معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

فردوسی شاهنامه را بر زمینه داستان‌های موجود و اخبار شاهان ایران باستان که در شاهنامه‌ای به نثر کمی پیش‌تر تدوین یافته بود، به نظم درآورد و چنان‌که خود در پایان قصۀ یزدگرد می‌آورد، در سال 384 قمری آن را به پایان رسانیده است. فردوسی تمامی این روایات کهن را همان‌گونه که در دفتری به نثر نوشته بود، حفظ کرده و بارها امانت‌داری خود را یادآور شده است؛ با این حال با آرایش صحنه‌های حوادث و رنگ‌آمیزی مناظر و پروردن شخصیت‌های قهرمانان و گسترش وقایع و سرگذشت‌ها و دریافت‌های شخصی از رفتار و اندیشه‌ها و اعمال ناموران و آغازها و انجام‌ها و پند و اندرزهای بجا است که این اثر شکوهمند و جاودان را پدید آورده است.

نخستین زنی که در شاهنامه نام برده می‌شود، سیندخت است. داستان سیندخت و منش او و واکنش‌های او در برابر حوادث یکی از زیباترین داستان‌های شاهنامه است که نه‌تنها خرد زنان در امور کشوری و ویژگی‌های اخلاقی یک زن به عنوان مادر و همسر را در چندهزار سال پیش به‌خوبی می‌نماید، بلکه می‌توان با بینش هوشمندانه‌ای برای همۀ روزگاران از آن نکته‌ها بهره گرفت. در داستان زال او طلایه‌دار و یکه‌تاز صحنۀ حماسی است. زیبایی، تدبیر، پایداری، جسارت، چاره‌گری، سیاست و تمامی ویژگی‌های یک شخصیت برجسته در سیندخت دیده می‌شود. او نمایندۀ وحدت بین دو نژاد است؛ دو گروه با دو کیش مختلف: ایرانیان خداپرست و خاندان مهراب بت‌پرست. دو دشمن که نیاکانشان با یکدیگر در جنگ بوده‌اند.

در نخستین روزهایی که دلدادگی رودابه و زال از پرده بیرون می‌افتد، مهراب به دخترش می‌گوید: چگونه شایسته است که پری با اهریمن جفت گردد و زال را اهریمن می‌نامد و از اینکه ایرانیان مزداپرست بوده‌اند و مغان، بزرگان این کیش، نسبت به آنها بیزاری نشان می‌دهد و می‌گوید اگر مارگیری از دشت قحطان، مغ شود او را به تیر باید کشت. و سام دختر مهراب را فرزند اژدها می‌خواند که کنایه از نسب او به ضحاک اژدهاست و منوچهرساه به سام می‌گوید با سپاهی به کابلستان برو و دودمان آنها را بر باد ده و همۀ خویشان مهراب را از پا درآور و کابلستان را ویران کن. و سیندخت آشتی‌دهندۀ این دو دشمن است.

هوشیاری سیندخت از آنجا نمایان می‌شود که از رفت‌وآمد زنی به کاخ کنجکاو می‌شود. او را به نزد خود می‌خواند و دلیل آمدن او به کاخ را جویا می‌شود. زن که رازدار و پیام‌آور میان زال و رودابه است، در آغاز لب به سخن نمی‌گشاید؛ اما پس از آنکه سیندخت به خشم می‌آید، می‌گوید کالایی برای فروش به نزد رودابه می‌برده است. سیندخت سخن او را نمی‌پذیرد و پس از یافتن انگشتری گرانبهای پیشکشی راز دل‌باختگی رودابه و زال فاش می‌شود. مسئولیت مادری را سیندخت به‌خوبی نشان می‌دهد. رودابه را نزد خود می‌خواند و از او می‌‌خواهد تا راز دل با مادر بگوید و رودابه بی‌پروا عشق خود به زال را بیان می‌کند. سیندخت با آگاهی از عشق زال و رودابه آن را با همسر خود در میان می‌گذارد و در اینجا او نشان می‌دهد که آنچه در خانواده می‌گذرد، از شوی پنهان نمی‌دارد..... .

فهرست مطالب کتاب:

1. دیباچه

2. پیش‌گفتار: خاندان سام و زال

آمدن زال به نزد مهراب کابلی

رایزنی سام با بخردان

3. داستان سیندخت

آگاه شدن منوچهرشاه از فرمان جنگ منوچهر

رفتن زال به فرستادگی نزد منوچهرشاه

آمدن سیندخت به درگاه سام

رسیدن زال به درگاه منوچهرشاه با نامۀ سام

4. منش سیندخت

5. بینش فردوسی به پایگاه زن