معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

شمارۀ سیزدهم «فرهنگ امروز»، ماهنامۀ فرهنگ و علوم انسانی، در شهریور ۱۳۹۵ با تصویری از استاد محمدرضا شفیعی کدکنی روی جلد خود منتشر شد. پروندۀ این شماره با عنوان «راوی سفرنامۀ باران» به مناسبت ۷۷ سالگی شفیعی کدکنی،  شاعر و پژوهشگر نام‌آشنای معاصر به او اختصاص دارد. یادداشت‌هایی از اساتیدی چون رضا داوری اردکانی، غلامعلی حداد عادل، بهاءالدین خرمشاهی، احمد جلالی، یدالله جلالی، میلاد عظیمی، زهرا پارساپور و ...  زینت‌بخش این جشن‌نامه است.

در نوشتار کوتاه رضا داوری اردکانی آمده است: «دکتر شفیعی شاعر است، ادیب است، پژوهشگر است، صاحب‌نظر و نقاد است و مختصر بگویم در تحقیق سرآمد است و در نقد ادبی در عداد معدود نقادان معاصر شعر و ادب و فرهنگ فارسی قرار دارد؛ او در عالم ادب و تحقیق و در نقد ادبی صاحب‌نظر و در زندگی و عمل آزاده‌ای نجیب و منیع‌الطبع و دور از هرگونه شهرت‌طلبی و ملاحظه‌کاری و تظاهر است».

مقالۀ میلاد عظیمی نیز دربارۀ تبارشناسی منتقدان محمدرضا شفیعی کدکنی است. در ابتدای این گفتار می‌خوانیم: «شفیعی درست یا نادرست مدت‌هاست که به مثابۀ یک فرد دیده و داوری نمی‌شود، او به یک جریان فرهنگی مبدل شده است، نماد یک نوع تلقی از فرهنگ و ادب ایران است، او را ستون و بنیاد یک «نگرش» ویژه به فرهنگ ایران می‌دانند تا جایی که هواخاهانش دفاع از او را دفاع از فرهنگ ایران، فرهنگی که ریشه در اعماق سنت‌های مستمر کهن دارد، به حساب می‌آورند و مخالفان تندرواش او را قلۀ ارتجاع ادبی و قلعۀ اصلی مخالفت با آنچه نوآوری در ادبیات می‌خوانند، می‌پندارند، قله‌ای که به هر ترتیب باید فتح شود و قلعه‌ای که به هر وسیله باید ویران گردد».

در کنار این پرونده مقاله‌ای بلند از سیدجواد طباطبایی موجب مسرت بیشتر خوانندگان این شماره خواهد بود. جواد طباطبایی در بخش آموزه این شماره فرهنگ امروز در مقاله‌ای با عنوان تولید علم بومی و زبان ملی، با نقد موردی ترجمه‌های حاتم قادری درباره ضرورت برخورداری نویسندگان و مترجمان از عقل سلیم سخن گفته است.

در این شماره فرهنگ امروز چند مصاحبه اختصاصی با چند چهره مطرح بین‌المللی ترتیب داده شده است. مصاحبه با چارلز تیلور (در بخش پیشخوان) در باب کتاب جدیدش، گفتگو با ناتان تارکوف، مدیر مرکز لئو اشتراوس در دانشگاه شیکاگو (در بخش بازتاب) در باب اشتراوس و در نهایت مصاحبه با مایکل والزر (در بخش بولتن خارجی) در باب عدالت آموزشی از جمله این مصاحبه‌ها هستند. این مصاحبه‌های اختصاصی کمک می‌کند تا مسایل گوناگون از دریچه دید ایرانی با اساتید دنیای غرب مطرح گردد.

پرونده سینمای مهرماه فرهنگ امروز تلفیقی است میان ادبیات و سینما و یا به عبارتی تأمل در آنچه که سینمای شاعرانه را می‌سازد. روح شعر در کالبد تصویر که عنوان این پرونده است ردپای مفهوم شاعرانگی را در سینما جستجو می‌کند و به دنبال پاسخ به این پرسش است که میراث کهن شعر فارسی چه ظرفیت‌های کاربردی برای ساخت سینمای شاعرانه دارد. در این پرونده علیرضا رییسیان در مصاحبه‌ای نظرات منحصربه‌فردی درباره سینمای شاعرانه ارائه کرده است. همچنین مصاحبه با محمدرضا اصلانی و همسرش سودابه فضایلی و عدم اتفاق نظر آنها در مورد سینمای شاعرانه بسیار جالب توجه است. اصلانی که در ابتدا به عنوان یک شاعر شناخته شد سپس وارد فضای فیلم‌سازی شد چندان با سینمای شاعرانه موافق نیست. مصاحبه سوم با فرزاد مؤتمن کارگردان فیلم شب‌های روشن که یکی از شاعرانه‌ترین‌های فیلم ایرانی است انجام شد. همچنین در این پرونده روبرت صافاریان، حمیدرضا شعیری، محمد تهامی‌نژاد، فرشاد فرشته حکمت و ژینوس نازک‌کار نظرات خود را در باب سینمای شاعرانه بیان داشتند.

در بخش پیشخوان چند کتاب از تازه‌های نشر مورد نقد و بررسی قرار گرفته است؛ اما در کنار این کتاب‌ها چند متن در باب چند کتاب خارجی از جمله ترجمه انگلیسی دفترچه‌های سیاه و همچنین مکاتبات رنه دکارت با الیزابت شاهزاده بوهم هم ترجمه شده است. همچنین علاقمندان در این شماره می‌توانند با پیشنهادهای جاناتان ام پاکت در باب ۱۰ کتاب‌ الهام‌بخشی که هر مورخ تاریخ فکر باید آنها را بخواند هم آشنا شوند.

شماره سیزدهم نشریه فرهنگ امروز به مدیرمسئولی امیرابراهیم رسولی و سردبیری بهزاد جامه‌بزرگ در ۱۸۰ صفحه منتشر شده است.

فهرست مطالب این شماره:

بازتاب:

پاسخ ناتان تارکوف مدیر مرکز لئو اشتراوس در دانشگاه شیکاگو به پرسش‌های فرهنگ امروز؛ نقد اشتراوس از لیبرالیسم اشمیتی نیست/ گفتگو از محمدتقی شریعتی

نکاتی در باب مقالۀ «در ستایش ایدئالیسم»/ مسعود حسینی

یادداشت مدیرمسئول: سال جدید تحصیلی و اندیشیدن به مسئلۀ رکود علمی/ امیرابراهیم رسولی

فصل اول: گزارش:

ده نکته در باب منشورات فردیدی/ محمد رجبی

تأملی در خصوص مسئله غرب‌زدگی/ بهروز فرنو

شوالیۀ تنها آرام گرفت/ مهدی تدینی

ثمرۀ یک فعالیت مشترک

بازگشت به شرق عرفانی؛ خاطرات نصرالله پورجوادی از دوران تحصیل در آمریکا

ضرورت توجه به بین رشته‌ای‌ها در علوم انسانی/ مجتبی شریعتی نیاسر

تقویم

با جان راولز مناقشه‌ای ندارم؛ گفتگوی اختصاصی با مایکل والزر

نژاد، زمان و بازنگری مدرنیته/ هومی بابا

در وضعیت استثنایی به سر می‌بریم؛ گفتگو با جورجو آگامین

فصل دوم: اندیشه:

تکنولوژی لابلای سیاست/ محمدتقی شریعتی

زیست‌جهان با مود روشنفکرانه/ مهدی معین‌زاده

دن‌کیشون و یورش به آسیاب‌های بادی/ علی خالندی

نسخه‌پیچی از روی دست دیگری؛ گفتگو با سیاوش جمادی

در شیشه کردن غول تکنیک/ محسن محمودی

در جستجوی اقلیم گمشدۀ روح/ سجاد امیدپرور

کشف رمز و راز تکنیک/ محمدتقی طباطبایی

فصل سوم: ادبیات:

یک دهان خواهم به پهنای افلاک/ رضا داوری اردکانی

معاشر گذشتگان و معاصر امروزیان/ غلامعلی حدادعادل

در هجوم منتقدان/ میلاد عظیمی

سرشت آثار م. سرشک/ معصومه آقاجانپور

آسوده خاطرم که تو در خاطر منی/ بهاءالدین خرمشاهی

آرزوی تحول در تدریس ادبیات فارسی/ یدالله جلالی پندری

این درخت نیکبخت/ زهرا پارساپور

مقام انسان در عرفان ایرانی/ محمدرضا شفیعی کدکنی

فصل چهارم: آموزه:

«تولید» علم بومی و زبان ملی؛ دربارۀ ضرورت برخورداری نویسندگان و مترجمان از عقل سلیم/ مقاله‌ای از سیدجواد طباطبایی در نقد ترجمه‌های حاتم قادری

عکس‌نگاشت: میراندن مرگ/ سهیلا شمس

فصل پنجم: سینما:

شعری که زندگی است/ بهاره بوذری

سینمای شعر، سینمای اندیشه/ فرشاد فرشته حکمت

تأثیر تغزلی به جای اطلاع‌رسانی/ محمد تهامی‌نژاد

سینمای شاعرانه چیست؟/ روبرت صافاریان

سینمای شاعرانه محدود به فرم‌های کلاسیک نیست؛ گفتگو با علیرضا رئیسیان

ادبیات ما کاراکتر نمی‌دهد، تصویر می‌دهد؛ گفتگو با سودابه فضائلی و محمدرضا اصلانی

سینمای شاعرانه زیر ذره‌بین معنا/ حمیدرضا شعیری

«خانه سیاه است»؛ ترجمان اشعار فروغ/ ژینوس نازک‌کار

دیالوگ‌نویسی در ذات ادبیات ما نیست؛ گفتگو با فرزاد مؤتمن

فصل ششم: دین‌پژوهی:

آن‌طور هم که می‌نماید، معصوم نیست/ متین محجوب

حضور فلسفۀ دین در فضای فرهنگی ما چه وجهی دارد؟/ گفتگو با محمدتقی چاوشی

از نقد فلسفۀ دین به نفی آن نمی‌رسیم/ گفتگو با ابوالفضل ساجدی

فیلسوف دین ایرانی باید قواعد بازی را رعایت کند/ گفتگو با امیرعباس علی‌زمانی

تحلیل فلسفی از «فهم متدینین» نه گوهر دین/ گفتگو با رسول رسولی

برآمدن مسئلۀ «معنای زندگی»

فصل هفتم: تاریخ:

کشکول ایران‌شناسی به کدام سو می‌رود؟/ فاطمه شمسی

مشکلات ایران‌شناسی در ایران/ محسن جعفری‌‌مذهب

ایران‌شناسان و دانش‌آموختگان ایران‌شناسی/ شمسی فاطمی

آیا ایران‌شناسی در ذیل سنت خاورشناسی استعماری قرار می‌گیرد؟/ زهره زرشناس

ایران‌شناسی زیر سایۀ سیاست/ محمد شکری

فکر می‌کنیم که تمدن ایران را می‌شناسیم/ گفتگو با تورج دریایی

«شرق‌شناسی» شرقی/ علی‌محمد سابقی

ایران‌شناسی روسی؛ پیشینه و چشم‌انداز پیش‌رو/ گودرز رشتیانی

فصل هشتم: پیشخوان:

آیا چندفرهنگ‌گرایی همچنان زنده است؟/ گفتگو با چارلز تیلور

تصویر یک «مصدق»/ ایمان به‌پسند

جهان علم و جهان زندگی/ یحیی شعبانی

مهبط وحی بر ابراهیم و اسماعیل/ عباس بصیری

بنیاد علمی و فلسفۀ کانت/ فرهاد علوی

ظهور جامعه‌شناسی اقتصادی جدید/ علی‌اصغر سعیدی

جانشینان رزا لوکزامبورگ واقعاً موجود!/ بهزاد رون

قرآنی برای اهل ادب/ محمد شریفی

سینمای تار؛ درهم‌تنیدگی فرم و محتوا/ میثاق نعمت گرگانی

مکاتبات فیلسوفانه با شاهزاده خانم/ ترجمه طاهر خدیو/ فؤاد کرده

ده کتاب الهام‌بخش که هر مورخ تاریخ فکر باید آنها را بخواند/ جاناتان ام پاکت

بررسی ترجمۀ انگلیسی جلدهای دوم تا ششم «دفترچه‌های سیاه» هایدگر/ ریچارد بولت