معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

اعیاد و جشن‌ها از جلوه‌های بارز فرهنگ معنوی و حیات تمدن‌هاست. نوروز از روزگاران کهن به ویژه از آغاز دورۀ ساسانیان تا کنون جشنی طبیعی، فصلی، دینی و ملی برای مردم ایران‌زمین بوده است. نوروز در تاریخ و فرهنگ مردم ایران‌زمین نماد دوستی، صلح، هم‌زیستی و مهربانی؛ سمبل احترام به یکدیگر و مهم‌تر از همه عرض ارادت به مقدسات دینی است که در طول تاریخ پرفراز و نشیب مردم ایران‌زمین پدیدار شده است. این نماد مالی از یک‌سو ریشه در تاریخ کهن این سرزمین دارد و از سوی دیگر با فرهنگ و آیین اسلامی به گونه‌ای عجین شده است که گویی بخشی از این تعالیم عالیه است.

نوروز گذشته از اینکه یک آداب مرسوم هرساله است که مردم ایران نوشدن روز و دمیده‌شدن حیات در تاروپود طبیعت را به شادباش می‌نشینند، نماد هویت و فرهنگ کهن ساکنان ایران‌زمین است که در این فرهنگ و هویت، مردم آذربایجان جایگاهی بس رفیع دارند؛ زیرا یکی از خاستگاه‌های هویت ایرانی آنجاست. بر همین اساس برگزاری نوروز در آذربایجان با جلوه‌های فراوانی از آداب و رسوم همراه است که شهریار شیرین‌سخن در منظومۀ «حیدر بابایه سلام» به زیبایی آن را به تصویر کشیده است.

این کتاب با مراجعه و استفاده از صدها منبع و مأخذ علمی فراهم آمده است، دربارۀ نوروز پژوهشی کم‌نظیر محسوب می‌شود که مؤلف کوشیده است از یک‌سو پیوستگی‌های ملی و جایگاه آن در تاریخ ایران را به‌خوبی معرفی کند و از سوی دیگر به نحو احسن به تبیین آداب و رسوم نوروزی در آذربایجان بپردازد.

کتاب در شش فصل همراه با فهرست راهنما و مستندات آن تنظیم شده و سپس مطالب هر فصل بر اساس موضوع، طبقه‌بندی و از دیدگاه داستانی، تاریخی و اجتماعی شرح داده شده است. هر چند این کتاب با هدف بیان و شرح مراسم و آیین و رسوم نوروزی در شمال غرب ایران شامل سه استان آذربایجان شرقی، غربی و اردبیل تألیف شده است؛ اما با توجه به وسعت و گستردگی منطقه فقط به ذکر کلیات برگزاری رسوم و آیین‌ها، باورها و برخی از راز و رمزهای نهفته در نمادها و نشانه‌ها و .... پرداخته شده است.

فهرست مطالب کتاب:

مقدمه

پیش‌گفتار

فصل اول: نوروز گاه‌شماری جشن‌ها

فصل دوم: پیشوازرفتن

فصل سوم: آیین و آداب سال نو

فصل چهارم: نوروز در دورۀ اسلامی

فصل پنجم: نوروز در نوشته‌های جهانگردان خارجی

فصل ششم: سیزده بدر (روز طبیعت)