حقیقت و مدارا (ویراست دوم)
خلاصه
این کتاب مجموعه مقالاتی است که در آن نخست از حقیقت و مدارا سخن رفته و دو بخش به آن اختصاص یافته است. دو بخش دیگر ویژه مطالعات دینی و اجتماعی است و شامل برخی دغدغههای نویسنده.معرفی کتاب
برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.
حقیقت ارزندهترین گوهر گیتی است و همه سعی اهل اندیشه نخست باید معطوف به آن باشد. دوست داشتن حقیقت کافی نیست، بلکه برای یافتن آن باید انگیزۀ قوی داشت و سر از پا نشناخت و به مرز وسواس نزدیک شد. حقیقتطلبی جز یک اصل ندارد: اصل اولویت حقیقت بر همه چیز. حقیقتطلب کسی است که حقیقت را بر منفعت، شهرت و مصلحت و هر آنچه با آن در تعارض افتد، مقدم میدارد.
این همه نویسنده و کتاب و کتابخانه و تکاپوهای فرهنگی اگر برای صید حقیقت نباشد، سرگرمی است و حاصلش، سیاهکردن کاغذهای سفید. آنکه در بند حقیقت نباشد، هر اندازه بکوشد، از حقیقت دورتر میشود. وی نه مصداق «جاهدوا فینا»، که مصداق «جاهدوا عنا» است و «گو بدو چندانکه افزون میدود از مراد دل جداتر میشود».
ولی به محض اینکه از عرصۀ نظر به حوزه علم وارد میشویم، تکلیفی دیگر پیش میآید: باید مدارا پیشه کنیم. وجه اشتراک انسانها در اختلافشان با یکدیگر است و اختلاف بینش و منش و کنش مردم، سنت خداوند و قانون الهی است. در این دنیا نمیتوان جملگی اختلافات را حل کرد و هر گونه کوششی برای این کار سترون است. سنت حضرت حق است که این دنیا محل اختلافات باشد و آن دنیا جایگاه حل اختلافات (یوم الفصل). حال که نمیتوانیم اختلافات را از میان برداریم، بکوشیم مدارا پیشه سازیم و اختلاف را به دشمنی و دشمنی را به جنگ تبدیل نکنیم.
دو فرد مداراپیشه با وجود صد اختلاف، هیچ نزاعی میانشان رخ نمیدهد. ولی اگر دو نفر فقط در یک موضوع با هم اختلاف داشته باشند و اهل مدارا نباشند، چه بسا نزاعی سخت میانشان درگیرد. پس همه چیز به مدارا برمیگردد. مدارا اختلاف را به نزاع نمیکشاند و نامدارایی چرا. بنابراین به جای اینکه بخواهیم اختلاف نباشد، بکوشیم تا مدارا باشد.
و اما جمع حقیقت و مدارا دشوار است. آنکه خود را بر حق میداند، دشوارش میآید با دگراندیشان مدارا کند. حال اینکه هنر در جمع این دو است که هم آدمی دغدغه حقیقت را داشته باشد و هم مدارا پیشه سازد. مداهنه نکند و مدارا کند؛ نه اینکه هم مداهنه کند و هم مدارا.
این کتاب مجموعه مقالاتی است که در آن نخست از حقیقت و مدارا سخن رفته و دو بخش به آن اختصاص یافته است. دو بخش دیگر ویژه مطالعات دینی و اجتماعی است و شامل برخی دغدغههای نویسنده که در هر چهار بخش کوشیده از حکم دو حاکم استفاده جوید: عقل و نقل؛ شاید مقالهای را سنتگرایان نپسندند و مقالهای را روشنکران؛ اما این نویسنده، بیش و پیش از هر چیز، محقق است و دغدغه کشف حقیقت را دارد و خود را ملزم به دیدگاهی خاص نمیداند.
فهرست مطالب کتاب:
مقدمه
بخش اول: حقیقت:
تقریر نادرست
حقیقتطلبی
عقیدهپرستی
تصمیم ندانستن
مغالطۀ نقد جملهای
درنگی در باورهای جوانی
رویکرد عاطفی به دین
توقف علمی
ندانستن و ردکردن
ندانستن و پذیرفتن
بخش دوم: مدارا:
برهان قاطع و قاطع برهان
هماندیشی، نه اندیشهستیزی
اخلاق مخالفت
چرا باید مدارا کرد؟
انساندوستی در اسلام صوفیه
بخش سوم: مطالعات دینی:
عرفان، عدالت، آزادی
دین و تاریخ ادیان
سنتگرایی در ترازوی عقل؛ نقد اندیشههای سیدحسین نصر
پدیدهای به نام روشنفکری دینی
کلام، مهمتر از فقه
نظامسازی از دین
نعمت مرگ و معاد
بخش چهارم: مطالعات اجتماعی:
تقدیرگرایی و تغییرگرایی
از انسان تا انسان
ناآگاهی مردم، گناه آگاهان
فرسایش مغزها
علم نافع
کمالگرایی: نیک کار کردن و کار نیک کردن
آسیبشناسی روحانیت: اقبال و روحانیت
گاندی ایران: شناختنامۀ آیتالله سیدمحمود طالقانی
مفسر نوگرای دین: شناختنامۀ استاد محمدتقی شریعتی
پربازدید ها بیشتر ...
گزارشهایی دربارۀ مختصر عملیاتی در جنوب ایران: رویارویی نظامی بریتانیا و ایل قشقایی در بهار و تابستان 1918 م/ 1336 هـ.ق
سر پرسی سایکس، کلنل ای.اف. اورتون و دیگرانآنچه در این کتاب آمده، مجموعهای از گزارشهای فرماندهان بریتانیایی رشتهعملیاتی است که در بهار و تاب
ایل بختیاری در دورۀ قاجار
آرش خازنیموضوع این کتاب تأثیر متقابل حکومت و ایل در حاشیۀ ایران در دورۀ قاجار است. بررسی تاریخ اتحادیۀ ایلی ب
دیگر آثار نویسنده بیشتر ...
کتابشناسی توصیفی دکتر علی شریعتی (ویراست سوم)
محمد اسفندیاریاین کتابشناسی به دو بخش تقسیم شده است: منابع مستقل و منابع غیرمستقل. در بخش اول به معرفی کتابهایی پ
شعلۀ بیقرار: گفتهها و ناگفتههایی دربارۀ دکتر علی شریعتی (ویراست جدید)
محمد اسفندیاریدکتر شریعتی به مفاهیم و موضوعاتی که اعتقاد و علاقه داشت، آفاق میداد؛ آنگاه در آن آفاق پرواز میکرد
نظری یافت نشد.