معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

دنياي مدرن هنر را خيلي مهم مي‌داند ـ چيزي نزديک به‌معناي زندگي. شاهد اين احترام و توجه را مي‌توان خيلي جاها ديد: افتتاحيۀ موزه‌هاي جديد، هدايت منابع چشمگير دولتي به سمت توليد و نمايش هنر، تمايل حاميان هنر به افزايش دسترسي به آثار (به‌ويژه براي کودکان و گروه‌هاي اقليت)، قدر و منزلت نظريۀ هنر آکادميک و قيمت‌گذاري‌هاي هنگفت بازار هنر. با وجود همۀ اين‌ها، مواجهه ما با هنر ممکن است هميشه به آن خوبي که بايد نباشد. شايد موزه‌ها و نمايشگاه‌هاي بسيار معتبر را با حالي بي‌تفاوت و يا حتي گيج‌وگم ترک کنيم و احساس بي‌کفايتي به ما دست دهد و شگفت‌زده با خودمان بگوييم چرا آن تجربۀ تحول که منتظرش بوديم برايمان رخ نداد. طبيعي است که خودمان را سرزنش کنيم و فکر کنيم مشکل از نداشتن دانش کافي يا بي‌بهره‌بودن از ظرفيت احساسي لازم است.

اين کتاب چنين استدلال مي‌کند که مشکل عمدتاً در شخص نيست، در شيوه‌اي است که نهادهاي هنري به هنر فکر کرده، آن را مي‌فروشند يا ارائه مي‌کنند. از آغاز قرن بيستم رابطۀ ما با هنر تضعيف شده است؛ چون عميقاً و به شکل نهادينه‌شده‌اي از پاسخ به سؤال «هدف هنر چيست» اکراه داريم. اين سؤالي است که کاملاً غيرمنصفانه، عجولانه، نامشروع و کمي گستاخانه به نظر مي‌رسد.

عبارت «هنر براي هنر» به‌طور خاص اين فکر را رد مي‌کند که هنر مي‌تواند براي هر چيز خاصي باشد و در نتيجه، منزلت بالاي هنر را مرموز و آسيب‌پذير باقي مي‌گذارد. با وجود ارج و قربي که هنر دارد، اهميتش اغلب به جاي آنکه توضيح داده شود، بديهي انگاشته مي‌شود. ارزشش به عقل سليم واگذار مي‌شود و اين همان‌قدر که براي متوليان هنر، براي بينندگانش هم جاي تأسف دارد. از کجا معلوم که نشود هدف هنر را با واژه‌هاي ساده تعريف و درباره‌اش بحث کرد؟ هنر مي‌تواند يک ابزار باشد و ما نيازمند آن‌ايم که با وضوح بيشتر بر اين مسئله تأکيد کنيم که چه نوع ابزاري است و چه حسني مي‌تواند براي ما داشته باشد.

هنر هم مانند دیگر ابزارها قادر است توانایی‌های ما را به فراتر از آن چیزی گسترش دهد که طبیعت در ابتدا در اختیارمان قرار داده است. در این باب هنر برخی از ضعف‌های مادرزادی ذهنی و نه جسمی ما را جبران می‌کند، ضعف‌هایی که می‌توان آنها را نقص‌های روان‌شناختی نامید. پیشنهاد این کتاب آن است که هنر (مقوله‌ای که آثار طراحی، معماری و پیشه‌وری را دربر می‌گیرد) رسانه‌ای درمانی است که می‌تواند به هدایت و ترغیب و تسلی بینندگانش کمک کند و آنها را قادر سازد نسخه‌های بهتری از خودشان باشند.

این کتاب با این پرسش مهم شروع می‌شود که چرا بسیاری از مردمان امروز نمی‌توانند از هنر لذت ببرند؟ نویسنده با طرح این پرسش مهم مخاطب را به جهانی از مصداق‌های هنری و ادبی و تاریخی می‌برد و سعی می‌کند شیوه‌های مختلف نگاه یا خوانش اثر هنری را بازیبابی کند. سفری در تاریخ زیبایی که مثل همیشه با زبانی ساده و سیال همراه است. کتاب در پنج فصل تقسیم شده که شاملِ عشق، طبیعت، سیاست، پول و البته روش‌شناسی است. دوباتن در جست‌و‌جوی دورشدن هرچه بیشتر مردم از مصداق‌های هنری از آغاز قرن تلاش می‌کند شیوۀ جدیدی در نگاه و زیستن با هنر را پیشنهاد دهد که بدیع است.

فهرست مطالب کتاب:

هنر به چه کار می‌آید؟

هنر به مثابۀ ابزار

روش‌شناسی

عشق

طبیعت

پول

سیاست