معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

هدف اصلی این کتاب اثبات اهمیت و ارزش روش تحلیلی برآمده از زبان‌شناسی برای نقد ادبی است و این مدعا ریشه در باور نویسنده دارد در این زمینه که تحلیل مبتنی بر اصطلاحات مناسب زبان‌شناسی برای این منظور مجهزتر است از شرح غیرحرفه‌ای که صرفاً اصطلاحات گراماتیک را مورد استفاده قرار دهد.

نویسنده در این کتاب کوشیده تحلیل‌های نقدی که در همۀ سطوح اصلی ساختارهای زبان‌شناسی وجود دارد را نشان دهد، بدون اینکه بکوشد همۀ جزئیات ساختار را در هر سطح جداگانه نمایش دهد.

فصل‌های دوم تا چهارم مباحثی پیرامون فرآیندهای بنیادین معناشناسی و دلالت‌های ضمنی روان‌شناختی آنها است که در عین حال بر این نکته تأکید می‌کند که معانی‌ای که در مکالمات یا هر نوع متنی به کار می‌گیریم، پایه و ریشه در فرآیندهای اجتماعی و کاربردهای اجتماعی دارد.

فصل پنجم نگاه کوتاهی است به ساختارهای زبان‌شناختی درون جمله و به دنبال آن به ساختارهای متنی می‌پردازد و به ویژه پیوندهای انسجامی گوناگونی را بررسی می‌کند که جملات را به یکدیگر پیوند می‌دهد تا به صورت متن درآید.

فصل ششم ادامۀ بحث مربوط به ساخت‌و ساز متن است با تمرکز بر ساختارهایی که به نوعی افزون بر مقتضیات زبان‌شناختی اصلی متن‌های خوش‌ساخت است. در اینجا نویسنده تأکید دارد که نقش خواننده تقریباً به همان اندازۀ نویسنده در تولید ساختارها و معانی افزوده در ادبیات اهمیت دارد.

فصل‌های هفت و هشت بعضی جنبه‌های بعد عملی زبان را نشان می‌دهند. فصل هفتم متن‌ها را در زمینه‌های ارتباطی واقعی یا تخیلی می‌سنجند، در حالی که فصل هشتم به حوزۀ ارتباطات بینامتنی مربوط است و در آنجا تکنیک‌های تعامل گفتگویی آن‌گونه که در نمایش‌ها و داستان‌ها بازتولید می‌شود، یعنی ایدۀ ساختار «گفتگویی» معرفی شده است.

فصل نهم به بحث دربارۀ آرایه‌های جهت‌بخش زبان می‌پردازد، یعنی روش‌هایی که دیدگاه‌های خوانندگان و شخصیت‌ها از آن طریق شکل می‌گیرد. فصل دهم سمت‌وسوی زبان‌شناسی جامعه‌شناختی دارد و با به‌کارگیری مفهوم «موقعیت کلامی» هماهنگی سبک را با حال و مقام سخن بررسی می‌کند. فصل یازدهم باز بحثی دیگر است دربارۀ مسائل معناشناختی، یعنی شیوه‌هایی که از طریق آن نظام زبانی متن ترتیب خاصی از تجربه یا «سبک ذهن» را به نمایش می‌گذارد. فصل دوازدهم جمع‌بندی کل مطالب کتاب است با تأمل کلی بر شیوۀ نقد زبان‌شناختی و آنچه این شیوه می‌تواند در شکل‌گیری معنا در ذهن خواننده و همچنین در آموزش‌های ادبی عرضه کند.

خواننده با مطالعۀ این کتاب به شیوه‌های کاربرد ابزارهای زبان‌شناسی پی می‌برد و به نظامی کارآمد از مفاهیم و مصطلحات به منظور تحلیل ساختارهای زبانی آثار ادبی گوناگون مجهز می‌شود.

فهرست مطالب کتاب:

سخن مترجم

فصل 1: طرح مسئله

فصل 2: زبان و بازنمود تجربه

فصل 3: زبان رسمی و عادت شده در بوتۀ نقد

فصل 4: مهارت‌های زبانی: آشنایی‌زدایی

فصل 5: متن‌ها چطور ساخته می‌شوند

فصل 6: ساختار افزوده، معانی افزوده

فصل 7: زمینه و متن

فصل 8: جنبه‌های دیالوگ

فصل 9: زاویۀ دید

فصل 10: موقعیت کلامی و متن غیرمنفرد

فصل 11: معنی و جهان‌بینی

فصل 12: نقش خواننده

ضمیمه: شعرهای انگلیسی