کلی می‌پردازد و عمدتاً دفتر دوم «جهان همچون اراده و تصور» را دربر می‌گیرد، خلاصه‌ای است از «در باب آزادی و اراده». نظریۀ زیباشناختی دفتر سوم و فلسفۀ هنر و نبوغ در مقالۀ شریل فاستر کاملاً مورد بحث قرار می‌گیرند و مارتا نوسباوم نیز در نوشتار خود که تحقیقی است در تأثیر شوپنهاور بر نیچه با توجه خاص به موضوع تراژدی، قدری دربارۀ آنها صحبت می‌کند.

دو مقالۀ دیگر مخصوصاً راجع به جنبه‌هایی از تأثیر شوپنهاور بر متفکران متأخرند. سباستین گاردنر نقش شوپنهاور را به عنوان منادی نظریۀ فرویدی ناخودآگاه در بستر تاریخ فلسفه از کانت به بعد مورد بررسی قرار می‌دهد. هانس ـ یوهان گلوک به ارزیابی حوزه‌های مختلفی چون منطق، متافیزیک، اخلاق و فلسفۀ عمل می‌پردازد که در آنها از تأثیر شوپنهاور بر ویتگنشتاین صحبت می‌شود. پل گایر برای بررسی تأثیراتی که شوپنهاور از دیگران گرفته، به بررسی رابطۀ او با معرفت‌شناسی کانت می‌پردازد و هم بر تفاوت‌های او با کانت تأکید می‌کند هم بر انتقادات او از سلفش. نقد شوپنهاور بر اخلاق کانت در مقالۀ کارترایت بررسی می‌شود. مویرا نیکولز شرحی از شناخت شوپنهاور از اندیشۀ هندی و نقشی که آیین‌های هندو و بودایی در تکامل متافیزیک او بازی کرده‌اند و به ویژه برداشت او از شیئ فی‌نفسه ارائه می‌دهد.

دفتر چهارم «جهان همچون اراده و تصور» که در تعدادی از سایر مقالات نیز مورد بحث قرار گرفته، بیش از همه موضوع توجه مقالۀ دیل ژاکت در باب مضمون محوری مرگ در فلسفۀ شوپنهاور و تلقی ما از آن و مقالۀ جانوی در باب بدبینی شوپنهاور است و این مقالۀ دوم نیز دربردارندۀ مطالبی دربارۀ مذهب و تأثیر شوپنهاور بر نیچه است.

فهرست مطالب کتاب:

مقدمه

1. شوپنهاور و خود/ گونتر زولر

2. شوپنهاور و شناخت/ دیوید همیلن

3. ریشۀ چهارگان/ فرانک وایت

4. شوپنهاور، کانت و روش‌های فلسفه/ پل گایر

5. اراده و طبیعت/ کریستوفر جانوی

6. تأثیر اندیشۀ شرقی بر آموزۀ شیئ فی‌نفسۀ شوپنهاور/ مویرا نیکولز

7. اندیشه و تخیل شوپنهاور دربارۀ بنیان صحیح هنر/ شریل فاستر

8. منظور دقیق‌تر شوپنهاور از اخلاق/ دیوید ای. کارترایت

9. شوپنهاور و مرگ/ دِیل ژاکت

10. بدبینی شوپنهاور/ کریستوفر جانوی

11. نیچه، شوپنهاور و دیونوسوس/ مارتا نوسبام

12. شوپنهاور، اراده و ناخودآگاه/ سباستین گاردنر

13. شوپنهاور و ویتگنشتاین/ هانس ـ یوهان گلوک