معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

انتشارات ققنوس همچنان مشغول چاپ مجموعه‌ای است که عملا می‌توان آن را یکی از بهترین مجموعه‌های فلسفی دانست که در طول سال‌های اخیر منتشر شده است. مجموعه فلسفی استنفورد مجموعه‌ای است که از سال 1995 در دانشگاه استنفورد پایه‌ریزی شد و همچنان نوشتن مدخل‌های گوناگون آن ادامه دارد. این مجموعه در نگاه اول یکی از مؤثرترین مجموعه‌ها برای کسانی است که به‌تازگی قصد آشنایی با فلسفه را دارند. عملا استنفورد یک مجموعه آموزشی مناسب است که می‌تواند مفاهیم فلسفی را در بهترین شکل آن به مخاطب عرضه کند. نگارش، تدوین و انتشار مدخل‌‌های دانشنامه فلسفه استنفورد به سرپرستی «ادوارد. ن. زالتا» ادامه دارد و هر یک از مدخل‌های این دانشنامه توسط یکی از پژوهشگران نوشته شده است. دانشنامه فلسفه استنفورد افزون بر اینکه پیوندی فراگیر میان فضای دانشگاهی و عرصه عمومی برقرار کرده، ویژگی درخور توجه دیگری هم دارد. حجم بسیاری از مدخل‌های این دانشنامه چشمگیر است و ظاهرا دست نویسندگان در شرح و بسط کثیری از موضوعات و مباحث باز بوده است. دیگر اینکه در کنار مدخل‌های نام‌آشنا گاه به موضوعات و مسائل کم و بیش بدیعی پرداخته شده است که شاید در نظر اول ورودشان به دانشنامه فلسفی غریب بنماید و با این حال خواننده را به باز‌اندیشی در دامنه تفکر فلسفی و نسبت آن با زیست‌جهان خویش فرا بخواند. ترجمه و انتشار تدریجی این دانشنامه به زبان فارسی با همکاری گروهی از مترجمان به سرپرستی مسعود علیا و با کسب اجازه از گردانندگان دانشنامه فلسفه استنفورد (SEP) انجام شده است.

مدخل شماره 61 این دانشنامه مربوط به فیلسوف شهیر ایرانی شیخ شهاب‌الدین سهروردی شیخ اشراق است. بررسی مفاهیم فلسفی بدون مطرح کردن فلسفه اشراق سهروردی بدون شک آشنایی با مسائل فلسفی را ناقص خواهد کرد. به همین دلیل است که مدخل سهروردی به قلم رکسان مارکوت نوشته شده است.

شهاب‌الدین سهروردی (549 ـ 587 ق) در مکتب مشاء سینوی تحصیل کرد و مؤسس سنت فلسفۀ اشراقی در شرق جهان اسلام شد. از قرن ششم هجری به بعد آثار او در برخی از حوزه‌های فلسفی در شرق جهان اسلام مورد مطالعه قرار می‌گرفت، اما از آنجا که هیچ‌یک از آثارش به زبان لاتین ترجمه نشد، وی در جهان غرب ناشناخته ماند. در میانۀ قرن بیستم میلادی هانری کوبن پیگیرانه کوشید تا نوشته‌های او را تصحیح و مطالعه کند. این کار سبب شکل‌گیری علاقۀ تازه‌ای نسبت به آثار و طرز فکر سهروردی به ویژه در نیمۀ دوم قرن بیستم میلادی شد.

سهروردی هم‌زمان با شرح و بسط نظریات اشراقی معرفت‌شناختی (منطق و علم‌النفس) و مابعدالطبیعی (هستی‌شناسی و کیهان‌شناسی) خود، نقد افلاطونی اصیلی بر مکتب مشاء سینوی حاکم در آن دوران، در حیطه‌های منطق، معرفت‌شناسی، علم‌النفس و مابعدالطبیعه وارد کرد. دیدگاه معرفت‌شناختی تازه‌اش وی را به نقد نظریۀ تعریف مشایی سینوی، طرح نظریه‌ای در مورد علم «حضوری»، شرح و بسط هستی‌شناسی پیچیده‌ای از انوار و افزودن عالم چهارمی به نام عالم «مثال» رهنمون شد.

فهرست مطالب کتاب:

پیش‌گفتار دبیر مجموعه

درآمد

زندگی و آثار

منطق

طبیعیات

مابعدالطبیعه

سیاست و اخلاق

میراث سنت اشراقی

کتاب‌نامه