حماسۀ قران حبشی؛ بر اساس نسخۀ فارسی کتابخانۀ برلین و ترجمۀ بخشهای افتاده از نسخۀ ترکی کتابخانۀ ملی پاریس (دو جلد)
خلاصه
قِران حبشی، پهلوان عیّارِ یکی از حماسههای منثور فارسی است که توصیف شکوهمند کردارها و جهانگشاییهای وی، پرداختۀ روایتپرداز مبدع سدۀ ششم ابوطاهر طرسوسی است.معرفی کتاب
برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.
بیان و تذکار رویدادهای مهم و سرنوشتساز زندگی در آیینۀ شکوهمند زبان و خیال، یکی از فرآوردههای اصلی ذهن بشر به شمار میرفته که بهتدریج، اهمیت آن در میان اقوام و ملل، مایه و ضمان پیدایش یک سنت انتقالی شده است. این برونداد ذهنی که بعدها، بعد ادبی آن جلوۀ بیشتری پیدا کرد تا امروز با عناوین گوناگونی چون قصه، نقل، حکایت، افسانه، داستان و اسطوره معرفی شده؛ ولی اصطلاحات یادشده در گفتمان نقد ادبی معاصر بیشتر تحت عنوان «روایت داستانی» مطالعه و ارزیابی میشوند. دور نیست که روایتهای ادبی در آغاز به محافل رسمی راه پیدا کرده و بیشتر به توصیف همراه با بزرگ نمایی اخبار پادشاهان گذشته و کردار پهلوانان ملی یا خیالی پرداخته باشند. پیکرۀ بیان و ساختار محتوای روایات داستانی رفتهرفته با اقبال و پسند مردم مواجه شدند و در سایۀ ماهیت درباری و رسمی خود، سنت و حرفهای خاص پدید آمد که از روی الگوهای روایی نسبتاً پیشرفته و پیچیدهای نظام مییافت و یادگیری آن نیاز به آموزش و تمرین داشت و در آغاز مرسوم بود که از پدر به پسر آموزش داده میشد و اساساً همین شیوه، مایۀ خلق اغلب حماسههای گفتاری اصیل و گاه بخشهایی از حماسهای نوشتاری شد.
جریان ادبی حماسههای منثور در ایران، پیش از فردوسی هم وجود داشته و به صورت گفتاری، اغلب در قالب «شهنامه یا قصهخوانی و بومسلمخوانی» روزگار میگذرانده، این جریان پس از خلاقیت شگرف حکیم توس، اغلب با حفظ همان الگو و ساخت گفتاری یا با هدف نوآوری و سرباززدن از تکرار سازههای کلیشهای و فاصلهگرفتن از مختصات شاهکارها، دامنه و شمول موضوعی بیشتری پیدا میکند و سالها رونقبخش دربار پادشاهان محمودی و مسعودی بوده و بعدها نیز در شکل «حمزهخوانی و حملهخوانی» جلوهگر شده و مایۀ دلگرمی گروه مشتاق مردم ایران بوده است.
قِران حبشی، پهلوان عیّارِ یکی از حماسههای منثور فارسی است که توصیف شکوهمند کردارها و جهانگشاییهای وی، پرداختۀ روایتپرداز مبدع سدۀ ششم ابوطاهر طرسوسی است. پس از سمک عیار و گردنکشاننامه، قران حبشی سومین حماسۀ منثوری است که عنوان آن بر پایۀ نام عیار برجستهاش نامبردار شده است. قران حبشی یکی از آخرین روایتهای ابوطاهر طرسوسی بوده و شخصیت و قهرمان و عیار آن، تبلوری آرمانی و ساختگی از کردارهای سلطان صاحبقران، غیاثالدین محمد غوری است که از جانب مادر «حبشی» خوانده میشده است.
ابوطاهر محمد بن حسن بن علی بن اسمعیل بن موسی طرسوسی، یکی از معدود رواتی است که نام و اعتبارش در حافظۀ مردمی پاس داشته میشده؛ ولی بنا بر دلایلی، چگونگی احوال و آثار او و دیگر راویان در دفاتر ادب رسمی مسکوت بر جای مانده و ذکر نشده است. در جریان ادبی حماسههای منثور، ابوطاهر طرسوسی در کنار داستانپرداز همعصرش، صدقه بن ابوالقاسم شیرازی از بزرگترین مقلدان فردوسی و در عین حال یک راوی دانشمند و سخندانی مبدع به شمار میآید. بلاغت زبان، فصاحت گفتار و سلاست و عذوبت معنا در روایتهای ابوطاهر و علاقه و گرایش ذهنی وی به تاریخ پیشااسلامی و اسلامی ایران و حجم شگفت دانش او در این بستر، تردیدی در هویت ایرانی و فارسزبان بودن او باقی نگذاشته است.
در این اثر در گام نخست، شش نسخۀ تركی همراه با نسخۀ عربي منحصربهفردی از اين روايت معرفی، سپس تشريحی از نسخۀ فارسی نفيس و يگانۀ قِران حبشی همراه با چگونگی رسم الخط و ويژگیهای دستوری آن ارايه میشود.
فهرست مطالب کتاب:
شکر از بخت دارم و از کردگار هم
آغاز سخن
ابوطاهر طرسوسی
طرح و اثبات یک فرضیه در تاریخ زندگانی ابوطاهر طرسوسی
دستورشناخت روایت قران حبشی
آغاز روایت
کتابنامه
فهرستها
پربازدید ها بیشتر ...
گزارشهایی دربارۀ مختصر عملیاتی در جنوب ایران: رویارویی نظامی بریتانیا و ایل قشقایی در بهار و تابستان 1918 م/ 1336 هـ.ق
سر پرسی سایکس، کلنل ای.اف. اورتون و دیگرانآنچه در این کتاب آمده، مجموعهای از گزارشهای فرماندهان بریتانیایی رشتهعملیاتی است که در بهار و تاب
ماهنامۀ خبری، آموزشی و اطلاعرسانی «جهان کتاب»، سال بیستودوم، فروردین و اردیبهشت 1396، شماره 1و 2
جمعی از نویسندگان به مدیرمسئولی طلیعه خادمیانشمارۀ اول و دوم ماهنامۀ جهان کتاب (پیاپی 335 و 336) ویژۀ فروردین و اردیبهشت 1396 منتشر شده است.
منابع مشابه بیشتر ...
قهرماننامه: داستان قهرمان قاتل بر اساس نسخۀ فارسی کتابخانۀ ملی
به روایت ابوطاهر محمد بن حسن بن علی بن اسماعیل بن موسی طرسوسیقهرماننامه متعلق به قرن ششم برخاسته از ادبیات عامه و فولکوریک است. داستانی که در روزگاری دور به طور
حماسۀ مسیبنامه؛ پیشدرآمد ابومسلمنامه، روایت بزرگ آسیای میانه (سه جلد)
محمد بقای وارس بخاریمسیبنامه، گزارش نخستین قیام خونخواهان حسینی علیه یزید و مروان حکم است و هدف آن، منحصر به آزادساختن
نظری یافت نشد.