معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

این ضمیمه از آینه میراث دربردارندۀ دو گفتار دربارۀ ویرایش نهایی چاپ مسکو شاهنامه و ویرایش دوم شاهنامه به اهتمام جلال خالقی مطلق است. این دو گفتار جدیدترین و مبسوط‌ترین نقد و بررسی‌هایی است که تاکنون از این دو ویرایش صورت گرفته است.

شاهنامۀ معروف به چاپ مسکو یکی از مشهورترین تصحیحات حماسۀ ملی ایران است که نخستین بار در فاصلۀ سال‌های 1963 ـ 1971 م. در نه مجلد منتشر شد. ویرایش دوم مجلدات اول و دوم آن در سال‌های 1350 ـ 1352 شمسی و ویرایش سوم همان دفترها در سال‌های 1370 و 1371 شمسی چاپ شده است؛ اما ویراست دوم جلدهای دیگر (3 ـ 9) که در مسکو فراهم آمده بود، منتشر نشده بود تا اینکه به همراه دفترهای یک و دو در اختیار استاد مهدی قریب قرار گرفت تا پس از بازنگری‌های کامل ایشان چاپ شود. حاصل کار چهارسالۀ (1375 ـ 1379) استاد قریب با نام ویرایش نهایی شاهنامۀ چاپ مسکو منتشر شده است که در گفتار اول این ضمیمه، هر نه مجلد آن در چهار بخش: الف) ضبط‌ها؛ ب) قرائت‌ها، تلفظ‌ها و املاها؛ ج) توضیحات و زیرنویس‌ها؛ د) چند نکتۀ دیگر، بررسی و پیشنهادهایی شده است.

گفتار دوم این ضمیمه اختصاص یافته است به شاهنامۀ تصحیح دکتر جلالی مطلق در سال 1393. این تصحیح انتقادی‌ترین متن حماسۀ ملی ایران است که پس از پایان انتشار دورۀ هشت جلدی آن، مصحح محترم با استفاده از نسخه‌های نویافته، تجربیات و یافته‌های جدید خویش و پیشنهادهای دیگران، ویرایش دوم آن را طی چند سال آماده و چاپ کرده‌اند. روش کار در ویرایش تازه، همان اصول اساسی تصحیح پیشین است و چند ویژگی یا تفاوت آن با متن قبلی عبارت است از: افزایش شمار نسخه‌های مبنای تصحیح به بیست و یک دستنویس به ویژه بهره‌‌مندی فراوان از نسخۀ سن‌ژوزف، توجه بیشتر به املای واژه‌ها، دقت در رسم‌الخط ترکیبات، حرکت‌گذاری کامل‌تر کلمات، انتخاب صورت‌های کهن‌تر، آوردن شکل کامل‌تر کلمات و ترکیبات، نشانه‌گذاری نگارشی مفصل‌تر و بردن 47 بیت دیگر به متن و رسیدن تعداد بیت‌های شاهنامه به 49935 بیت. در این نوشتار با بررسی کامل و بیت به بیت این ویرایش در سه بخش: 1. ضبط‌ها، 2. قرائت‌ها و تلفظ‌ها و 3. چند نکته از پیش‌گفتار؛ ملاحظات و پیشنهادهایی مطرح شده است.

فهرست مطالب کتاب:

ویرایش نهایی چاپ مسکو

ویرایش دوم شاهنامه به اهتمام جلال خالقی مطلق