۲۹۶۹
۸۶۵
خلاصة الاشعار و زبدة الافکار (بخش تبریز و آذربایجان و نواحی آن)

خلاصة الاشعار و زبدة الافکار (بخش تبریز و آذربایجان و نواحی آن)

پدیدآور: میرتقی‌الدین کاشانی (زنده در 1017 ق) مصحح: رقیه بایرام حقیقی ناشر: میراث مکتوبتاریخ چاپ: ۱۳۹۵مکان چاپ: تهرانتیراژ: ۱۰۰۰شابک: 1ـ118ـ203ـ600ـ978 تعداد صفحات: ۱۲۶+۲۶۵

خلاصه

در این کتاب از خلاصة الاشعار و زبدة الافکار زندگی و شعر 35 تن از شاعران تبریز و آذربایجان و نواحی آن ذکر شده است.

معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

 

در این کتاب از خلاصة الاشعار و زبدة الافکار زندگی و شعر 35 تن از شاعران تبریز و آذربایجان و نواحی آن ذکر شده است.

تذکره خلاصة الاشعار و زبدة الافکار تألیف میرتقی‌الدین محمد بن علی حسینی کاشانی متخلص به ذکری و مشهور به میرتذکره است که بین سال‌های 976 ـ 1016 قمری تألیف و نگارش آن به انجام رسیده است. این تذکره یکی از مفصل‌ترین و سودمندترین تذکره‌های عمومی زبان فارسی است که از لحاظ حجم اشعار و اشتمال بر تعداد شاعران از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. مؤلف در تنظیم شرح حال و اشعار متقدمان کوشیده است با مراجعه به دیوان‌های شاعران و گاه دست‌خط آنها و در بخش معاصران با دیدار و پرسش مستقیم از خود ایشان یا از طریق نامه‌نگاری یا استناد به قول معتمدان، اطلاعاتی مستند درباره شعر و احوال آنها ارائه دهد. از این‌رو اطلاعاتی كه درباره برخی از شاعران از آن جمله زكی مراغه‌ای، كافی ظفر همدانی و ذوالفقار شروانی ارائه می‌دهد در بسیاری از موارد در هیچ جای دیگر به جز مأخذ مذكور موجود نیست یا در بخش شاعران دارالسلطنه تبریز، سلطان محمد تبریزی، وقوعی و خواری تبریزی از جمله شاعرانی هستند كه اشعارشان یا در جای دیگر اصلا پیدا نمی‌شود یا به‌سختی می‌توان ابیات معدودی از آنها را یافت؛ ولی بر اساس خلاصة الاشعار می توان دیوانچه‌ای برای آنها ترتیب داد. به این دلیل، بخش معاصران این تذكره به دلیل ارتباطات و دسترسی‌های خاص تقی كاشی به اشعار شاعران همدوره وی و نیز دقت و وسواس ستودنی او در گزینش و انتخاب شعرها، از معتبرترین منابع شعر عصر صفوی به شمار می‌آید.

همچنین از خلال خلاصة الاشعار می‌توان به وضعیت اجتماعی دورۀ صفویه و آداب و رسوم آن عصر تا حدی پی برد. توجه به مشاغلی چون تکمه بافی، خوشنویسی، صحافی، نوازندگی، نانوایی، برگزاری جلسات شعرخوانی انعکاس آفت‌های اجتماعی چون امردبازی، غلبۀ تریاک، توجه به علوم غریبه همچون علم اعداد و تکسیر و نیز مهاجرت گستردۀ شعرا به هند از مهم‌ترین ویژگی‌های آن دوره است که در این تذکره منعکس شده است.

تصحیح اصل هفتم در ذكر شعرای دار‌السلطنه تبریز و آذربایجان و نواحی آن است که تحقیق در این‌باره موضوع این نوشته قرار دارد. در این اصل تقی‌الدین کاشانی به معرفی 35 شاعر و منتخبی از اشعارشان پرداخته است. مصحح در مقدمه کوشیده است به بررسی فضای فرهنگی دارالسلطنه تبریز، نحوۀ مواجهۀ آن مركز ادبی با رویكردهای جدید در شعر و تأثیرگذاری آن در پروردن و بالاندن مكتب وقوع كه بعدها جریان غالب شعری در تمامی نواحی ایران شد، تعاملات شعر و نقاشی و تحولاتی که در این دو شاخه هنر در تبریز به وجود آمد، بررسی معیارها و وجوه استحسانی منتخب و نیز آسیب‌شناسی اجتماعی و فكری شاعران آن دیار كه شمایی است از سیمای شاعران نواحی دیگر ایران، همچنین سیر تكوین اصطلاح وقوع از خلال تذکره‌های آن دوره بپردازد. این مقدمه از بخش‌های زیر تشكیل شده است:

الف) مدخلی بر زندگی‌نامه و معرفی آثار تقی‌الدین كاشی؛ ب) معرفی شاعران مندرج در بخش تبریز با استفاده از منابع تذكره‌‌ای و تاریخی مختلف؛ ج) بررسی خاستگاه، آغازگران و ویژگی‌های شعر وقوعی  بر اساس تحوّلات تاریخی تبریز تا عصر مؤلّف.

مصحح برای تصحیح اصل مربوط به بخش «تبریز و آذربایجان و نواحی آن» از پنج دست‌نویس استفاده کرده است که عبارتند از: دست‌نویس شماره 334 مجلس شورای اسلامی (نسخه اساس)، نسخۀ شماره 4549 کتابخانۀ مجلس شورا، دست‌نویس شمارۀ 244 مجلس شورا (سنای سابق)، دست‌نویس شماره 59 ج دانشکدۀ ادبیات و دست‌نویس شماره 668 ایندیا آفیس.

حقیری تبریزی، نثاری تبریزی، خواری تبریزی، شکیبی تبریزی، محمودبیگ سالم، طوفی تبریزی، وصالی تبریزی، حیدری تبریزی، محمدحسین صبوری تبریزی، محمدشریف وقوعی تبریزی، حسن بیگ عجزی، محمودبیگ فسونی تبریزی، میرجعفری تبریزی، حالی تبریزی، سلطان محمد (عزمی)، حکیم ابوطالب تبریزی، قاضی وافی، چلبی بیگ علامه، میرحسین سهوی تبریزی، فانی تبریزی، صافی تبریزی، صیرفی تبریزی، معروف تبریزی، جانبی تبریزی، طفیلی تبریزی، قوسی تبریزی، خواجه امیربیگ مهردار، کافی اردوبادی، صادق اردوبادی، مولانا ثباتی، برگی تبریزی، فردی اردبیلی، بزمی اردبیلی، وارثی اردبیلی و عبدی شروانی شاعرانی هستند که در این کتاب ذکری از شعر و حالات آنها به میان آمده است.

نظر شما ۰ نظر

نظری یافت نشد.

پربازدید ها بیشتر ...

شکونتلا

شکونتلا

کالی داسه

جهانیان کالی داسه را به نام شاعر «شکونتلا» می‌شناسند. هندیان همواره خود شیفتۀ این اثر بوده‌اند؛ چه د

منابع مشابه بیشتر ...

مکالمه با سورنا: مجموعه گفتگوهای منوچهر آتشی

مکالمه با سورنا: مجموعه گفتگوهای منوچهر آتشی

به کوشش محسن میرکلایی، شهره رحیمی‌پور انارکی

این کتاب شامل ۱۲ گفتگو با منوچهر آتشی، شاعر جنوبی می‌شود که به همت چهره‌های ادبی معاصر مانند بهرام ا

راز ماندگاری شاهنامه

راز ماندگاری شاهنامه

نوشته و گردآوری: ایوب گبانچی

فردوسی را می‌توان سرآمد چکامه‌سرایان حماسه‌سرای جهان دانست؛ او در سروده‌هایش چنان چیره است که هیچ فی