شعر غنایی
خلاصه
گونههای متنوع شعر غنایی در این کتاب بررسی شده است؛ از اشعار مربوط به آداب و رسوم یا اشعار مربوط به موقعیت گرفته تا اشعار کوتاهی که بیانکنندۀ احساسات و حالات ذهنی نیرومند هستند، مورد توجه قرار گرفته و شیوۀ انعطافپذیری که به واسطۀ آن شاعران، خود را با شعر غنایی تطبیق دادهاند، نشان داده شده است.معرفی کتاب
برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.
امروزه، هرگاه اصطلاح «غنایی» را به کار میبریم، معمولاً «کلام موجود در آواز یا ترانه» را در نظر داریم. بسیاری از واژهنامههای موجود، مفهوم این اصطلاح را به دو صورت بیان میکنند: 1. شعر کوتاهی که بیانگر اندیشهها و احساسات شخصی شاعر است. 2. اثری که سروده شده است تا از آن آواز و ترانهای ساخته شود. تصور غالب در فرهنگ امروز آن است که هم شاعر غناییسرا و هم ترانهسرا، هر دو از این لحاظ که عمیقترین و خصوصیترین احساسات خود را بیان میکنند، همانند یکدیگرند. در هر دو تعریفِ اصطلاح «غنایی»، ویژگیهای مشترک معینی وجود دارد: اثر غنایی، کلام موجز و مختصری است که ماهیت گویندهای را که شخص یا شخصیتی است، به تصویر میکشد و احساسات فردی او را بیان میکند. با این وجود، تعاریف یادشده مجموعهای از سؤالات بیپاسخ مانده را برجسته میگردانند که در طول قرنهای بسیار، جریانات، نظریات و تعبیرها و تفسیرهای مربوط به شعر غنایی را سامان بخشیدهاند؛ آیا شعر غنایی به نمایش و آنچه جنبة تفریح و سرگرمی عمومی دارد، مربوط میشود؟ آیا چیزی است که میتوان دیگران را در آن سهیم ساخت یا صرفاً مقولهای مربوط به تجربیات فردی است؟ آیا چیزی به خاطر دیگران است یا تنها به خود آدمی مربوط میشود؟ تعریف نخست بر ماهیت فردی گونة غنایی که به بیان احساس شخصی توجه دارد، تأکید میکند، در حالی که تعریف دوم به سبب پیوند با موسیقی و کارکرد عام آن، به ویژگی چندفاعلی شعر غنایی بیشتر اهمیت میدهد. بر اساس این نظریه، آثار غنایی به واسطة احساساتی اوج گرفته و عواطفی اصیل و واقعی به وجود میآیند که به صورت نوعی آگاهیِ معمولاً کوتاه که در یک لحظه نیرو گرفته است، به ظهور میرسند.
شعر غنایی باوجود آنکه بسیاری آن را مقولۀ ادبی به ظاهر جاودانه و جهانشمولی میدانند، تا اندازۀ زیادی محدود به زمان است و طبقهبندی کلی بر اساس انواع آن نمیتواند از تغییرات تاریخی موجود در کاربرد این اصطلاح جدا باشد. گونههای متنوع شعر غنایی در این کتاب بررسی شده است؛ از اشعار مربوط به آداب و رسوم یا اشعار مربوط به موقعیت گرفته تا اشعار کوتاهی که بیانکنندۀ احساسات و حالات ذهنی نیرومند هستند، مورد توجه قرار گرفته و شیوۀ انعطافپذیری که به واسطۀ آن شاعران، خود را با شعر غنایی تطبیق دادهاند، نشان داده شده است. این کتاب نه تنها تاریخ نظریهپردازی و جریان بیان و ادای معنی در این نوع از شعر را ترسیم میکند، بلکه فرضیات مربوط به گونۀ غنایی در زمینۀ گزارشهای نظری مربوط به بیان شاعرانه را نیز دوباره میآزماید. این اثر بیش از آنکه دقیقا با ترتیب تاریخی به بیان آنچه در باب شعر غمایی گفته شده بپردازد، آنها را بهگونهای موضوعی و مفهومی ارائه مینماید، هرچند ساختار آن بهروشنی تغییرات مشخص موجود در فهم و جریان شعر غنایی را تأیید میکند؛ اما با قاطعیت میتوان ادعا کرد که در آن به عنوان نمونه، هیچ تداوم تاریخی مشهود و قابل درکی میان شاعر، نوازندگان دورهگرد و شاعران غناییسرا وجود ندارد.
این کتاب در شش بخش سامان یافته که در بخش اول آن اشکال شعر غنایی از قبیل نمایشها، ساختارهای خطابی و پیوندهای شعر غنایی با سیاست و مباحث فلسفی مربوط به ادوار تاریخی گوناگون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.
بخش دوم به بررسی تعریفها و طبقهبندیهای مربوط به شعر غنایی از خاستگاههای باستانی آن تا اواخر سدۀ بیستم پرداخته است. این بخش چگونگی کارکردهای بلاغی شعر غنایی و ارتباط آنها را با یکدیگر نشان خواهد داد. در این بخش پیش از آنکه به طبقهبندی انواع ادبیات غنایی محدود شود، بر تعریف اصطلاح غنایی به عنوان یک گونۀ خطابی پرشور و تا اندازۀ زیادی خودآگاه تأکید شده است. در این بخش نشان داده شده که اثر غنایی، جنبۀ چندفاعلی دارد، برای آنکه ملزم شده است در خطاب با کسی باشد و در آن گویندهای / صدایی که بازنموده شده است، همواره با کسی دیگر در گفتگوست. این بررسی از کیفیت کلام یا داستانی که به منِ گویندۀ موجود در اثر غنایی مربوط میشود، سخن میگوید و مقولههایی از قبیل تکگویی موجود در شعر غنایی نمایشی ویکتوریا، تکگویی درونی نوگرا و ارتباط میان شعر غنایی و آواز را دربر میگیرد.
بخش سوم به مطالعۀ دورهای میپردازد که در آن طبقهبندیهای مربوط به شعر غنایی، تغییرپذیر و ناپایدار است. این بخش نخست دربارۀ شعر درباری که بسیاری از خصوصیات اصلی مربوط به شعر غنایی را دربر دارد، به بحث خواهد پرداخت. همچنین به بررسی تکگویی نمایشی، یعنی گونهای از شعر غنایی که در آن جنبۀ نمایشی کاملاً نمایان است نیز پرداخته شده و در ادامه نشان داده شده که شعر غنایی متافیزیکی «دان» و دیگران، به نوبۀ خود چگونه سبب تحول و توسعۀ قالب غزل از اواخر سدههای هفدهم و هجدهم گردید؛ غزلهایی که غالباً به وضوح حال و هوایی سیاسی یا محلی دارند.
بخش چهارم نشان خواهد داد که در عمل، نه شعر غنایی رمانتیک و نه شعر غنایی پسارمانتیک، هیچ یک نتوانستند اهمیت بلاغی اشکال غنایی اوایل روزگار معاصر را انکار نمایند. شعر غنایی جدید در درون آدمی، انزوا نگزیده است، از اشعار دارای تکگویی نمایشی گرفته تا اشعار اعترافگونه، به گسترش شیوههایی خطابی که «خود» شاعر را به تصویر میکشند، ادامه میدهند.
بخش پنجم با تأکید و تمرکز بر روی «من» غنایی و گفتگوی آن با دیگران ادامه میدهد؛ این بخش به کاوش در باب شعر غنایی عاشقانه و اشعاری میپردازد که بیانگر احساسات و هیجانات عاطفی شدیدی هستند که جنبۀ عاشقانه یا عارفانه دارند و تمایلات دینمحور یا دنیاگرا را هدایت میکنند. در این بخش پیدایش و تطور جریان عشق درباری در شعر انگلیسی به واسطۀ اشعار مربوط به مفاخره و دلبری از معشوق و سرودههای بهاصطلاح سحرگاهی نیز بررسی میشود. در این بخش دگردیسی و استمرار شعر عاشقانه از بازسراییهای آغازین مربوط به جریان پترارکی در سدههای شانزدهم و هفدهم گرفته تا آثار اواخر دهۀ نخست سدۀ بیستم مطالعه و موسیقی آوازهای محبوب و مردمپسند بررسی شده است. همچنین جریان شعر عبادی نیز با بررسی اشعاری که دین و دنیا را با یکدیگری درآمیختهآند، مورد توجه قرار گرفته است.
بخش پایانی به بررسی شعر غنایی در نمایش میپردازد. در این بخش نشان داده شده که شعر غنایی پیوند نزدیک خود با موسیقی و نمایش را نگاه داشته است. همچنین در این بخش به جستجوی بقایای پیوند میان موسیقی و شعر از قرون وسطی تا روزگار حاضر پرداخته شده است.
فهرست مطالب کتاب:
1. درآمد
2. خاستگاهها و تعریف
3. شعر غنایی و هنر اقناع
4. «من در تنهایی خود سرگردان بودم»؛ شعر غنایی در دورههای رمانتیک و پسارمانتیک
5. «عشق از دست دادن و آن سوی آن»؛ شعر غنایی خواست و آرزو
6. شعر غنایی، موسیقی و نمایش
واژهنامه توصیفی
پربازدید ها بیشتر ...
گزارشهایی دربارۀ مختصر عملیاتی در جنوب ایران: رویارویی نظامی بریتانیا و ایل قشقایی در بهار و تابستان 1918 م/ 1336 هـ.ق
سر پرسی سایکس، کلنل ای.اف. اورتون و دیگرانآنچه در این کتاب آمده، مجموعهای از گزارشهای فرماندهان بریتانیایی رشتهعملیاتی است که در بهار و تاب
منابع مشابه بیشتر ...
نفت خام و سراب آبادانی: تجربۀ نفت در ادبیات داستانی مدرن ایران
رؤیا خوشنویساین کتاب به بازنمایی نفت در ادبیات مدرن ایران، در فاصلۀ دهۀ 1320 تا دهۀ 1390 میپردازد. نویسنده تصوی
به جستجوی گلستان: نگاهی به قصههای ابراهیم گلستان
ناستین (آسیه) جوادیساختار کلی کتاب بدینصورت است که ابتدا به شرح مختصر قصه یا رمان پرداخته شده است؛ سپس شخصیتها به دو
نظری یافت نشد.