معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

ادبیات انقلاب اسلامی به یک معنی امتداد ادبیات معاصر فارسی و بخش تأمل‌برانگیز و جالب توجهی از ادبیات روزگار ماست. نسل امروز و نسل‌های فردا برای شناخت هویت و تاریخ معاصر خویش همواره نیازمند شناخت رویدادهایی است که در نیم قرن اخیر و در فراز و فرودهای تاریخ انقلاب اسلامی رخ داده است. بی‌تردید شناخت واقعی این تاریخ بدون درنگ در ادبیات پدیدآمده در جریان این انقلاب ممکن نیست.

ادبیات انقلاب اسلامی به  اعتبار آثاری که عرضه کرده و نویسندگان و شاعرانی که معرفی کرده بعد از حدود نیم قرن، به سعت و کیفیتی دست یافته است که دیگر نمی‌توان آن را نادیده گرفت یا انکار کرد و خرد شمرد. به نظر می‌رسد بررسی دقیق جریان‌های ادبیات معاصر نیز بدون در نظر گرفتن رویدادهایی که در عرصۀ ادبیات انقلاب اتفاق افتاده و می‌افتد، ممکن نیست و هر محقق جدی ادبیات معاصر ایران می‌بایست نظری نیز به ادبیات انقلاب اسلامی داشته باشد؛ چراکه هر تحقیقی در کلیت ادبیات معاصر بدون درنظرگرفتن آثار پدیدآمده در زمینه ادبیات انقلاب ناقص و کم‌عمق خواهد بود.

ادبیات انقلاب اسلامی با پیدایش نهضت اسلامی ملت ایران، از اوایل دهۀ چهل به این سو شکل گرفته و تاکنون حدود نیم قرن از پیدایش آن می‌گذرد. طبعا آثاری که در این محدودۀ زمانی آفریده شده باشند یا از این پس آفریده می‌شوند، به شرط برخورداری از یکسری ویژگی‌هایی جزء ادبیات انقلاب اسلامی به شمار می‌آیند. ادبیات انقلاب اسلامی بر اساس دفاع از هویت و بازگشت به خویشتن در برابر هجوم سیاسی و فکری و فرهنگی استعمار شکل گرفته و هرگونه تسلیم از سر ذلت در برابر بیگانه را نفی می‌کند. بر این اساس همۀ آثاری که با محوریت اصالت‌های فرهنگ خودی آفریده شده‌اند، حتی اگر به مثابۀ بخشی از ادبیات انقلاب اسلامی شناخته نشده باشند، یکی از مؤلفه‌های مهم این ادبیات  را دربر دارند. این ادبیات نوعی ادبیات متعهد است و خود را در برابر باورها و آرمان‌های انقلاب و سرنوشت جامعه مسئول می‌بیند. شاعر و نویسندۀ انقلابی انسان مسئولی است که از رنج‌های هم‌نوعان خویش در هر جای جهان رنج می‌برد.

هدف از نگارش این درس‌نامه این بوده که مباحث عمدۀ ادبیات انقلاب اسلامی در شاخه‌های مختلف آن به شیوه‌ای علمی و رسا و درخور متون آموزشی مدون شود. این درس‌نامه افزون بر اینکه می‌تواند منبع اصلی درس ادبیات انقلاب اسلامی باشد، این قابلیت را نیز دارد که به مثابۀ منبعی اصلی یا جنبی در دروس گرایش ادبیات پایداری مورد استفادۀ دانشجویان قرار گیرد؛ همان‌گونه که مطالعۀ آن برای علاقمندان به ادبیات انقلاب اسلامی نیز مفید خواهد بود.

فهرست مطالب کتاب:

ادبیات انقلاب اسلامی؛ درنگی در مفاهیم و مؤلفه‌ها/ محمدرضا ترکی

پیشینۀ ادبیات منظوم انقلاب/ رسول جعفریان

پیشینۀ نمودهای گفتمانی انقلاب اسلامی در نثر معاصر فارسی/ حسینعلی قبادی

جریان‌شناسی شعر انقلاب اسلامی/ محمدکاظم کاظمی

انقلاب اسلامی و ادبیات داستانی/ محمدرضا موحدی

جریان‌شناسی شعر جنگ/ سیپده یگانه

ویژگی‌های شعر دفاع مقدس/ غلامرضا کافی

ادبیات داستانی دفاع مقدس/ محمدرضا موحدی

خاطره‌نویسی در ادبیات انقلاب اسلامی/ ناصر نیکوبخت

ادبیات کودک و نوجوان انقلاب اسلامی/ عاطفه جمالی

طنز در ادبیات انقلاب اسلامی/ علیرضا فولادی

ادبیات نمایشی انقلاب اسلامی؛ تئاتر/ صابر امامی

ادبیات نمایشی انقلاب اسلامی؛ سینما/ صابر امامی

برخی از ناموران شعر انقلاب اسلامی/ فریدون اکبری شلدره

گزیدۀ کتاب‌های پژوهشی در زمینۀ ادبیات انقلاب اسلامی و .... / محمدرضا علی‌بخشی