معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

بخش چشم‌گیری از وام‌واژه‌های زبان فارسی امروز را واژه‌های عربی شکل می‌دهند که طبق آمار مؤلف این کتاب تعدادشان بیش از هفت هزار کلمه است. شماری از این واژه‌ها در جریان ورود به فارسی دچار تحولات آوایی، املایی و معنایی شده‌اند. در این کتاب فقط تحولات آوایی این واژه‌ها چه در فارسی رسمی و چه در فارسی گفتاری گزارش شده است و به تحولات املایی و معنایی آنها پرداخته نشده است. دستگاه واجی زبان عربی با دستگاه واجی زبان فارسی تفاوت‌های اساسی دارد؛ برای مثال «ذ»، «ز»، «ض» و «ظ» در عربی واج‌های متمایزی هستند؛ حال آنکه در فارسی یک واج‌اند. در این پژوهش اینگونه تفاوت‌ها موردنظر نبوده است و فقط تحول بارز واکه‌ها مثلاً تبدیل فتحه به کسره یا برعکس و نیز حذف، اضافه یا تبدیل واج‌های دیگر بررسی شده است. در آوانگاری نیز تفاوتی میان آواهای عربی و فارسی گذاشته نشده است تا مقایسه آسان‌تر باشد.

شیوۀ کار مؤلف بدین صورت بوده است که ابتدا واژه‌های عربی موجود در این فرهنگ‌های شش‌گانه (فرهنگ روز سخن انوری، فرهنگ معاصر انگلیسی ـ فارسی باطنی، فرهنگ کوچک فارسی ـ انگلیسی حییم، فرهنگ آوایی فارسی دیهیم، فرهنگ فارسی امروز صدری افشار و فرهنگ فارسی عامیانه ابوالحسن نجفی) را استخراج و ویژگی‌های آوایی، املایی و معنایی آنها را ثبت کرده است و سپس واژه‌های استخراج شده را در این فرهنگ‌های عربی هفده‌گانه (لسان العرب ابن منظور، القاموس العصری، المعجم الوسیط، محیط المحیط، المورد بعلبکی، تاج العروس من جواهر القاموس، أقرب الموارد فی فصح العربیة والشوارد، فرهنگ لاروس، معجم الأخطاء الشائعة، معجم الاغلاط اللغویة المعاصرة، القاموس المحیط فیروزآبادی، الرائد، المنجد، المنجد الأبجدی و معجم اللغة العربیة المعاصرة) جستجو و تفاوت‌های آوایی، املایی و معنایی آنها را در مقایسه با صورت فارسی‌شدۀ آنها یادداشت کرده است.

در بخش اول تحولات واج‌ها بر اساس آوانگار لاتینی آنها به ترتیب الفبای لاتینی آمده است و در بخش دوم نیز فهرست الفبایی واژه‌های بررسی شده به همراه تلفظ و اصل عربی آنها به دست داده شده است.

فهرست مطالب کتاب:

پیش‌گفتار

جدول آوانگاری

بخش اول: تحولات آوایی

بخش دوم: فهرست الفبایی واژه‌ها (فارسی ـ عربی)