معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

به دلیل سانسور شدیدی که همراه با محکم شدن پایه‌های حکومت استبدادی رضاشاه از نیمۀ دوم دهۀ 1300 شمسی بر ایران مستولی شد، معدود نشریات فارسی‌زبانی که در خارج از کشور منتشر می‌شدند، اهمیتی بیش از پیش می‌یابند. از نشریات معتدل و جاافتاده‌ای چون «حبل المتین» کلکته گرفته که در سال 1309 از انتشار باز ماند تا نشریاتی تند و انقلابی چون «پیکار» و «ستارۀ سرخ» در چارچوب تبلیغات کمونیستی اتحاد شوروی در همان ایام. اهمیت آنها نیز به دلیل دربرداشتن نوع مطالبی است که به دلیل پیش‌گفته امکان انتشارشان در داخل ایران میسر نبود. مطالبی که اگرچه امروزه اهمیت سیاسی و روز خود را تا حدود زیادی از دست داده‌اند ولی از منظر تاریخی و در مقام مأخذی در کنار دیگر مآخذ تاریخی برای آگاهی بیشتر نسبت به تحولات دورۀ میانی حکومت رضاشاه اهمیت دارند.

روزنامة پیکار که در فاصلة بهمن ۱۳۰۹ تا دی ماه ۱۳۱۱ در برلین و وین در مقام یکی از نشریات وابسته به حزب کمونیست ایران متشر می‌شد، بیشتر به دلیل انتشار مطالبی اهمیت دارد که به دلیل سانسور و خفقان سیاسی حاکم بر ایرانِ دورة رضاشاهی امکان طرح آنها در داخل کشور فراهم نبود. در این مجموعه افزون بر آثار و نوشته‌هایی که جنبة افادة مرام داشتند و تبلیغ دیدگاه‌های نظری کمونیست‌های ایرانی، بخشی نیز به اخبار و گزارش‌هایی اختصاصی دارد در بیان فقر و فلاکت حکم‌فرما بر طبقات کارگر و دهقان و تلاش گاه به گاه آنها برای تغییر این وضع که با سیاست‌های سرکوبگرانة نظام حاکم روبرو می‌شد. البته پیکار و دیگر نشریات مشابه فقط " مخبر صادق" حوادث و رخدادها نبودند؛ تعبیر و تفسیر این حوادث و رخدادها بر اساس یک نگاه مشخص حزبی که دفاع از منافع و دیدگاه‌های اتحاد شوروی رکن اصلی‌اش را تشکیل می‌داد نیز از ویژگی‌های آن است.

در این مجموعه تمامی شماره‌های منتشر شدة پیکار به صورت چاپ تصویری ارائة شده است و افزون بر مقدمه‌ای در توضیح بازتاب دیپلماتیک انتشار پیکار در اروپا و تلاش‌های دولت ایران برای جلوگیری از ادامة انتشار آن، مجموعه‌ای از اسناد و گزارش‌های مختلف نیز در توصیف جوانب دیگر بحث گرد آمده و پیوست شده است.

در مجموع از نشریۀ پیکار در طی سه سال 21 شماره منتشر شد. در فهرست مندرجات نخستین شماره به تاریخ 26 بهمن 1309 این مطالب به چشم می‌خورد: مقصد ما، لیره = 14 تومان، آزادی انتخابات یا آزادی کتک‌زن، نمونه‌ای از انتخابات مجلس هشتم، مدیران امروز جراید ایران و سرگل آنها آقای دشتی، محصلین ایرانی در اروپا، فرار سنجابی و حبس پورآذر، مسافرت همایونی به خوزستان و قونسول انگلیس، نطق همایونی در موقع افتتاح مجلس، جواهرات ایران در لندن، قشون ملی برای دفاع ملی.

فهرست مطالب کتاب:

یادداشت دبیر مجموعه

مقدمه

فهرست مندرجات پیکار

فهرست پیوست‌ها

دورۀ نشریۀ پیکار

پیوست‌ها

تصاویر

فهرست اعلام