فرائد: فرهنگ واژگان دشوار و نوادر قرآن کریم بر پایۀ ترجمههای کهن
خلاصه
این فرهنگ تخصصی، حاوی 1570 مدخل از واژگان قرآن کریم است که به همراه ترجمههای فارسی آن آمده است.معرفی کتاب
برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.
ساختار این فرهنگ گزینش و چینش مجموعهای از واحدهای واژگانی قرآن کریم است که براساس اصول و معیارهای خاص این فرهنگ در محور عمودی انجام گرفته است. این فرهنگ تخصصی، حاوی 1570 مدخل از واژگان قرآن کریم است که به همراه ترجمههای فارسی آن آمده است. این واژگان براساس دو اصل دشواری و کمکاربردی (= نادربودن) انتخاب شدهاند. تا حدودی مفهوم دشواری، نسبی است و مؤلف را با تشتّت آراء در مدخلگزینی روبرو میکند. اما با مشخص کردن طیف کاربران یا انتخاب مخاطب، انتخاب مدخلهای دشوار نیز برای آنان توجیهپذیر است. معیار برای گزینش مدخلهای دشوار در مرحله نخست خوانش (= قرائت) متن قرآن کریم و مشخص کردن واژههایی است که معنای آنها به سهولت و بدون مراجعه به فرهنگ ممکن نبود. این دشواری اغلب از نظر معنایی بوده است؛ البته گاهی به لحاظ کاربرد در صیغهای خاص، مبهم بودن ریشه، هویت دستوری و غیره است که نیاز به ترجمههای فارسی و مراجعه به فرهنگهای و توضیحات و اطلاعاتی خاص را ایجاب میکرد؛ مانند: فادَّارَأتم، أَثخنتُوهُم، مَأتِیّاً و غیره.
برخی دیگر از مدخلهای این فرهنگ، نوادر یا واژگانی بودند که فقط یک یا دوبار در قرآن کریم به کار رفتهاند و همین تا حدودی سبب ایجاد دشواری و غرابت برای خواننده میکرده است؛ این واژهها حدود ثُلث مدخلهای این فرهنگ را شامل میشود مانند: أًبّاً، أبابیل، لًیُزلقُونَکَ، نَأی بجانبه و غیره.
بنابراین پیکرهای از واژگان دشوار به دستآمده از قرآن کریم پس از الفبایی کردن در اختیار دانشجویان کارشناسی قرار گرفت که چنانچه واژهای را دشوار نیافتند، آن را علامتگذاری کنند تا از آوردن آن خودداری کنیم. در مرحله بعد این واژهها از نظر دو تن از صاحبنظران عربی و علوم قرآنی گذشت که آنان نیز واژگانی را حذف کردند یا افزودند تا بدین صورت مدخلهای این فرهنگ فراهم شده است.
خردساختار فرهنگ: مجموعهای از مؤلفهها شامل واژگان، ریشه، معنا، شواهد قرآنی، ترجمهها و توضیحات لازم است که بر اساس ترتیب و آرایشی منظم و اسلوبمند برای مدخلهای قرآنی آورده شده است. این فرهنگ با هدف آموزشی ـ پژوهشی برای کاربران خاص از جمله دانشجویان و پژوهشگران رشتههای الهیات، زبان و ادبیات فارسی و عربی و همچنین طیف خاصی از کاربردان پرداخته شده است که تا حدودی معنای واژگان قرآنی را میدانند؛ اما در برخی واژگان دشوار و نوادر نیاز به رجوع به ترجمهها و معاجم دارند.
بخش عظیمی از گنجینۀ زبان و ادبیات فارسی شامل ترجمههای کهن از قرآن کریم است. در این فرهنگ با هدف غنای زبان فارسی سعی بر آن بوده است تا گنجینۀ ترجمههای کهن از واژگان قرآن کریم به صورت یکجا آورده شود که ضمن اهمیت ادبی آن، به عنوان کمکترجمهای پژوهشگران را نیز در انتخاب برابرنهادهای واژگانی یاری کند. ترتیب تاریخی این ترجمهها هم نمودی از تحول زبانی ماست و هم نمادی از کوشش و اصالت پیشینیان ما در واژهگزینی و واژهسازی. این ترجمهها به ترتیب عبارتند از: ترجمۀ تفسیر طبری به همت تنی چند از دانشمندان زیرنظر ابوالفضل بلعمی وزیر دانشمند امیرمنصور بن نوح سامانی که اولین ترجمۀ قرآن در جهان محسوب میشود. تاج التراجم اسفراینی، تفسیر سورآبادی ابوبکر عتیق، روض الجنان ابوالفتوح رازی، کشف الاسرار میبدی، تفسیر نسفی، ترجمهای کهن از مؤلفی نامعلوم در قرن دهم و ترجمۀ محمدمهدی فولادوند. میتوان گفت این هفت ترجمه تقریباً کاملترین ترجمههای باقیماندۀ زبان فارسی تا قرن دهم هستند.
پربازدید ها بیشتر ...
ایل بختیاری در دورۀ قاجار
آرش خازنیموضوع این کتاب تأثیر متقابل حکومت و ایل در حاشیۀ ایران در دورۀ قاجار است. بررسی تاریخ اتحادیۀ ایلی ب
قفلهای دستساز آذربایجان
رحمان احمدی ملکیاز بین آثار فلزی، قفل به دلیل دارابودن نوعی رمز عملکرد و درونمایۀ رازگون، از اهمیت زیادی در حیطۀ تل
منابع مشابه بیشتر ...
فرهنگ برابرنهادهای قرآن قدس
علی رواقیاین کتاب دارای دو بخش است؛ در بخش نخست جستارهایی دربارۀ زبان فارسی در حوزههای جغرافیایی ایران بزرگ،
ریشه یابی 1500 جانام کهن
مرتضی مؤمنزادهدر این کتاب، ریشهیابی حدود 1500 جانام (نام مکان) آمده است. پهنۀ جغرافیایی این نامها سرزمین ایران ا
نظری یافت نشد.